Глобалното затоплување полека, но сигурно претвора големи делови од континентот во буре барут – неподносливата топлина и сушата го олеснуваат ширењето на шумските пожари.
Минатиот месец пламените јазици ги зафатија зелените површини околу Палермо, Сицилија, ја зафатија густата шума околу Ла Палма, Шпанија и ги опустошија зелените планини на Родос, Грција, принудувајќи илјадници луѓе да ги напуштат своите домови и хотели, објави Политико.
Овие пожари не беа неизбежни, велат пожарникарите и итните работници. Точно е дека Европската унија и нејзините земји-членки не успеваат да спречат вакви катастрофи.
„Пожарите се доказ дека не вложуваме доволно напори за управување со земјиштето“, вели Рафаеле Коцолино, италијански пожарникар и синдикален претставник од Неапол.
Европската унија работи на создавање постојана флота од канадски чамци, но досега малку внимание е посветено на превентивните мерки како што е управувањето со шумите, велат критичарите. Токму затоа пожарникарите како Козолин мора да се справуваат со последиците секоја година.
Пожарите ширум Европската унија зафатија повеќе од 200.000 хектари земја во првите седум месеци од оваа година, а сезоната на пожари е далеку од завршена.
„Ние само трчаме по проблемот“, вели германската европратеничка од Зелените, Ана Депарнај-Груненберг, која по име е шумар. „Досега ЕУ троши пари само на реактивни мерки во врска со шумските пожари.
Депарнај-Груненберг тврди дека е „крајно време“ Брисел и ЕУ да спроведат превентивни мерки како што е преплавување на почвата и да престанат со сечењето на шумите.
Но, колку и да звучи неприродно, експертите велат дека Европа треба да исече повеќе дрвја.
„Постарите шуми мора да бидат ограничени по површина“, вели Гаврил Ксантопулос, директор на Институтот за медитерански шумски екосистеми. „Не сакаме да имаме планини полни со недопрени шуми.
Проголтувачки пламен
За многу Европејци, огромните зелени површини изгледаат како идеална состојба на природата. За Виктор Реско де Диос, тие изгледаат како смртни стапици.
„Мислиме дека е дивина, убаво е“, вели тој. „Вистината е дека тоа е многу опасно.
Реско де Диос е професор по шумарство на шпанскиот универзитет во Леида и вели дека рецептот за опасен пожар се состои од извор на палење, временски услови кои помагаат да се прошири пожарот, но и – што е најважно – голема количина на гориво, односно континуирани протегања на сува вегетација.
Повеќето пожари во Европа ги палат луѓе, злонамерно, случајно или од невнимание, што значи дека е клучно да се едуцира јавноста за опасностите од, на пример, фрлање цигари во шума.
Сепак, превенцијата од пожари не треба да биде во фокусот, бидејќи пожарите можат да предизвикаат и природни феномени како што се молњите, предупредува Resco de Dios.
Климатските промени прават многу делови од Европа посува и потопли, што значи дека намалувањето на емисиите на гасови кои ја загреваат планетата, како и справувањето со достапноста на горивото е клучно за намалување на ризикот од пожари.
Опишувајќи ги шумските пожари како „огромни тревопасни животни“ кои никогаш не можат да се јадат, Реско де Диос вели: „Колку повеќе вегетација има, толку повеќе вегетација ќе троши пламенот. Колку е посуво, толку повкусно ќе биде на пламенот“.
Ова е особено катастрофално во предградијата на градовите, каде што има огромни области кои се целосно запоставени и можат да создадат катастрофални пожари, вели пожарникар Коцолино.
Решавањето на овој проблем не значи само намалување на запаливата вегетација во шумите, туку и стратешка сеча на дрвјата. Малку е веројатно дека оваа политика ќе биде популарна, признава Реско де Диос.
„Идеалот за тоа каква треба да биде природата изгледа како нешто од Бамби за сите нас, има големо противење на управувањето со шумите“, вели тој, но нагласува дека „сечењето дрвја не е исто што и уништувањето на шумите“.
