Мононуклеозата или како што често ја нарекуваат „болест на бакнувањето“ годинава зафати нешто поголем број граѓани од минатата, а за симптомите и причината за нејзиното ширење дознавме од детскиот инфективник Др. Горан Тешовиќ.
Според податоците на Хрватскиот завод за јавно здравје, во 2022 година биле пријавени 515 заболени од заразна мононуклеоза, а во 2023 година досега биле пријавени 1.030 заболени. Тоа значи дека бројот на заболени два месеци пред крајот на годината е веќе двојно зголемен во однос на лани.
Проф. д-р. Горан Тешовиќ, специјалист по инфектологија и детска инфектологија, забележува дека не станува збор за посебно зголемување: „Има уште повеќе мононуклеоза од пријавените. Голем дел е асимптоматски, така што скокот на бројки не претставува ништо посебно и не може да се спореди со инфекциите што се зголемија по прекинот на мерките против Ковид. Станува збор за инфекција која се пренесува преку плунка, преку близок контакт. Ако тргнеме од претпоставката дека нашата инциденца е иста како во САД, би имале околу 1.600 слушатели“.
Тој посочува дека болеста е бенигна во 95 проценти од случаите. „Може да биде непријатно поради покачена температура која може да трае две недели, подлабока која може да трае една недела, лошо чувство и замор со денови или недели, но болеста поминува без компликации. Превенцијата не е потребна. „Тоа е инфекција која ги погодува речиси сите во популацијата до зрелоста“, рече тој.
Што е мононуклеоза?
Инфективната мононуклеоза е вирусно заболување придружено со покачена телесна температура, отечени и болни лимфни јазли (најмногу во вратот), зголемување на црниот дроб и слезината и честа ангина со карактеристични промени во зголемувањето на бројот на лимфоцити.
Обично е предизвикан од вирусот Епштајн-Бар (ЕБВ) (во дури 90 проценти од случаите), но може да биде предизвикан и од други вируси, на пр. Цитомегаловирус (CMV) и паразитот Toxoplasma gondii.
Болеста е распространета низ целиот свет, а резервоар на инфекција е човекот. Се јавува кај сите возрасни групи, но најчесто се заболени децата од предучилишна и училишна возраст и адолесцентите на возраст од 15 до 25 години.
Вирусот се пренесува со капки, плунка, најчесто со бакнување, иако може да се пренесе и со близок контакт кој не вклучува бакнување. Но, токму поради тоа го доби прекарот „болест на бакнувањето“. Болеста може да се пренесе и со контакт со раце, прибор за јадење или играчки натопени со заразена плунка.
Симптомите може да се појават од 5 до 15 дена, но почесто се појавуваат четири до шест недели по инфекцијата.
Симптоми
– зголемување на лимфните јазли (најчесто на вратот),
– воспаление на фаринксот,
– покачена телесна температура,
– зголемување на црниот дроб и слезината.
Болеста често започнува со замор кој трае неколку дена, проследен со треска над 39 ° C, отекување на лимфните јазли на вратот, силна болка во грлото што понекогаш наликува на стрептококна ангина и зголемување на црниот дроб и слезината. Понекогаш симптомите се прилично благи и нетипични, слични на настинка.
Развој на болеста
Температурата можеби е само малку покачена, но трае долго, децата се уморни. Колку е помладо детето, толку се помалку типични симптоми.
Високата температура обично трае во просек од 7 до 10 дена, а со нејзиното намалување, наодот во фаринксот се нормализира и општите симптоми на болеста постепено исчезнуваат. Зголемените лимфни жлезди, црниот дроб и слезината полека се намалуваат, а болеста во просек трае околу шест недели. Обично се потребни околу три недели за да се смалат лимфните јазли, објаснува на веб-страницата на Детската клиника Сабол.
Третман
Третманот се сведува на ублажување на симптомите:
– намалување на покачената телесна температура
– доволно течност
– доволно одмор
Повеќе од 90 проценти од случаите на заразна мононуклеоза се безопасни и некомплицирани, но заморот и слабоста што траат еден месец или повеќе не се невообичаени.
Кај лица над 30 години болеста може да трае подолго и да се појават компликации.
Превенција
– избегнувајте контакт со плунката на лице кое закрепнало од мононуклеоза
– редовно ги мие детските играчки
