Една од најчесто консумираните лекови во САД, но и во светот, може да има многу повеќе последици врз човечкото тело отколку само да ја ублажи главоболката.
Ацетаминофен, исто така познат како парацетамол, кој се продава под брендовите Tylenol и Panadol, исто така го зголемува преземањето ризик, според студијата од 2020 година која ги следеше промените во човековото однесување под влијание на лекот.
„Се чини дека под влијание на ацетаминофен, луѓето чувствуваат помалку негативни емоции кога размислуваат за ризични потези – тие едноставно не го чувствуваат истото ниво на страв“, вели неврологот Болдвин Веј од Универзитетот во Охајо, пренесува Science Alert.
„Скоро четвртина од населението на САД ги зема овие лекови секоја недела. Намалените перцепции за ризик и почестото ризично однесување би можеле да го остават ризикот врз општеството како целина“, додава тој.
Резултатите од студијата дополнително ги потврдуваат претходните истражувања кои сугерираат дека ефектите на ацетаминофен за ублажување на болката се исто така забележливи во различни психолошки процеси: тие ја намалуваат перцепцијата на повредени чувства, ја намалуваат способноста за сочувство, а можеби дури и досадни когнитивни функции.
Истражувањата, исто така, сугерираат дека под влијание на ацетаминофен, способноста да се согледаат и проценат ризиците може да биде нарушена. Ефектот на лекот може да биде мал, но не треба да се игнорира, бидејќи ацетаминофен е најчестата состојка на лекот во САД – може да се најде во дури 600 различни лекови на рецепт и без рецепт.
Во серија експерименти во кои учествуваа 500 студенти на универзитетот, Веј и неговиот тим измериле колку единечна доза од 1.000 милиграми ацетаминофен (максимално дозволената дневна доза за возрасни) ќе влијае на однесувањето на учесниците за преземање ризик во споредба со плацебо лековите кои случајно им се даваат на учесниците. во контролна група.група.
Во секој дел од експериментите, учесниците морале да надујат по еден издувен балон на компјутерски монитор, а со секој поединечен клик за да се надува, заработувале фиктивни пари. Им било наложено да заработат што е можно повеќе замислени пари со надувување на балонот што е можно повисоко, но да внимаваат да не пукне балонот, во спротивно ќе ги загубат сите пари.
Резултатите покажаа дека оние учесници кои земале ацетаминофен преземале значително повеќе ризици за време на оваа вежба, во споредба со повнимателната плацебо група. Оние кои биле под дејство на ацетаминофен имале поголема веројатност да изгубат пари затоа што им пукнал балонот отколку контролната група.
„Ако не сте ризични, малку ќе го надувате балонот и потоа ќе одлучите да ги земете парите затоа што не сакате балонот да пукне и да изгубите се што сте заработиле“, вели Веј. „Но, оние на ацетаминофен покажуваат помалку вознемиреност и негативни емоции за тоа колку балонот расте и колку е веројатно да пукне“.
Покрај симулацијата на балон, учесниците исто така пополнуваа прашалници за време на два други експерименти, каде што го оценија нивото на ризик што го воочија во различни хипотетички сценарија, како што се инвестирање заработка од цел ден во спортски облог, скокање од мост или возење автомобил без појас.
Во еден од прашалниците, беше забележано дека земањето ацетаминофен ја намалува перцепцијата на ризик во споредба со контролната група, но во друг, сличен прашалник, не беше забележан таков ефект.
Сепак, генералниот заклучок заснован на просечните резултати од различните тестови е дека постои значајна поврзаност помеѓу земањето ацетаминофен и ризичното однесување, дури и ако забележаниот ефект е мал.
Тимот рече дека препознале дека ефектите на лекот врз ризичното однесување може да се објаснат и со други видови психолошки процеси, како што е можеби намалувањето на анксиозноста.
„Можно е како што расте балонот, оние од плацебо групата да се чувствуваат повознемирени од помислата дека може да пукне“, објаснуваат истражувачите. „Кога чувството на вознемиреност станува преголемо, тие го завршуваат експериментот. Можно е ацетаминофенот да ја намали таа анксиозност, што доведува до поризично однесување“.
Истражувањето на алтернативните психолошки објаснувања за овој феномен, како и истражувањето на биолошките механизми одговорни за ефектите на ацетаминофен врз изборот во овие ситуации, треба да бидат истражени подетално во понатамошни студии, рече тимот.
Научниците исто така ќе имаат повеќе можности да ја проучуваат улогата на ацетаминофен во ублажувањето на болката, бидејќи студиите во последните години покажаа дека во многу случаи овој лек не е ефикасен, а понекогаш и не е подобар од плацебо, покрај тоа што отвора ризици за развојот на други здравствени проблеми.
Без оглед на тежината на овие резултати, ацетаминофен сè уште е еден од најкористените лекови во светот, а Светската здравствена организација смета него со есенцијален лек. Американскиот центар за контрола и превенција на болести го препорачува како лек што треба да се земе доколку некое лице мисли дека има симптоми на коронавирус.
Можеби ќе треба да го преиспитаме таквиот совет, вели Веј.
„Можно е лице кое има коронавирус и зема ацетаминофен да помисли дека не е толку ризично да излегува и да се дружи со пријателите“, додава тој. „Потребно ни е повеќе истражување за ефектот на ацетаминофен и други лекови кои се издаваат без рецепт на изборот што го правиме и ризиците што ги преземаме.
