Соединетите Американски Држави, Австралија и Велика Британија во понеделникот ги открија деталите за планот за обезбедување на Австралија со нападни подморници со нуклеарен погон на почетокот на следната деценија за да се спротивстават на амбициите на Кина во индо-пацифичкиот регион.Говорејќи на церемонијата во американската поморска база во Сан Диего, придружуван од австралискиот премиер Ентони Албанес и британскиот премиер Риши Сунак, американскиот претседател Џо Бајден го нарече договорот во рамките на партнерството AUKUS 2021 како дел од заедничката заложба за слободно и отворено индо. -Пацифик со двајцата „најцврсти и најспособни сојузници“ на Америка.
Сунак истакна дека станува збор за „моќно партнерство“.
„Ова значи дека за прв пат три подморнички флоти ќе работат заедно преку Атлантикот и Тихиот Океан, чувајќи ги нашите океани слободни во следните децении“, додаде тој.Според договорот, САД ќе ѝ продаваат на Австралија три американски подморници од класата Вирџинија на нуклеарен погон на почетокот на 2030-тите, со опција Австралија да купи уште две доколку е потребно, се вели во заедничката изјава.
Се вели дека проектот ќе кулминира со британското и австралиското производство на нова класа подморници, SSN-AUKUS – „трилатерално развиен“ брод заснован на британски дизајн од следната генерација што ќе се произведува во ОК и Австралија заедно со најнапредните САД технологии.
Велика Британија ќе ја добие својата прва подморница SSN-AUKUS кон крајот на 2030-тите, а Австралија ќе ја добие подморницата на почетокот на 2040-тите.
BAE Systems и Rolls-Royce ќе ги градат подморниците.
„Договорот АУКУС што го потврдуваме овде во Сан Диего ја претставува најголемата поединечна инвестиција во австралиските одбранбени капацитети во нашата историја, зајакнување на националната безбедност и стабилност на Австралија во нашиот регион“, рече Албанезе на церемонијата.
Австралиски воен претставник изјави дека проектот ќе чини 368 милијарди австралиски долари до 2055 година.
Како дел од AUKUS, Вашингтон споделува нуклеарна технологија за прв пат од 1950-тите кога беше споделена со Велика Британија.
Бајден нагласи дека се работи за подморници на нуклеарен погон, но дека не се вооружени со нуклеарно оружје.
„Овие бродови нема да имаат нуклеарно оружје од каков било вид на себе“, рече тој.
Кина го осуди AUKUS како нелегално ширење на нуклеарното оружје.
При лансирањето на партнерството, Австралија ја вознемири и Франција со ненадејно откажување на договорот за купување француски конвенционални подморници.
Запрашан дали е загрижен дека Кина ќе го сфати договорот за подморницата како агресија, Бајден одговори не.
Тој додаде дека очекува наскоро да разговара со кинескиот лидер Си Џинпинг, но одби да каже кога.
Советникот за национална безбедност на Бајден, Џејк Саливан, во петокот укажа на военото засилување на Пекинг, вклучително и подморници на нуклеарен погон.
„Комунициравме со нив за AUKUS и побаравме од нив повеќе информации за нивните намери“, рече тој.
Австралија и понуди на Кина брифинг за договорот за подморницата, но засега нема одговор од Пекинг, изјави австралискиот министер за одбрана Ричард Марлс.
