Според сегашниот закон, абортусот е легална медицинска процедура и затоа треба да биде бесплатен, а жалбата на совеста никако не смее да го попречува пристапот, што е случај во Хрватска, истакнаа експертите во петокот пред конференцијата за достапност на безбеден и легален абортус.
Меѓународната конференција, чија централна тема е проблемот на негирање на здравствена заштита врз основа на религија или совест, беше организирана од Центарот за образование, советување и истражување (ЦЕСИ), Центарот за репродуктивни права и Иницијативата на лекарите за регулирање Апелите на совеста во медицината со цел да се истакнат проблемите со достапноста на абортусот во Хрватска, Италија и Словенија.
Гинекологот Јасенка Грујиќ истакна дека достапноста на абортусот го спречува „сериозниот тек во незаконитоста што постои во моментов, каде што најмногу страдаат сиромашните и младите жени“.
„Ако според нашиот закон тоа е легална медицинска процедура, таа би требало да биде бесплатна за осигурениците на Хрватскиот завод за здравствено осигурување“, изјави Грујиќ, нагласувајќи дека во медицината и гинекологијата мора да се заземе цврст став и да се каже. дека нешто што е медицинско, етички и законски регулирано, не може да има противници во професијата.
Таа го оцени законот од 1978 година за регулирање на абортусот како одличен, наведувајќи дека тој спасил животи на илјадници жени, но смета дека тој треба да се модернизира.
Клучот е законот во примена
Сања Цезар од ЦЕСИ се согласува дека имаме задоволителен закон, но нагласува дека клучот на законот е имплементацијата. „Доколку се применуваше онака како што е напишано, и ако министерството го надгледуваше и надгледуваше неговото спроведување, ситуацијата ќе беше многу подобра“, рече таа.
Апелот на совеста никако не смее да го попречува пристапот до абортус – што е случај во Хрватска, истакна Цезар, велејќи дека „жената и нејзиното право на здравје секогаш мора да бидат на прво место“.
Таа истакна дека е неприфатливо сите болници да не вршат абортуси, велејќи дека медицинските и хируршките абортуси треба да бидат достапни во сите болници. Загрижувачки е и тоа што институциите не водат статистика за одбиени абортуси.
Речиси секојдневни поплаки за здравствена заштита
Народниот правобранител за родова рамноправност Вишња Љубичиќ рече дека речиси секој ден добива претставки, најмногу од граѓанки и граѓани, за остварување на здравствената заштита поврзана со репродуктивните права – без разлика дали се работи за пристап до прекин на бременост, лекување за време на бременост и породување.
„Овие претставки укажуваат дека прашањето за третманот на жените при користење на здравствената услуга е прилично турбулентно“, рече народниот правобранител.
„Недозволив е пристапот каде што има колективна жалба на совеста – тоа е индивидуално, а не колективно право“, нагласи Љубичиќ, додавајќи дека во Хрватска 59 отсто од лекарите се жалат на жалба на совеста, додека во Словенија таа бројка е под 10 проценти.
Потребно е и стандардизирање на финансиската структура во врска со прекинувањето на бременоста, што е нерамномерно во Хрватска, посочи таа.
