Украина донесе закон со кој се ограничува независноста на две антикорупциски агенции кои се клучни за спроведување на реформите. Претседателот Володимир Зеленски рече дека институциите мора да бидат исчистени од „руското влијание“, додека Брисел го нарече овој потег „сериозен чекор назад“. Најголемите протести од почетокот на војната се одржаа низ целата земја.
Според законот, Националното биро за борба против корупцијата (НАБУ) и Специјалното обвинителство за борба против корупцијата (Сапо) сега ќе бидат подредени на генерален обвинител назначен од претседателот.
Борбата против корупцијата е услов Киев да се приклучи на Европската унија, како и за обезбедување милијарди западна помош. Независните истражители постојано обвинуваат високи украински функционери за корупција во последните месеци, објавува Index.hr.
Гласањето за контроверзниот закон предизвика најголеми јавни протести од руската инвазија на Украина во 2022 година. Илјадници демонстранти се собраа во Киев, Лвов, Днепар и Одеса синоќа. И покрај барањата на граѓаните Володимир Зеленски да го отфрли законот, претседателот го потпиша синоќа, и тоа додека луѓето беа на улиците.
Демонстрантите се собраа и во 20 часот по локално време во близина на театарот „Иван Франко“ во центарот на Киев, на само неколку блока од претседателската палата. Главната порака беше насочена кон Зеленски, а луѓето скандираа: „Вето на законот“.
„Ако нема вето, тоа ќе биде шлаканица за секоја мајка, жена и дете што изгубило близок на фронтот. Ова е газење на споменот на сите оние што загинаа за нашата слобода, достоинство и независност“, изјави Марина, 40-годишна адвокатка, за „Киев Индепендент“.
„Всушност се враќаме на 16 јануари 2014 година – време кога нашата земја се соочуваше со заканата од диктатура“, продолжи таа, осврнувајќи се на денот кога украинскиот парламент, предводен од тогашниот претседател Виктор Јанукович, донесе закони со кои се забрануваат масовните протести и слободата на говорот за време на револуцијата на Мајдан.
Јанукович беше отстранет од власт нешто повеќе од еден месец подоцна. „За жал, приказната сега се повторува, без никакво објаснување за јавноста. И сето ова се случува во вонредна состојба, кога многу граѓани не можат да ги заштитат своите права“, рече Марина.
„Знаеме кои пратеници гласаа за законот“
Бројни демонстранти, облечени во украински знамиња, стоеја рамо до рамо и држеа високи транспаренти украсени со мешавина од сатира и гнев. Тие скандираа: „Вето на законот“ и „Украина не е Русија“.
„Ако законот се донесе, ќе биде потешко да се приклучиме кон Европската Унија. Ќе се вратиме на диктатура. Не сакаме да бидеме како Русија. Зеленски е сè уште наш претседател. Но, кога прави погрешни работи, ние исто така ќе го разоткриеме“, рече демонстрантката Саша Казинцева.
Нејзината пријателка Тетјана Кукуруза носеше картонски знак со пораката: „Дали сте луди?“ „Ова е прв пат од 2022 година да излеземе на улица. Ги знаеме имињата на пратениците кои гласаа за овој закон. Не велам дека се корумпирани. Но, тие имаат интереси“, додаде таа.
На пример, украинската невладина организација Центар за борба против корупцијата оцени дека законот ќе ги направи антикорупциските тела бесмислени, бидејќи „генералниот обвинител на претседателот Володимир Зеленски ќе ги запре истрагите на сите пријатели на претседателот“.
Во меѓувреме, европската комесарка Марта Кос изрази загриженост за одлуката на парламентот, која ја опиша како „сериозен чекор назад“.
Сепак, Зеленски одговори на критиките објаснувајќи дека обете канцеларии сè уште ќе работат, но дека треба да се исчистат од „руското влијание“.
