Министрите за надворешни работи на земјите-членки на НАТО во петок ќе разговараат за пакетот воена помош за Украина, кој го предложи шефот на Алијансата, Јенс Столтенберг, а за кој треба да се договорат на самитот во Вашингтон во јули, пишува Ројтерс.
Поради неизвесноста околу идната американска помош за Украина поради можното враќање на поранешниот претседател Доналд Трамп во Белата куќа, Столтенберг предложи воена помош за Киев да се стави на подолг рок, со повеќегодишни финансиски гаранции.
Но, 32-те земји-членки на НАТО имаат различни ставови за планот и министрите ќе се обидат да ги намалат тие разлики на нивниот состанок во чешкиот главен град Прага во четврток и во петок.
Ројтерс, повикувајќи се на дипломати и лидери, ги носи клучните елементи од планот на генералниот секретар на НАТО Столтенберг и прашањата што треба да се решат пред самитот во Вашингтон од 9 до 11 јули.
НАТО координација
Столтенберг предложи Алијансата да ја преземе координацијата на меѓународната воена помош за Украина. Тоа на Алијансата ќе и даде подиректна улога во војната против руската инвазија без да ги ангажира сопствените сили.
Така, НАТО ќе ја преземе координацијата на донациите и снабдувањето со оружје од Украинската одбранбена контакт група предводена од САД, ад-хок коалиција од околу 50 земји, наречена и Рамштајн група, именувана по американската воздушна база во Германија каде што првпат се состана.
Алијансата ќе ја координира и обуката на украинските сили, активност во која и Европската унија и Велика Британија се силно вклучени.
Овој потег нашироко се гледа како напор да се обезбеди одреден степен на „докажување на Трамп“ со ставање на координацијата под чадорот на НАТО и давање на воениот персонал на алијансата поголема автономија да продолжи со работата со помалку директно политичко мешање.
Но, дипломатите признаваат дека таквиот потег би имал ограничен ефект, бидејќи САД се доминантна сила на НАТО и ја снабдуваат Украина со најголем дел од своето оружје. Значи, доколку Вашингтон сакаше да ја намали помошта од Западот за Киев, сепак можеше да го стори тоа.
НАТО ќе мора да го надмине и отпорот на унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој јасно стави до знаење дека неговата земја нема да учествува во новите напори, тврдејќи дека тоа ја доближува Алијансата до катастрофална војна со Русија.
Другите членки на НАТО и ЕУ изразија фрустрација поради упорното блокирање на помошта за Украина од страна на Унгарија, која според нив е во согласност со интересите на Русија.
Дури и името на идната активност на НАТО е спорно. Германија се противи да го нарече „мисија“ поради стравот да не остави впечаток дека НАТО оди во војна со Русија.
Финансиски залог
Столтенберг предложи сојузниците да дадат големо, повеќегодишно финансиско ветување за воена помош за Украина, за да може земјата да планира подобро, и на тој начин да испрати сигнал и до Киев и до Москва дека Западот ќе остане посветен на оваа акција на подолг временски период.
Официјалните лица понудија сума од 100 милијарди евра во следните 5 години, иако Столтенберг јавно не ја спомна бројката.
Овој дел од планот наиде на отпор и скептицизам кај некои сојузници кои тврдат дека државите не можат да издвојуваат такви конкретни суми години однапред, особено кога идните избори би можеле да ја променат политиката кон Украина.
Останатите детали остануваат нејасни, како на пример како ќе се пресмета вкупниот износ и придонесите на секоја држава.
Аспирации за членство
На минатогодишниот самит на НАТО во Вилнус, украинскиот претседател Володимир Зеленски ги шокираше лидерите на Алијансата со бесен испад на социјалните мрежи кога стана јасно дека неговата земја нема да добие официјална покана за членство во Алијансата.
Официјалната линија на НАТО е дека Украина еден ден ќе се приклучи на Алијансата, но не додека земјата е во војна.
„Иднината на Украина е во НАТО“ – изјавија лидерите на НАТО на самитот во Вилнус.
Оттогаш, неколку сојузници склучија билатерални договори за обезбедување оружје и друга поддршка на Киев за да се премости јазот додека не стане членка на НАТО, со што Украина потпаѓа под одбранбената клаузула „сите за еден, еден за сите“ од членот 5 на Алијансата.
Но, Украина и некои од нејзините источноевропски сојузници во НАТО продолжуваат да се залагаат за покана или барем појасна патека до членство. Претставниците на НАТО размислуваат дали да излезат со нова формулација за поканата во Вашингтон.
Додека источноевропејците се залагаат за брз пристап на Украина, САД и Германија го предводат таборот на земји што се повнимателни во однос на ова прашање.
