Германија е една од ретките западни земји која сè уште инсистира на правилото дека странците кои сакаат германско државјанство мора да се откажат од старото. Владејачката коалиција има намера ова да го укине со нов предлог-закон.
Германија е земја на имигранти. Ова го посочува и Министерството за внатрешни работи на својата официјална веб-страница, пишува Дојче веле.
Притоа тој се повикува на статистика која вели дека повеќе од четвртина од граѓаните имаат мигрантско потекло, а дури и повеќе од една третина од децата до 14 години. Покрај тоа, во земјата живеат околу 13,5 милиони граѓани без германско државјанство – 16 отсто од населението.
Меѓутоа, кога станува збор за натурализација, односно за доделување државјанство на странци, Германија е меѓу последните во Европа. Додека, на пример, во 2021 година во Шведска се доделувале десет државјанства на 100 странци, а во Холандија 5,4, во Германија лани квотата била 1,2 отсто.
Причината се пред се некои многу рестриктивни услови кои мора да се исполнат за да се добие државјанство. Неодамна, владејачката коалиција на социјалдемократите, зелените и либералите во федералниот парламент, Бундестагот, претстави предлог за нов Закон за државјанство, со кој ќе се сменат сегашните строги услови.
Двојното државјанство како право
Најголемата пречка досега беше одредбата која генерално инсистира на принципот на едно државјанство, вели Џули Шефер, адвокатка специјализирана за правото за вонземјани во канцеларијата Schlun & Elven со седиште во Келн.
„Она што првенствено ги спречува потомците на поранешните гастарбајтери, на пример од Турција или земјите од Западен Балкан, да добијат германско државјанство е условот да се откажат од претходното државјанство. Германија е една од ретките западни земји што се уште инсистира на тоа“, нагласува Шефер.
Нацртот на новиот закон предвидува откажувањето од претходното државјанство повеќе да не е услов за стекнување германско и во исто време го скратува потребниот континуиран правен престој во земјата од осум на пет години – како што е случај во повеќето европски земји, објаснуваат. германскиот адвокат.
Многу е важно што новиот закон ќе воведе некаква автоматизација.
„Двојното државјанство е формулирано како основно право. Тоа значи дека, кога ќе се исполнат другите услови, надлежните служби мора да го натурализираат барателот, односно повеќе да немаат простор за маневрирање“, нагласува Шефер.
Сегашниот закон предвидува двојно државјанство само како исклучок од правилото. Тоа е првенствено резервирано за граѓаните на Европската унија, бидејќи тие можат без проблем да имаат две државјанства. А, по долга процедура, се доделува и на оние кои доаѓаат од земји кои не ги ослободуваат своите граѓани од државјанство – или затоа што не сакаат, или затоа што таму не е законски предвидено. Такви земји се, на пример, Сирија, Јужноафриканската Република, Авганистан, Алжир или Иран.
Законот е стар повеќе од сто години
Сегашните одредби во Законот за државјанство во голема мера потекнуваат од Законот за припадност на империјата и државата од 1913 година, кој едноставно беше преземен во повоена Германија. Дури во 2000 година зборот „империја“ беше отстранет од името на законот. Тој закон се заснова на принципот на потекло и национална хомогеност (Volksnation) – човек кој е германски државјанин, значи Германец, не може да биде и нешто друго во исто време. Причината беше наведена дека граѓанинот може да биде лојален само на една држава.
Тој аргумент против двојното државјанство и денес го користат противниците на реформата. Тие тврдат дека двојното државјанство води до внатрешен конфликт на лојалност и дека луѓето кои сакаат германско државјанство треба да направат јасен избор. Велат дека германското државјанство има посебно значење и симболика и стравуваат дека претерано великодушната политика на двојно државјанство може да доведе до тоа луѓето да добијат државјанство од чисто практични причини, без вистинска врска со Германија. Дополнително, тие стравуваат дека лице со двојно државјанство може, по потреба, да ги избегне германските закони повикувајќи се на неговото второ државјанство и статусот на странец.
За правникот Џули Шефер, ова се застарени верувања „кои не се многу променети во последните сто години“. Дополнително, како што нагласува, „во Германија, како и во другите европски земји, веќе е практика лицата со двојно државјанство кои живеат во земјава да се третираат како Германци“. Тоа значи дека не постои можност некој од двата света да избере само тоа што му одговара“.
Економски и политички причини
Целта на реформата на Законот за државјанство е, од една страна, Германија да стане поатрактивна имиграциска земја за квалификувани работници. Таму Германија е во остра конкуренција со другите европски земји, како Франција, Холандија или Шведска, кои имаат поблаги критериуми и помалку пречки за доаѓање на квалификувана работна сила од странство.
Исто постепено, стана јасно дека модерната и отворена политика за имиграција и интеграција е од клучно значење за социјалната кохезија во Германија. Тие сакаат да поттикнат „побрза и подобра интеграција на странците во германското општество“, бидејќи „натурализацијата доаѓа на крајот од процесот на интеграција, па и оние кои поминале низ тој процес треба да можат да добијат државјанство. Ова ги вклучува сите законски права и обврски во Германија, вклучително и правото на глас на избори“, вели Шефер.
Други услови
Покрај потребната должина на легален престој во земјата, постојат и други услови за добивање германско државјанство. Еден од нив, кој останува непроменет во новиот предлог, е дека лицето не смее да биде законски осудено за кривично дело. Дополнително, и понатаму ќе биде неопходно да се поседува сертификат за познавање на германскиот јазик, со тоа што претходно потребното напредно ниво на знаење Ц1 ќе се сведе на пониско ниво, Б1, а се предвидуваат исклучоци за посебни случаи, кога само најмногу потребната способност би била доволна комуникација.
Исто така, обврската да се помине т.н „тестот за натурализација“, кој покажува познавање на некои основни информации за Германија.
Стекнувањето двојно државјанство треба да им се олесни на странските студенти, доколку најдат работа и почнат да работат веднаш по завршувањето на студиите. Во исто време, времето на студирање исто така ќе се препознае како време поминато во Германија и ќе се смета на потребните пет години престој пред да се поднесе апликацијата.
Предлогот на новиот Закон за државјанство владејачката коалиција го презентираше во Бундестагот на крајот на мај. Се очекува предлогот наесен да биде доставен во редовната законодавна процедура.
