На прстите од едната рака можете да ги изброите земјите што ги посети украинскиот претседател Володимир Зеленски од почетокот на руската агресија минатиот февруари. Зошто токму Бугарија? Според бугарски „Дневник“, посетата има прилично јасна логика и големо изненадување. До вчера во Бугарија неговата посета беше држена во неизвесност, „како хипотеза“ меѓу политичарите, пишува весникот.
Бугарскиот министер за одбрана дури коментирал дека протекување информации до медиумите би можеле да доведат до одложување на средбата, а украинската амбасада воопшто не одговори на прашањата.
Изненадување од 600 милиони евра
Изненадувањето кое ќе го донесе Зеленски, според статијата, се состои во 600 милиони евра. Станува збор за приказна која брзо се искачи на површината на вестите за можноста Украина да ја купи опремата за атомската централа „Белене“ од Бугарија.
Според извори на бугарски „Дневник“, запознаени со текот на настаните, но кои сакаа да останат анонимни поради чувствителноста на работата, преговорите кои траат со недели се речиси завршени. Средствата се обезбедени, а на украинската страна ѝ е потребна таква опрема која сама ја знае и може да ја одржува, но не доаѓа предвид да ја купи од Русија.
„Капитал“ веќе објави дека доаѓа „Среќен крај на „корупцискиот пекол“ АЕЦ „Белене“ и дека цената е 1,18 милијарди лева, а парите можеби доаѓаат од американските фондови.
Така, постои шанса Бугарија да се реши проблемот со опремата во „Белене“ и да се повратат дел од трошоците на проектот, а Украина може да ја користи во нуклеарната централа „Хмелницка“ за нова енергија или како резервна опрема за разни други постројки.
„Одлуката формално го обврзува министерот за енергетика Румен Радев во рок од 60 дена да разговара со украинската влада за продажба на опремата (реактори, генератори на пареа и пумпи) по минимална цена од 1,18 милијарди лева – колку што беше платено во арбитражниот случај со ‘Атомстројекспорт’“, пишува неделникот „Капитал“.
Но, до финалето треба да се направат уште неколку чекори, а тоа може да се случи додека Зеленски е во Софија.
Не ми праќајте авиони, туку оружје
Неговите познати зборови „Не праќајте ми авион, пратете ми оружје“, изговорени во драматичните часови во ноќта меѓу 23 и 24 февруари 2022 година, важат и денес. На армијата веднаш ѝ треба огромна количина муниција (до 100 илјади гранати месечно) и каква и да е оклопна опрема и артилерија.
Бугарија е едно од местата од каде што тој може да добие таква помош, одложена за речиси една година од серија преодни влади. Сигурно може да има брз развој на настаните со набавка на муниција, но министерот Тодор Тагарев потсети и дека бугарската армија располага со пушки, хаубици и минофрлачи кои се произведени пред неколку децении и одамна се предмет на замена со нови според стандардите на НАТО.
Зеленски и неговиот тим многу добро разбираат дека оваа војна нема да заврши во 2023 година и тие мора да работат со хоризонт од најмалку една или две години напред за да имаат одредена сигурност во снабдувањето со оружје од советски стандард што неговата војска го знае. Во меѓувреме, бугарските фабрики можат да се префрлат на муниција на НАТО и да продолжат да испраќаат по веќе добро изгазен пат, со помош на мултимилионски инвестиции во производствени капацитети од ЕУ.
Поддршка во НАТО во замена за поддршка за ротационата бугарска влада
Втората клучна точка во логиката зад оваа посета е политичката поддршка од Софија за одобрување од страна на лидерите на самитот во Вилнус следната недела на јасно поставена рамка и распоред за забрзана подготовка и прифаќање на Украина во НАТО.
Ова веќе е ставено во нацрт-декларацијата на собранието, која денеска треба да оди на гласање. Тоа е еден од најдеталните и најсилно аргументирани слични документи во изминатите години, со кој Бугарија се обврзува толку сериозно.
Третиот клучен елемент е поддршката за новата и единствена во историјата на Бугарија ротациска влада и изразување лична благодарност за нејзините први акции за Украина. Така, во ЕУ и НАТО ќе остане само една проблематична земја – Унгарија, а Софија ќе добие уште еден поттик да оттурне од дното.
