„Морковите се добри за очите. Дали мајка ти ти го кажа тоа како дете за да те натера да ги изедеш сите моркови од чинијата? Често слушаме дека консумирањето на голема количина коренест зеленчук не само што дава добар вид туку и здрава боја на кожата. Дали е тоа вистина?
Прво, треба да го отфрлиме митот дека морковите се некаква суперхрана.
„Никогаш не е добро да се фокусирате на одредени зеленчуци во исхраната. Морковите се несомнено здрава храна која може да биде дел од исхраната како и другите зеленчуци“, вели д-р Винфрид Кеутиџ, експерт за исхрана.
Од „а“ за артишок до „з“ за зелена, секој зеленчук има свои предности. Најважно е разновидноста, односно полнењето на чинијата со повеќебојна смеса. И морковите, типично портокалови, но и жолти или виолетови, природно можат да придонесат за ова.
Која е хранливата вредност на морковите?
„Морковите имаат многу широк профил на хранливи материи. Богат е со витамин Ц, содржи неколку витамини од групата Б и витамини растворливи во масти Е, К и А“, објаснува Кеутиџ.
Пред сè, тие го снабдуваат телото со изобилство на каротеноиди, еден вид претежно жолти, портокалови или црвени пигменти растворливи во масти или секундарни растителни метаболити – соединенија произведени од растенија кои не придонесуваат за нивниот раст, но ги прават конкурентни во нивниот животната средина.
Каротеноидите се тие што им даваат на морковите светла портокалова боја. Најпознатиот каротеноид е бета-каротенот.
„Телото може да го претвори во ретинол, форма на витамин А“, вели Keuthage. Дел од бета-каротен се складира во црниот дроб за подоцна да се претвори во витамин А во случај на недостаток.
Како што истакнува Германското здружение за исхрана (DGE), значителни количини на бета-каротин може да се најдат и во тикви, слатки компири, црвени пиперки, кељ и кајсии.
Лесно е да се исполни препорачаната дневна доза на бета-каротин: за возрасен човек е доволно едноставно да изеде 60 грама морков со средна големина, вели Кеутиџ.
Дали јадењето моркови навистина е добро за вашиот вид?
Со цел нашиот вид да биде што е можно подобар, на телото му треба витамин А, за кој Кеутаџ вели дека е „претходник на родопсинот, фотопигментот во прачките (еден вид фоторецепторни клетки) на мрежницата на окото“. Соодветното снабдување со него е важно за способноста да се направи разлика помеѓу светло и темно.
Недостатокот на витамин А резултира со „ноќно слепило“ – слаб вид навечер или при слаба осветленост. Кеутаџ вели дека недостатокот на витамин А е редок во индустријализираните земји, каде што луѓето вообичаено добиваат доволно бета-каротин и витамин А преку урамнотежена исхрана.
Но, ако се надевате дека со честото консумирање моркови ќе го подобрите и заострите видот – ќе се разочарате, вели Кеутиџ и додава дека „зголемениот внес на бета-каротин не резултира со подобар вид“.
Дали бета-каротинот може да влијае на промената на бојата на кожата?
Одговорот е – да. Дерматологот, д-р Ута Шлосбергер, објаснува дека бета-каротинот создава еден вид заштитен слој на кожата, кој барем во помала мера успева да го блокира дејството на сончевото ултравиолетово зрачење кое ги оштетува клетките.
„Таков штит може да влијае на надворешниот изглед на кожата. „Ако јадете доволно моркови, вашата кожа ќе добие жолтеникаво кафена боја“, вели Шлосбергер. „Бојата малку се разликува од бојата на кожата исончана, а разликата може да ја забележи само експерт. Ќе изгледате малку поздраво и поодморено“.
Ако навечер изедете две чинии супа од морков, следното утро нема да се разбудите со жолтеникаво кафеава кожа.
„Зборуваме за четири до шест моркови дневно за два до три месеци“, вели Шлосбергер – количина со која дури и на љубителите на морков тешко би се справиле.
Не треба да се потпирате на заштитата што ја обезбедува бета-каротин кога имате намера да ја изложите кожата на сонце. Обезбедува само заштитен фактор од 2 до 3, а од тоа нема никаква корист“, објасни Шлосбергер. Затоа, употребата на крема за сончање со висок заштитен фактор се уште е задолжителна.
Како да му олесните на телото да ги апсорбира хранливите материи од морковите?
„Бета-каротинот е соединение кое сака маснотии или липофилно“, истакна Кеутиџ, но самите моркови речиси не содржат маснотии. Во тој случај, можете да додадете малку сечкани јаткасти плодови во салатата од моркови.
Рендањето моркови за салата вреди да се трудите. Тоа е затоа што чистењето ги руши клеточните ѕидови, овозможувајќи подобра апсорпција на хранливите материи. Истото важи и за пире од моркови за сосови или супи.
Исто така, добро е да се знае, вели Кеутиџ, дека „важните хранливи материи се веднаш под кожата. Затоа, пожелно е добро да ги измиете морковите, наместо да ги лупите“.
И ако сакате целосни здравствени придобивки од овој корен зеленчук, јадете сирови моркови одвреме-навреме.
