Здружението на новинари на Србија (ОНС) предупреди дека бројот на закани, притисоци и напади врз новинари минатата година е двојно зголемен во однос на 2021 година и побара измени на Кривичниот законик со цел што повеќе облици на овие напади да бидат опфатени со кривична одговорност.
Во прогласот по повод 3 мај, Светскиот ден на слободата на медиумите, здружението наведува дека во текот на 2022 година евидентирале 140 случаи на закани, притисоци и напади врз новинари наспроти 74 случаи забележани во текот на 2021 година.
„Најчестиот обид за задушување на слободата на медиумите беа заканите што ги добиваа новинарите преку социјалните мрежи. Најсериозната закана од „волеј од куршуми“ е снимена преку Интернет, која е испратена до редакцијата на дневниот весник Данас“, се вели во соопштението на УНС.
УНС потсети дека поради закани преку социјалните мрежи, авторот на подкастот „Добро, лошо, зао“ на телевизија Нова С, писателот Марко Видојковиќ бил принуден да ја напушти Србија и со помош на меѓународната асоцијација ПЕН Интернационал бил преместен во безбедна локација.
„Репресијата врз новинарите започна во локалните области, а тоа најдобро го покажа случајот со заканите кон редакцијата на ОК радио од Врање и сопственикот на таа медиумска компанија Оливери Владковиќ, за што бизнисменот Дејан Николиќ Кантар беше осуден на 14 месеци затвор во прв степен“, наведуваат од Здружението.Српски новинари.
Според податоците од базата на УНС, притисоци врз новинарите во Србија најчесто вршеле членови на владејачката Српска напредна партија, а дополнителна штета на медиумите им нанесувале таканаречените тужби SLAP, со кои, според здружението , моќниците побараа нереално обештетување од малите медиуми.
„Го славиме овој Светски ден на слободата на медиумите во очекување на конечната пресуда за убиството на сопственикот и уредник на весниците „Дневни телеграф“ и „Европљанин“, Славко Ќурувије. Петчлениот совет на Апелација ги даде завршните зборови, а дали ќе се прекине синџирот на неказнивост на злосторствата врз новинарите во Србија зависи од исходот на судскиот процес кој трае речиси девет години“, здружението. наведено.
Тие го оценија како „обесхрабрувачки“ што и по повеќе од 20 години не се покренати обвиненија против убијците на дописникот на Вечерње новости од Јагодина, Милан Пантиќ и дека и по речиси 30 години од наводното самоубиство, нема информации за околностите на смртта на новинарката Дуга Дада Вујасиновиќ.
„Сепак, во годината помеѓу двата светски дена на слободата на медиумите, донесена е задоволителна првостепена пресуда за загрозување на безбедноста на новинарите. Во повторената постапка за палењето на куќата на Милан Јовановиќ, поранешниот претседател на општина Гроцка Драгољуб Симоновиќ, Владимир Михаиловиќ, Игор Новаковиќ и Александар Маринковиќ во прв степен беа осудени на вкупно 17 години затвор“, потсети УНС.
Тие побараа од властите „ефективно да ги истражат“ сите закани кон новинарите и медиумските работници и редовно да ги информираат медиумите и јавноста за резултатите од тие истраги и дека во согласност со Резолуцијата усвоена од Меѓународната федерација на новинари на предлог на УНС, Обвинителството за организиран криминал треба да го преземе случајот убиството на Милан Пантиќ.
УНС побара што поскоро да се подигне обвинение за тоа дело и да се расветлат околностите за смртта на новинарката Дада Вујасиновиќ, да се казнат нарачателите и извршители на убиството на Славко Ќурувија и подобра заштита од тужбите за шлаканица. да бидат пропишани во законите.
Тие повикаа и на ефикасна институционална заштита на новинарите од притисоците на носители на јавни функции, сопственици на медиуми и други моќни луѓе и „народните пари да бидат правично распределени за да се зачува медиумскиот плурализам и да се обезбедат квалитетни информации за граѓаните“.
Здружението побара косовските институции и меѓународната администрација на Косово и Метохија итно да формираат меѓународна експертска комисија за да ги истражи убиствата и киднапирањата на новинари и медиумски работници во Косово од 1998 до 2005 година, а во комисијата да бидат вклучени и претставници на новинарски здруженија.
