Владата и Собранието имаат легитимно право и уставно овластување ако увидат слабости да пристапат кон измени и дополнување на одредени законски решенија, вели претседателот на Уставниот суд Дарко Костадиновски во однос на најавените реформи на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители и порачува дека „од исклучителна важност за правната држава е било какво законско решение да биде во согласност со Уставот“.
– Состојбите се општо познати. Појдовна точка е лошата перцепција на граѓаните, односно недовербата во правосудниот систем. Сосема е легитимно органите кои имаат уставно овластување и уставна надлежност, како што е Владата, Собранието да ги нормираат општествените односи или веќе нормираните општествени односи, ако увидат слабости да пристапат кон измени и дополнување на одредени законски решенија. Тоа е легитимно право и уставно овластување на тие органи – изјави Костадиновски, во гостувањето на МРТ.
Прашан за негов став за предлогот за распуштање на Судскиот совет и Советот на јавни обвинители, Костадиновски, посочи дека не е надлежност на Уставниот суд да ја цени целисходноста на нивната намера, туку, дали тоа е во согласност со Уставот.
– Наша надлежност е тоа што ќе се нормира, ако проценат дали во оваа област или во која било друга област дека има потреба од измени и промени да биде во согласност со Уставот. Примарна работа на секој еден граѓанин и секоја една институција во оваа држава е да го почитува Уставот. Тоа важи за мене, тоа важи за вас, за Владата и за Собранието. Од исклучителна важност за правната држава е било какво законско решение да биде во согласност со Уставот – изјави Костадиновски.
Костадиновски во своето гостување на МРТ, прво откако е претседател на Уставниот суд, најави дека чување на предмети нема да има, и порача дека на состанок со колегите веќе им најавил дека бара од септември тие предмети да бидат ставени на одлучување.
– Чување на предмети нема да има. Точно е дека ние имаме предмети уште од 2017 година. На првиот работен состанок со своите колеги им најавив дека тие предмети барам и инисистрам веќе од септември-октомври да се изнесат за расправа и одлучување. Нема од што да бегаме, доколку сите фактори во оваа држава се залагаат во оваа држава да владее правото, тогаш нема потреба од бегање. Нема потреба од чување за мир во куќа или заради сензибилност, да не се наруши некоја општествена состојба. Силата на нашите аргументи треба да биде доволна за ние да ги одлучуваме предметите и нашите одлуки да бидат почитувани од сите. И тоа е еден од начините за враќање на доверба на граѓаните во правната држава – изјави Костадиновски.
Во однос на Законот за облигациони односи и носењето две различни одлуки во период од шест месеци, Костадиновски, вели дека има голема разлика во пресудена работа во редовното судство и во уставното судство и дека „не е ништо спорно доколку судот ја промени одлуката“.
– Во уставното судство пресудената работа има сосема поинаков значење. Нашиот акт значи дека доколку некое прашање повторно се појави за расправа пред судот, доколку постојат основи за поинакво одлучување, а основи за поинакво одлучување се широк дијапазон. Значи имаме нов судија, кој не учествувал во претходната одлука или имаме судија кој го преиспитал својот став, секако согласно своето слободно судиско уверување и тоа може да значи, или доколку од донесувањето на одлуката да не поведеме постапка се појават околности кои ни укажуваат дека сепак се појавиле некои уставни проблематичности не е ништо спорно доколку судот ја промени одлуката. Сепак тоа е одлука на суд, тоа не е одлука на еден судија. Редовните судови судат спорови, Уставниот суд има сосема друга функција. Уставниот суд го чува Уставот, чувајќи го Уставот го штити системот, во кој треба да владее правото – изјави Костадиновски.
Според Костадиновски, граѓаните заслужуваат да знаат кои се уставните судии и како расправаат и одлучуваат, и најави дека во брзо време еден од неговите приоритети, а тоа е следење на седниците на Уставниот суд во живо, ќе биде реализирано.
– Отвореноста и транспарентноста јас сум убеден дека ќе влијае позитивно на враќање на довербата на граѓаните во судството. Да потсетам Уставниот суд е на врвот на правната пирамида во државата – изјави Костадиновски.
Прашан дали судијката Добрила Кацарска може да го загуби статусот како уставен судија, по информацијата дека до Собрание стигнал допис дека и престанал судискиот статус поради пензионирање, Костадиновски рече дека и тој денеска од медиумите дознал оти постои таква иницијатива од Судскиот совет.
– Ние како суд немаме официјално известување за релевантноста и постоењето на таква иницијатива. Основите за престанок на функција на уставен судија ги уредува Уставот во член 111, став 4. Јас ја немам видено содржината на таа иницијатива, не знам дали и како Собранието би постапило и од таа причина би се воздржал за коментар за оваа работа – изјави Костадиновски.
Според него, доколку е релевантно тоа што го видел во некои од медиумите, не може да се прави поистоветување во Судски совет и членство во Уставен суд, но, додава, сепак во отсуство на официјални информации, како што нагласува, мора да биде воздржан од коментар, бидејќи секој искажан збор обврзува.
Претходно дел од медиумите објавија дека Судскиот совет испратил известување до претседателот на Собранието, дека судијката на Уставниот суд, Добрила Кацарска ги исполнила условите за остварување на старосна пензија со што го губи статусот на активен судија, што е услов еден судија да може да биде избран за член на Уставниот суд.
Добрила Кацарска беше избрана за уставна судијка во ноември 2020 година, а во мај 2021 година беше избрана за претседателка на Уставниот суд. По завршувањето на тригодишниот мандат на нејзино место беше избран судијата Дарко Костадиновски.
