Израелската воена офанзива во Газа го произведе најсмртоносниот месец за новинарите од почетокот на евиденцијата пред повеќе од три децении и предизвика замрачување на вестите на територијата опфатена со конфликти, соопшти Комитетот за заштита на новинарите (CPJ).
Како што пренесува Гардијан, организацијата забележала смрт на 48 новинари откако милитантите на Хамас извршија масакр во Израел на 7 октомври, на што Израел одговори со бомбардирање и копнена инвазија на Газа.
CPJ веќе го означи првиот месец по нападот на Хамас како најсмртоносниот за новинарите од 1992 година, пред да бидат убиени уште шест палестински новинари во Газа во текот на викендот.
Петмина беа убиени само во саботата, што го прави вториот најсмртоносен ден од војната за новинарите. Првиот беше денот на нападот на Хамас, кога животот го загубија шест новинари.
За споредба, 42 беа убиени ширум светот во цела 2022 година, вклучително и 15 кои загинаа покривајќи ја руската инвазија на Украина, која се смета за многу опасен конфликт за медиумите.
CPJ вели дека смртоносниот тренд, исто така, далеку ги надминува 30-те новинари убиени во екот на граѓанската војна во Сирија, која претходно се сметаше за најсмртоносната воена зона за новинарите во последното сеќавање.
Сега организацијата упати итна молба до Израел и неговите западни сојузници да ги реформираат правилата за ангажман поставени од израелските одбранбени сили (ИДФ) за да забранат употреба на смртоносна сила против новинари кои носат медиумски значки.
Шериф Мансур, координатор на Комитетот за Блискиот Исток и Северна Африка, рече дека зголемениот број на смртни случаи во медиумите, во комбинација со повторените прекини на интернет и телефонските мрежи и заострувањето на цензурата, ефективно наметнуваат затемнување на информации во Газа, мала крајбрежна територија која е дом на околу 2,3 милиони Палестинци. Ова создаде недостаток на информации за населението очајно да знае каде да добие храна, гориво и чиста вода, рече тој.
„Известувањето за конфликтот стана многу поопасно поради експоненцијалниот ризик за локалните палестински новинари кои се на првата линија и немаат безбедно засолниште и излез“, рече Мансур.
„Исто така, израелската војска одби да преземе каква било одговорност за убиствата, велејќи им на меѓународните медиумски организации дека не можат да ја гарантираат безбедноста на медиумите или нивните вработени. Рековме, особено откако војската ги таргетираше комуникациските објекти, дека дојдовме до затемнување на вестите. Имаме и проблеми со цензура, напади и притворања на Западниот Брег“, додаде тој.
Деведесет отсто од убиените новинари се Палестинци, со исклучок на четворица израелски новинари убиени во нападите на Хамас и еден либански државјанин. Повеќето од убиените Палестинци беа хонорарни новинари и фоторепортери.
Тие се најпотребни во моментов, но тие се и најранливи“, рече Мансур.
Повредени се уште девет новинари, а уште тројца се водат како исчезнати. Тринаесет од нив беа уапсени како дел од она што се опишува како „режим на цензура“ на Израел воведен според законите за вонредни состојби, кои го криминализираат кршењето на „националниот морал“ или „националната безбедност“.
Не е јасно колку новинари известувале за конфликтот во моментот на нивната смрт. Но, ЦПЈ го истражува секој случај за да види дали новинарите биле фатени во вкрстен оган додека се обидувале да ја завршат својата работа, додаде Мансур.
Повикот за заштитни мерки следеше по тврдењата на израелската група за медиумско застапување, HonestReporting, дека некои меѓународни медиуми однапред знаеле за нападот на Хамас на 7 октомври, повикувајќи се на објавувањето на слики направени од локални новинари на кои се гледа дека групата ја напаѓа израелската територија.
HonestReporting потоа ги повлече наводите, кога медиумските организации ги негираа. Меѓутоа, канцеларијата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху објави соопштение во кое новинарите кои ги направиле фотографиите ги нарече соучесници во „злосторства против човештвото“. Бени Ганц, член на воениот кабинет на Израел, рече дека тие треба да бидат третирани како терористи и да бидат ловени.
Неколку дена по извештајот, домот на Јасер Кудих, хонорарен фотограф кој на Ројтерс му дал слики од нападот на Хамас, бил погоден со четири проектили. Кудих го преживеа нападот, но осум членови од неговото семејство беа убиени. Не е јасно дали Израел го извршил овој напад.
Мансур го нарече тврдењето на HonestReporting „кампања на оцрнување“ што ги става животите на палестинските новинари во опасност и рече дека е во согласност со претходните „лажни наративи“ кои имплицираа дека палестинските новинари биле вклучени во терористички активности.
„Не ви требаат часови и не мора да бидете Енија во Газа да дознаеме за операциите на израелската армија или за операциите на Хамас“, рече тој.
„Зборувате за лента долга 20 милји која е широка шест милји. Има толку многу начини на кои новинарите би можеле да бидат на терен – не е потребно никакво „внатре“ знаење за да се отвори прозорец и да се погледне во небото и да се види каде е операцијата“, додаде тој.
