Чувството на недостаток на здив е честа појава, но кога ќе се случи ненадејно и без јасна причина, може да создаде страв и паника. Постојат многу можни причини за отежнато дишење поради фактот што патот по кој воздухот стигнува до белите дробови е сложен. Еден од честите симптоми после Ковид19 е отежнато дишење или диспнеа за кои не може да се најде јасна причина.
Чувството на недостаток на здив, отежнато дишење, забрзано дишење или слично е нормално кога некое лице доживува тежок физички напор, стрес или возбуда. Во секој случај кога причината за отежнато дишење е јасна, ситуацијата не е причина за тревога. Тогаш станува збор за нормалната потреба на телото за кислород. Доколку се појави отежнато дишење кога сте во мирување, а чувствувате и стегање во градите или неможност да земете длабок здив, време е да проверите за што се работи.
Причина за отежнато дишење
Кога дишеме, целта е размената на гасови да се случи на ниво на алвеолите. Ни треба кислород за да се транспортира во крвта и на тој начин да се исфрли јаглерод диоксидот. Воздухот поминува од носот или устата преку гркланот и душникот до бронхиите. Причината за отежнато дишење може да лежи во проблеми со кој било дел од респираторниот систем, поради што понекогаш не е лесно да се најде јасна причина.
Потешкотии со дишењето или диспнеа е честа појава кај срцеви пациенти, луѓе кои имаат ниско ниво на железо или се анемични, луѓе кои доживуваат анксиозност, пушачи, луѓе со респираторни заболувања и луѓе кои се дебели.
Ова се некои од причините за отежнато дишење кое не трае повеќе од неколку дена:
– анксиозност – поради хормонално пореметување кое се јавува како резултат на чувство на вознемиреност и стрес, не е невообичаено да се чувствува гушење или отежнато дишење, брзо дишење и неможност за дишење воздух се исто така чести
– напади на паника – со напади на паника, многу честа несакана појава е чувството на гушење и отежнато дишење, кое е субјективно додека личноста не успее да се смири, односно да излезе од нападот.
– белодробна емболија – во оваа состојба, пулмоналните артерии се блокираат поради тромбоцитите (згрутчување) кои пристигнуваат од периферните делови на телото, се карактеризира со зголемена фреквенција на дишење и отежнато дишење, оваа состојба бара итна медицинска помош и се појавува со симптоми на кашлица, покачена температура и цијаноза
– срцев удар – поради намален или попречен проток на крв во срцето, се јавува срцев удар, кој исто така има тешкотии со дишењето како симптом
– ангина пекторис – срцева состојба која обично се јавува кај постарите лица, која покрај чувството на зголемено чукање на срцето, може да предизвика и отежнато дишење
– лекови – одредени лекови кои ги намалуваат мастите во крвта и бета-блокаторите може да предизвикаат отежнато дишење кај почувствителни луѓе
– алергии – еден од симптомите на респираторните алергии може да биде отежнато дишење со дополнителни симптоми кои влијаат на респираторниот и респираторниот систем
Болести кои предизвикуваат отежнато дишење
Сите претходно споменати ситуации може да предизвикаат акутно отежнато дишење, односно проблеми со дишењето кои не траат повеќе од неколку моменти, а најмногу неколку дена. Доколку и после тој период се појави феноменот на отежнато дишење, можно е да се работи за болест на респираторниот систем или за многу лоша физичка состојба. Понекогаш болестите кои предизвикуваат отежнато дишење не мора да бидат директно поврзани со респираторниот систем.
Подолу ќе ги опишеме трите најчести причини за отежнато дишење:
1. Астма
Хроничната опструктивна инфламаторна болест на дишните патишта предизвикува отежнато дишење и други проблеми со дишењето. Се појавува со хронично воспаление кое се јавува во епизоди. Односно, пациентите имаат периоди кога нема симптоми на астма. Сепак, нападите може да се појават кога воспалението се зголемува, а тоа обично е предизвикано од одредени фактори од алергени до други провокативни фактори. Најчести алергени се грини од прашина, животински влакна, мувла и полен, но причината може да бидат парфеми, испарувања, мириси, чад.
Не сите форми на астма се алергични, ниту пак сите алергии кои влијаат на дишните патишта доведуваат до астма. Симптомите и карактеризацијата на астмата може да бидат на различни начини. Симптомите на астма обично се појавуваат ненадејно или во рок од неколку часа. Најчестите симптоми се:
– тешко дишење
– кашлање
– свиркање во белите дробови
– продолжено издишување
– иритација на носот и грлото
– чувство на притисок во белите дробови и болка
Некои луѓе може да развијат астма предизвикана од физичка активност ако лицето доживее интензивно вдишување на ладен и сув воздух, на пример кога трча во зима. Симптомите може да се појават и кај луѓе кои се чувствителни на нестероидни антиинфламаторни лекови.
Астмата може да се спречи со избегнување на изложеност на алергени и провокативни фактори, а се контролира со лекови за ублажување на симптомите и лекови за долгорочна превенција.
2. Исхемија на миокардот
Терминот исхемија го објаснува намалениот проток на крв низ стеснет сад до орган или дел од дел. Кога се јавува исхемија, органот не се снабдува со крв, што предизвикува болка и функцијата на тој орган откажува. Намален проток на крв може да се појави во секој орган, а ако има намален проток на крв во срцето, срцев удар или ангина пекторис и разни други срцеви заболувања.
Следниве симптоми се јавуваат со миокардна исхемија:
– чувство на притисок во градите
– тешко дишење
– ширење на болка на раката или вилицата
Причината најчесто лежи во стеснувањето на крвниот сад предизвикано од таложење на маснотии внатре во крвниот сад. Причината може да биде атеросклероза, инаку водечка причина за кардиоваскуларни заболувања. Фактори на оваа појава се лошата состојба, дебелината и придружните болести на организмот. Во прилог на оваа болест, срцева слабост и стабилна ангина може да се појават со стеснување на садовите.
Пациентите кои, заедно со болката во градите, доживуваат отежнато дишење и неможност за нормално дишење, веднаш треба да се консултираат со лекар. Вообичаено, методот на лекување е коронарографија, поставување стент, поставување на коронарен бајпас и медицински третман.
3. Дебелина и лоша физичка состојба
Некои луѓе може да имаат потешкотии со дишењето повеќе од неколку часа, а нема јасни знаци на болеста. Чувството на брзо и отежнато дишење после движење и интензивен тренинг е нормално, но оваа состојба не треба да трае подолго од неколку минути во здрав организам. Дебелите луѓе може да имаат потешкотии со дишењето неколку часа по лесно движење, што укажува на многу поголем проблем.
Намалувањето на кондицијата не е невообичаено, но зголемениот пулс кој не се намалува во рок од неколку минути со отежнато дишење укажува на тоа дека лицето е изложено на зголемен ризик од кардиоваскуларни и други болести. Еден од знаците на ризик е задржување на високи отчукувања на срцето долго време после тренинг или движење. Дебелината е генерално еден од факторите за развој на болести на крвните садови. Причината за тоа е зголеменото таложење на маснотии на садовите, стеснувањето на садовите и намалениот проток на крв, намаленото снабдување со кислород во телото. Сето ова предизвикува симптоми како што се главоболки, нервоза и вознемиреност, анксиозност, болка во екстремитетите, чувство на безволност и немоќ и отежнато дишење.
Ако сте дебели, размислете да посетите лекар и нутриционист за да го подобрите и спасите вашиот живот.
