Збогувањето во ушите, или тинитус, влијае на околу 15 проценти од светската популација. Тоа е непријатна состојба во која лицето слуша звуци како зуење или свирење, иако нема надворешен извор на звукот. Често се јавува заедно со губење на слухот.
Тинитусот не само што е иритирачки, туку може сериозно да го наруши и менталното здравје – особено ако трае со месеци или години, што доведува до стрес, анксиозност, па дури и депресија, објавува Danas.rs.
Во моментов не постои лек за тинитус, па секое ново знаење што може да помогне во неговото разбирање и лекување би било од огромно значење за милиони луѓе.
Едно од интересните области на истражување на тинитус е – спиењето. Постојат неколку причини зошто е важна врската помеѓу тинитус и спиење.
Тинитус и „фантомска“ перцепција
Тинитусот се смета за „фантомска перцепција“ – феномен кога мозокот регистрира звуци, мириси или слики што всушност не постојат. Повеќето луѓе ги доживуваат овие искуства само додека спијат. Сепак, кај луѓето со тинитус, овие „фантомски“ звуци се присутни додека се будни.
Тинитусот, исто така, ја менува мозочната активност – особено во регионите одговорни за слухот – кои често се поактивни отколку што треба да бидат. Овие региони се активни и за време на спиењето, особено за време на длабокиот сон, што дополнително укажува на врска помеѓу тинитусот и процесот на спиење.
Што се случува во мозокот за време на спиењето?
За време на спиењето, мозокот поминува низ неколку фази, од кои една од најважните е таканаречениот бавен сон или длабок сон. Во текот на оваа фаза, мозокот влегува во ритмички бранови на активност што „течат“ од еден регион во друг, дозволувајќи им на невроните да се регенерираат и на телото навистина да се одмори.
Интересно е што деловите од мозокот што ги користиме најмногу додека сме будни – на пример, за движење или вид – исто така имаат најизразена активност за време на длабокиот сон. Понекогаш, сепак, некои региони остануваат хиперактивни дури и во оваа фаза – што се случува кај луѓе кои месечарат.
Истото може да се случи и кај луѓето со тинитус: некои делови од мозокот остануваат „будни“ додека остатокот од нив спијат. Ова би можело да објасни зошто тие често имаат нарушувања на спиењето, вклучувајќи немирен сон и кошмари.
Исто така, забележано е дека луѓето со тинитус имаат тенденција да поминуваат повеќе време во лесен сон. Едноставно кажано – тинитусот го спречува мозокот да влезе во фаза на длабок сон, што резултира со слаб квалитет на одмор.
Може ли длабокиот сон да го „замолчи“ тинитусот?
Сепак, некои истражувања покажуваат дека длабокиот сон кај луѓето со тинитус не е целосно нарушен. Ова сугерира дека токму во оваа фаза на спиење мозокот успева да го потисне или „замолчи“ тинитусот.
Можна причина за ова лежи во однесувањето на невроните: по долг период на будност, невроните се префрлаат на режим на бавни бранови за да се опорават. Колку повеќе неврони се во овој режим, толку е поголема шансата целиот мозочен регион да забави. Кај луѓето со тинитус, ова би можело да влијае и на хиперактивните региони кои произведуваат фантомски звуци.
Активноста на бавни бранови, исто така, ги „откачува“ различните делови од мозокот – што значи дека хиперактивните региони имаат помала веројатност да ги „нарушат“ другите делови, што резултира со помирен сон.
Спиење и времетраење на тинитусот
Спиењето, исто така, игра важна улога во меморијата – бидејќи промовира промени во врските меѓу невроните. Истражувачите веруваат дека овие промени може да придонесат за тинитусот да трае долго откако ќе исчезне предизвикувачот (на пр. губење на слухот).
Затоа е важно идните истражувања да обрнат поголемо внимание на тоа како тинитусот се менува за време на спиењето – бидејќи ова може да открие како мозокот го регулира својот интензитет.
Лекување на тинитусот преку спиење?
Бидејќи знаеме дека интензитетот на тинитусот се менува во текот на денот, истражувањето што се случува за време на спиењето би можело да отвори врата за нови терапии.
На пример, постојат методи кои промовираат длабок сон, како што е ограничувањето на спиењето – каде што на пациентите им се советува да одат во кревет само кога се навистина поспани. Ова го зголемува интензитетот на длабокиот сон, што може да влијае на тинитусот.
Иако длабокиот сон се смета за суштински, другите фази на спиење (како што е REM) исто така имаат специфични модели на мозочна активност. Идните истражувања би можеле да ја следат мозочната активност за време на различни фази на спиење и тинитусот – што би можело дополнително да фрли светлина врз врската меѓу двата процеса.
Доколку се потврди дека мозокот може природно да ги ублажи симптомите на тинитус за време на спиењето, тоа би можело да го промени пристапот кон лекување на оваа перзистентна состојба, пишува Science Alert.
