Неодамна, група научници од Франција, Германија и Русија успеаја да оживеат 13 вируси закопани од мразот на Арктикот десетици илјади години. Најмладиот од нив е стар 27.000 години, а пак најстариот, наречен Пандоравирус, е стар околу 48.500 години.
Како што светот продолжува да се загрева, одмрзнувањето на вечниот мраз ослободува органска материја заробена таму со милениуми, вклучувајќи бактерии и вируси – некои кои сè уште можат да се репродуцираат. Ова го предупреди Пол Хантер, професор по медицина на Универзитетот во Источна Англија, во статија за „The Conversation“.
– Да се претпостави дека примероците не биле контаминирани за време на екстракцијата, и тоа е тешко да се гарантира, тие навистина би претставувале одржливи вируси кои се репродуцирале пред десетици илјади години – нагласува научникот.
Во нивното претходно печатење (студија која допрва треба да биде разгледана и евалуирана од други научници – забелешка), авторите предупредуваат дека е неопходно да се земе предвид степенот на ризик овие вируси да останат заразни и да се вратат во оптек со топењето на мразот.
Што знаеме досега за ризикот од овие т.н „зомби вируси“?
Сите вируси досега култивирани од такви примероци влијаат само на амебите, но не и на цицачите, а камоли на луѓето. Затоа, малку е веројатно дека претставуваат опасност за луѓето, тврди научникот. Но, тој го прави следното предупредување дека еден таков вирус, наречен „Acanthamoeba polyphaga mimivirus“, може да биде поврзан со пневмонија кај луѓето.
– Сепак, прерано е да се каже дека вирусите култивирани од примероците на вечниот мраз претставуваат закана за јавното здравје – смирува Хантер, кој е и консултант на Светската здравствена организација.
Тој верува дека многу поголема закана лежи во слоевите на вечниот мраз, телата на луѓе одамна мртви од заразни болести. Нивното одмрзнување ќе ги врати тие инфекции во светот.
– Единствената човечка инфекција која е искоренета на глобално ниво е сипаницата, а нејзиното повторно воведување, особено во тешко достапните области, може да биде глобална катастрофа. Сепак, вирусот на сипаници преживува добро кога е замрзнат на -20°C, но сепак само неколку децении, а не со векови – вели експертот.
Во текот на изминатите неколку децении, научниците ексхумираа тела на луѓе кои починаа од шпански грип и беа погребани во Алјаска и Свалбард, Норвешка. Тие можеа да го секвенционираат вирусот на грип од ткивата на мртвите, но не и да го култивираат. Вирусите на грип можат да преживеат замрзнати најмалку една година, но веројатно не и неколку децении, објаснува научникот.
Бактериите можеби се поголемиот проблем
Другите видови патогени, како што се бактериите, се далеку поголем проблем. Со текот на годините, имаше неколку епидемии на антракс (бактериска болест која ги погодува добитокот и луѓето) кои коселе ирваси во Сибир.
Избувнувањето во 2016 година резултираше со смрт на 2.350 животни. Во тоа време, научниците претпоставуваа дека избувнувањето е предизвикано од топењето на вечниот мраз, што доведе до ослободување на антракс.
Идентификуваните епидемии на антракс во Сибир датираат од 1848 година, кога болеста се проширила на луѓето. Сепак, некои научници сметаат дека тие не се причина за појавата на болеста во денешно време, туку прекинатата вакцинација и пренаселеноста на населението.
Научната заедница верува дека микроорганизмите отпорни на микроби може да бидат ослободени во животната средина со одмрзнување на мразот. Отпорните гени се генетски материјал што ги прави бактериите отпорни на антибиотици. Ова не треба да изненадува, бидејќи многу гени за антимикробна отпорност еволуирале од почвените организми кои и претходеле на антимикробната ера, објаснува професорот по медицина.
Сепак, животната средина, особено реките, е силно контаминирана со микроорганизми отпорни на микроорганизми и отпорни гени. Значи, сомнително е дека бактериите отпорни на микроби кои доаѓаат од мразот значително ќе придонесат за и онака големото изобилство на гени отпорни на микроби кои веќе циркулираат во светот.
