Ноември е месец посветен на предвремено породување и предвремено родени бебиња.
Секоја година ширум светот се слави 17 ноември за да се подигне свеста за предвременото раѓање и грижата за предвремено родените бебиња и проблемите со кои се соочуваат нивните родители. За прв пат прославен во 2011 година, Денот на предвремено родените деца добива се повеќе и повеќе внимание од тогаш.
По повод овој ден разговаравме со д-р Бојан Инѓиќ, специјалист по гинекологија и акушерство, супспецијалист по перинатологија и експерт за високоризични бремености.
Околу 15 милиони бебиња во светот се раѓаат предвреме секоја година, приближно секое десетто бебе се раѓа предвреме. Во зависност од земјата, предвремените раѓања сочинуваат 5-18 проценти од сите раѓања.
Зошто се јавуваат?
Д-р Инѓиќ објаснува дека предвремено породување е секое породување кое се случува пред целосната 37 недела од бременоста. Екстремно незрели деца се оние кои се родени пред 28 недела од бременоста, а нивната грижа претставува најголемиот предизвик на современата неонатологија. Околу 0,5% од предвремено родените деца се родени од 20-25 недела од бременоста во т.н. За среќа, околу 75% од предвремено родените деца се раѓаат во доцниот предвремен период (по 34 недела од бременоста), најголемиот број од нив преживуваат и немаат сериозни здравствени последици подоцна во животот. Се проценува дека 75% од предвремено родените деца преживуваат доколку добијат соодветен третман.
Причини
„Предвремено породување се случува од различни причини, но голем број причини остануваат непознати. Поголемиот дел од предвременото породување се случуваат спонтано, иако голем број се медицински индицирани поради разни проблеми на мајката или плодот, а потоа предвременото породување најчесто завршува со предвремен царски рез“, посочува соговорникот.
Тој додава дека некои од најчестите причини за предвремено породување се повеќекратна бременост, инфекции, хронични болести како што се дијабетес или висок крвен притисок, загаден воздух, консумирање алкохол, лекови, физичка траума, висок или низок индекс на телесна тежина, пократки интервали помеѓу бременостите. , претходни спонтани или намерни абортуси, нетретирана или недијагностицирана целијачна болест, проблеми со неплодност, стресни ситуации, напорна и долготрајна работа.
„Дебелината веројатно нема директна врска со предвремено породување, но има со дијабетес и висок крвен притисок. Паровите кои се обидуваат да забременат спонтано повеќе од една година, за разлика од оние кои се обидуваат пократко, имаат поголем ризик. Бременоста со ин витро оплодување носи поголем ризик од предвремено породување отколку спонтана бременост каде партнерите се обидуваат да забременат повеќе од една година. Докажано е дека во некои семејства почесто се случуваат предвремено породување, се претпоставува дека причината е генетска, но точниот механизам останува непознат. „Жени со аномалии на матката, особено оние поврзани со слабост на грлото на матката, жени со покачени антитироидни антитела, трудници со зголемена или намалена амнионска течност, анксиозност, депресија“, вели д-р Инѓиќ.
Инфекција
Следно, докторот објаснува дека инфекцијата е најважниот фактор за предвремено породување.
„Како што напредува бременоста, зачестеноста на вагиналните инфекции се намалува. Инфекциите можат да ја заразат матката на различни начини и да предизвикаат породување, а најчесто се искачуваат од грлото на матката. Докажано е дека разни бактериски инфекции, потоа бактериска вагиноза, микоплазма, кандидијаза можат да бидат причина за предвремено породување. Воспаление на уринарниот тракт, воспаление на слепото црево, пневмонија, сите тие се докажани дека се поврзани со предвремено породување. Навременото идентификување на инфекцијата пред и за време на бременоста и адекватен третман може да биде важен фактор за спречување на предвремено породување и неговите лоши исходи“.