Површините покриени со шуми се намалуваат на глобално ниво, но во Европа тие се зголемија во последните децении бидејќи земјоделците ја напуштаат својата земја за да живеат во градовите.
Без редовно расчистување на вегетацијата, шумите станаа подиви и погусти, што придонесува за акумулација на запалива биомаса, објаснува Ксантопулос.
„Шумските пожари во голема мера се резултат на модерниот начин на живот“, додава тој.
Улогата на Европската Унија
Спречувањето на ширењето на дивите шуми низ Европа изгледа нелогично, особено затоа што Брисел поставува амбициозни цели за обновување на осакатените екосистеми на континентот.
Контроверзните нови правила имаат за цел да ја зајакнат отпорноста на природата на климатските промени, но експертите предупредуваат дека напорите за обновување на природните области може да имаат штетни последици доколку не се спроведат правилно.
Дозволувањето на шумите да растат природно, без човечка интервенција, на југот на Европа може да биде „многу позитивно за природниот биодиверзитет, но може да донесе и несакани последици. Еден од нив е ризикот од шумски пожари“, вели Иназио Мартинез де Арано, виш експерт во Европскиот институт за шумарство.
Европската унија вети дека ќе ги подобри програмите за спречување и контрола на пожари како дел од својата стратегија за шуми до 2030 година, но се одложува донесувањето на закон за развој на мрежа за мониторинг на шумите на ниво на цела Европска Унија.
Се очекуваше дека Европската комисија ќе го претстави предлог-законот пред летото, но тој исчезна од дневниот ред. Портпаролот на Комисијата Адалберт Јанц вели дека нема „конкретно време за објава“.
Неколку влади на главно земји од Централна и Источна Европа се противат на програмата за мониторинг на шумите. Во писмото од 19 мај, група министри за земјоделство предводена од Австрија изразија скептицизам во врска со иницијативата, тврдејќи дека Европската унија не треба да се меша во она што тие го гледаат како национално прашање.
Иако заостанува во однос на превенцијата, Брисел презеде поголема улога во координирањето на итен одговор на пожарите со испраќање европски пожарникари, како и Канаѓани, во ранливите земји. Брисел, исто така, планира да ја удвои својата флота противпожарни авиони и да купи повеќе канадски авиони.
Сепак, експертите и пожарникарите велат дека повеќе канард не е секогаш од корист.
„Авионите се корисни, се разбира, но ако треба да изберам, би сакал да има повеќе луѓе на теренот“, вели Козолино, предупредувајќи дека противпожарните бригади на Италија немаат доволно луѓе и опрема и се соочуваат со зголемени здравствени ризици од изложеност. до крајни жештини и чад.
Покрај тоа, додава Resco de Dios, генерално е поевтино да се инвестира во превенција.
„Барем во Шпанија, трошоците за гаснење пожар се околу 19.000 евра по хектар“, вели тој. „Трошоците за превенција се околу две илјади евра по хектар.
Европа мора да се разбуди и да ја разбере заканата од шумските пожари пред да се случи уште една трагедија, предупредува Шпанецот, додавајќи дека е особено загрижен за градовите и селата опкружени со шуми.
„Има места кои се претвораат во стапици во случај на пожар“, рече тој, „како Мати“, грчко село каде што 104 луѓе загинаа во пожар во 2018 година.
Досега, големите пожари ги погодуваат претежно медитеранските земји, но климатските промени ќе продолжат да ја загреваат Европа и „огнениот појас ќе продолжи да се шири кон север, што значи дека можеме да очекуваме пожари во планинските региони како Пиринеите или Алпите“, вели Реско де. Диос.
Во Централна Европа, шумските области имаат повеќе „гориво“ од медитеранските, што доведува до поголеми пожари, додава тој.
„Ќе видиме изгубени животи, изгубени домови, бизниси чие работење ќе настрада поради пожарот“, предупредува тој. „Луѓето во Европа, во Брисел не се ни свесни што ги чека.
