Меѓународната недела на нутриционистички алергии се одбележува низ целиот свет, а кај нас четврта година по ред во организација на Националното здружение на пациенти „Алергија и јас“ од 10.05. до 17.05. со цел да се развие свеста во општеството за животот со алергии на храна и нетолеранција кај децата, возрасните и нивните семејства.
Алергиите на храна се опасни, заморни и скапи. Постојано се зголемува бројот на алергични деца, алергии опасни по живот и доживотни алергии на храна.
Понекогаш дури и мала количина на алерген во храната може да предизвика алергиска реакција, анафилактичен шок и смрт.
Анафилаксата е ретка, но опасна алергиска реакција. Се појавува ненадејно, може брзо да стане многу лошо и може да биде фатално, според ACAAI (Американски колеџ за алергија, астма и имунологија).
Секој може да доживее анафилактична алергиска реакција и може да се случи насекаде и во секое време. Алергени кои најчесто предизвикуваат анафилактична реакција се храна, отров од инсекти, латекс и лекови.
Најопасните алергени на храна се кикириките, јаткастите плодови, раковите (ракови и школки), кравјото млеко и млечните производи, рибата, јајцата и пченицата. Од убодите од инсекти, кај нас најопасни се убодите од пчела, стршлен и оса. Латекс се наоѓа во ракавици за еднократна употреба, интравенски линии, шприцови, лепливи ленти и катетри. Лековите кои најчесто предизвикуваат анафилакса се пеницилин, аспирин и нестероидни антиинфламаторни лекови (како ибупрофен) и анестезија.
Кога имало контакт со алергенот, со голтање, инјектирање или дишење, во рок од неколку секунди до минути (понекогаш и малку подолго), се појавуваат раните симптоми на анафилактична реакција – алергиска реакција опасна по живот.
Раните симптоми на анафилакса се:
· Коприва или црвена, чешачка кожа
· Кашлица, стегање во градите или проблеми со дишењето
· Болка во стомакот и/или гадење, повраќање или дијареа
· Отечен јазик или отежнато голтање
· Главоболка, потење или вртоглавица
Ако симптомите вклучуваат два или повеќе органи на телото (кожа, респираторен систем, дигестивен систем, срце), ова е анафилакса и ВЕДНАШ треба да се примени адреналин инјектор – епинефрин.
· Епинефрин е генеричко име на лекот адреналин, кој се наоѓа во форма на пенкало, што се користи за време на анафилактичен шок во вонболнички услови.
Основното правило на анафилактична реакција е – ПРЕД ЕПИНЕФРИН!
Кога се администрира епинефрин, веднаш се повикуваат итните служби и се нагласува дека анафилаксата е во тек.
Чекорите за администрирање на епинефрин, кои се преземаат како прва помош за анафилакса, се:
1. Држете ја ногата цврсто на место.
2. Отстранете го епинефринот од кутијата.
3. Отстранете го заштитниот капак.
4. Држете го авто-инјекторот во тупаница.
5. Вметнете го делот со иглата во надворешната страна на бутот. Кога ќе слушнете клик, задржете го 3 секунди.
6. Заштитниот слој ќе ја покрие иглата кога ќе ја извлечете од бутот.
7. Јавете се во Итна помош на 194, бидејќи секој што примил епинефрин треба да биде однесен во болница.
8. Дајте го искористениот авто-инјектор на медицинскиот персонал во болницата за соодветно отстранување.
Постојат различни производители на авто-инјектори за епинефрин, така што упатствата за употреба може да се разликуваат.
За детална примена на адреналинскиот инјектор консултирајте се со доктор и фармацевт и консултирајте се со здружението на пациенти НУ Алергија и ја.
Без епинефрин, може да се појават сериозни симптоми, вклучувајќи:
· Тешкотии со дишењето, отежнато дишење или блокирање на дишните патишта
· Брз и слаб пулс, низок крвен притисок или абнормален срцев ритам
· Тежок оток, вклучувајќи оток на устата, грлото и дишните патишта
· Чувство на вртоглавица или несвестица
· Губење на свеста
· Ненадеен пад на крвниот притисок, срцев или респираторен застој
Како да препознаете дали грлото ви се затвора?
Може одеднаш да почувствувате дека грлото ви е стегнато или да имате потешкотии при голтање. Може да имате рапав глас или да се чувствувате како да не можете да дишете. Ова е знак за итен случај, затоа користете епинефрин и јавете се на 911.
Анафилаксата понекогаш може да биде реверзибилна. Потоа симптомите се појавуваат во две фази. Можеби изгледа дека лицето се опоравило од првата реакција, но симптомите се враќаат. Ова може да се случи до 12 часа по првите симптоми. Закрепнувањето може да биде поблаго, но сепак може да бара втора доза на епинефрин.
Важно е да не оставате некого сам по алергиска реакција.
Ова е главната причина зошто треба:
Носете два авто-инјектори за епинефрин со вас секогаш ако сте во опасност.
Одите во собата за итни случаи по употреба на епинефрин.
Кога да се даде епинефрин?
Дајте епинефрин при првиот знак на анафилактична реакција. Ако не сте сигурни, дајте го во секој случај!
Секое доцнење во администрацијата на епинефрин во голема мера ги зголемува шансите за хоспитализација. Одложување или неупотреба на епинефрин бил фатален, информираат од Здружението Алергија и ја.