Последици за предвремено родени бебиња
Според д-р Инѓиќ, како и секаде во светот, и кај нас предвреме родените бебиња се соочуваат со цела низа можни проблеми.
„За да преживеат, потребна им е поддршка од најсовремена медицинска технологија и високообразовани и обучени медицински професионалци. Веднаш по раѓањето, предвремено роденото бебе се одвојува од мајката поради потребата од посебен третман и нега, што најчесто бара интензивна нега. Во овие околности, родителите на предвремено родените деца се изложени на огромен стрес, се чувствуваат немоќни, виновни, вознемирени и исплашени. По излегувањето од болницата се појавуваат цела низа различни дилеми и предизвици. Помошта на државата и општеството во целина е неопходна и вредна, како и разбирањето на секојдневните проблеми со кои се соочуваат многу предвремено родени деца и нивните родители“, смета докторката.
Докторот посочува два клучни проблеми со предвременото породување: високото ниво на смртност во однос на долнородените, особено екстремно незрелите деца и разни здравствени проблеми кои се јавуваат или веднаш по раѓањето или подоцна во животот.
„Предвременото породување е водечка причина за умираат деца до 5 години. Околу милион деца годишно умираат во светот како последица на предвремено породување. Има голема разлика во преживувањето на децата во зависност од тоа каде се родени, повеќе од 90% од децата кои се раѓаат крајно незрели во сиромашните земји умираат во првите неколку дена од животот. Само 10% од екстремно незрелите деца умираат во развиените земји“, ги изнесува податоците докторката и продолжува:
„Колку порано се роди бебето, толку се поголеми ризиците. Иако во последните децении има значително зголемување на преживувањето на предвремено родените деца, особено во развиените земји, предвремено родените бебиња сè уште имаат голем број различни здравствени проблеми. „Многу преживеани се соочуваат со доживотни здравствени проблеми, со нарушувања на говорот, слухот, видот, учењето, како и разни респираторни, кардиоваскуларни, невролошки, гастроинтестинални и хематолошки заболувања во подоцнежниот живот“, нагласува тој.
Дали може да се спречи предвремено раѓање?
Доктор Инѓиќ вели дека, за жал, бројот на предвремено родени деца од година во година се зголемува на глобално ниво. Од 65 земји, од кои Светската здравствена организација располага со валидни податоци, само три земји не забележале зголемување на бројот на предвремени породувања во последните 20 години.
„Причината не лежи само во една, туку најверојатно е збир на различни причини, како што се подобро следење и утврдување на точната возраст на бременоста, зголемување на возраста на мајката, коморбидитети на мајката, дијабетес и висок крвен притисок, употреба на третман во борбата против неплодноста која доведува до се повеќе повеќекратни бремености, промени во акушерската пракса во вид на се почести царски резови пред терминот“, вели гинекологот.
Тој понатаму додава дека има фактори на предвремено породување на кои може да се влијае, особено кај високоризичната група на жени.
„Превенцијата од предвремено породување и негативни исходи започнува со грижата за здрава бременост. Соодветната грижа пред бременоста, меѓу бременостите и за време на бременоста ќе помогне да се намалат ризиците“, вели д-р Инѓиќ за N1.
Тој додава дека СЗО – Светската здравствена организација верува дека три четвртини од смртните случаи на предвремено родени деца може да се спречат со соодветна медицинска нега: навремена администрација на кортикостероиди за созревање на белите дробови на бебето пред раѓањето, пристап на кенгур кога мајките дојат предвремено родени деца со кожа. контакт со кожа, како и примена на антибиотици за превенција и третман на инфекции.
„Светската здравствена организација сугерира и клучни активности за превенција од предвремено породување, како што се соодветно советување за здрава исхрана, употреба на тутун и други штетни материи, ултразвучно мерење и следење на бременоста, особено повеќекратна бременост, како и минимум осум посети на гинеколози во текот на бременоста со цел навремено идентификување и лекување на ризик факторите“, заклучува д-р Бојан Инѓиќ.
