Цената на становите нема да се намалува, но дали ќе се стабилизира на одредено ниво до крајот на годината не може да се каже, бидејќи голем број фактори влијаат на состојбите во градежништвото, велат градежници.
Според нив, најсилен фактор е зголемената побарувачка и намалената понуда, како и неизвесноста и несигурноста во однос н цената на градежните материјали, потоа цената на градежните парцели, бидејќи главно се гради на приватни имоти, повисокиот надоместок за комуналии, цената на работната рака која расте, но и зголемената побарувачка за станови која е актуелна со последните години бидејќи граѓаните парите ги инвестираат во недвижнини.
Ново поместување на цената на становите, велат градежниците, може да се очекува на крајот на годината кога престанува да важи повластениот данок од 5 отсто за продажба на станови.
– Многу фактори влијаат на цената на становите. Од почетокот на годината нема некое големо намалување на цените на градежните материјали, освен на арматурата која речиси се врати на нивото од пред ковид-кризата на 500 до 600 евра по тон. Дополнително, за 50 отсто се зголемени комуналиите во некои општини, а како резултат на сè помалите парцели за градба, сопствениците бараат поголемо учество во квадратурата. Така, за 1.000 квадратни метри сега сопственикот бара 30 до 40 отсто за себе, односно 350 до 400 квадратни метри. Во овој период поради недостиг на работници и платите се зголемени за да се задржат дел од работниците. Просекот сега изнесува 36.500 денари. Сето ова не ветува дека ќе имаме стабилизирање или намалување на цените на станбениот квадрат – вели Андреја Серафимовски, претседател на Здружението за градежништво во стопанската комора.
Според него, на високата цена на становите влијае и малата понуда на станови и несигурноста на инвеститорите во однос на трошоците што влијае тие уште на стартот на градбата фиктивно да ја зголемуваат цената.
– Поради несигурноста, ако инвеститорот планирал да ја гради зградата за 1.600 евра, тој во старт фиктивно ја зголемува цената на 2.000 евра за да нема загуба во работењето, ако се промени некој од параметрите кои учествуваат во формирањето на цената и таа цена ја нуди на граѓаните – вели Серафимовски.
Тој смета дека нова неизвесност за градежните компании кои градат станови е тоа што на крајот на годината завршува повластената стапка од 5 отсто на ДДВ за продажба на станови.
– Дали оваа мерка ќе биде продолжена или не, не можам да кажам. Претходно беше продолжена во последен момент, но и ова ќе има силно влијание на состојбите во градежништвото и поместувања кај цените на становите – вели тој.
Од здружението велат дека во овој период е забележан понизок квалитет на градбата како резултат на малата конкуренција.
– Понудата на станови се намалува, а со тоа опаѓа и квалитетот на градбите, а не се знае до каде ќе се толерира оваа состојба. Намалената конкуренција ги опушта инвеститорите, а тоа резултира со понизок квалитетот на градбите – вели Серафимовски.
Урбанистичкиот архитект Никола Велковски, пак, опаѓањето на квалитетот на градбите го гледа во неквалификуваната работна сила која работи на објектите, како и на слабиот надзор.
– Сега веќе немаме квалитетни мајстори. Работниците си заминаа од земјава, а на објектите работат неквалификувани и необучени луѓе. Немаме технички кадар. Порано градбата се оставаше на палирот кој се грижеше квалитетно да се работи. Не велам дека сегашниот опаднат квалитет на градбите се однесува на статиката, бидејќи од периодот по земјотресот на овој дел се внимава, но неквалитетот на другиот дел од градбата се гледа и со голо око, па неразбирливо е зошто граѓаните купуваат неквалитет. Затоа апелирам да се зајакне надзорот со лиценциран технички кадар кој ќе биде присутен секојдневно на градбата. Инаку, ќе се доведеме до состојба на целосно неквалитетно градење поради отсуството на надзорот. Често се случува да имаме фиктивен надзор, што е лош симптом за квалитетот во градежништвото – вели Велковски.
Според него, Градот и државата мора да размислат каде ќе оди Скопје и што ќе се случува во наредниот период со градежната офанзива на малите инвеститори и алчните сопственици на парцели.
– Градот има интензивна градба, но нема соодветна инфраструктура која ја следи таа градба. Мора да се поработи на ова поле и одново да се разгледаат генералниот и деталниот план на градот за да се овозможи поголем јавен простор и повисоки градби со соодветна инфраструктура. Со еден збор, да се поработи на нов концепт на урбанизирање на просторот на градот и неговата намена. Ако не се направи нешто на тоа поле ќе бидеме доведени во состојба инфраструктурата – водоводи и канализациска мрежа, како и сообраќајот, да бидат тесни грла, а животот во Скопје да се влошува – додава Велковски.
Во земјава од јануари до април се издадени 713 одобренија за градби. Речиси половина од овие одобренија се однесуваат на објекти од високоградба меѓу кои и станбени згради во кои ќе бидат сместени 2.842 стана. Само во Скопје и скопските општини се издадени 289 одобренија за градби.
Во Скопје најмногу одобренија за градба и натаму се издаваат во централните општини Карпош и Центар, но последните месеци се актуализираат и општините Илинден и Петровец.
Според податоците на Народната банка, цената на становите во првиот квартал од годинава, споредено со ланскиот прв квартал, пораснала за 18,8%. Во однос, пак, на крајот на годината цената на становите пораснала за 1,3%
Податоците од пописот покажуваат дека една третина или 307.187 станови се празни, што говори дека се купени од луѓе кои своите пари одлучиле да ги вложуваат во недвижнини.
Според податоците на агенциите за недвижности, цените на становите се движат од 1.800 до 2.200 евра за квадратен метар во центарот и околу центарот на Скопје.
