Тепање жени и закани со пиштол редовно се гледаат на српската телевизија. Но, тоа не е фикција. Такви се нивните „реалити“ шоуа во кои меѓу другите ѕвезди се и озлогласените мафијаши и воени злосторници.
Тие серии се многу популарни со години, но неодамна беа на удар на лутата јавност по двете масовни убиства за кои демонстрантите велат дека делумно се резултат на културата на насилство што ја шират медиумите.
Пијаните расправии, озборувањата и повремените тепачки веќе долго време се главен дел од реалити телевизијата ширум светот.
Во Србија овој жанр падна на најниски гранки.
Ликовите од подземјето, воените злосторници и ментално нестабилните се редовно главни ликови на сериите познати по бесплатното насилство.
Во 2021 година, десетина учесници во реалното шоу „The Cooperative“ рамнодушно гледаа како осуден криминалец дави жена додека таа не изгуби свест. Станува збор за една од најпопуларните реални серии во Србија.
„Сите пријатели на ќерка ми знаат за нив и за нив тие се само ТВ ѕвезди. Не криминалци или злоставувачи на жени, само ѕвезди“, рече Дејан Ињац (44) од Белград, кој се приклучи на овонеделните масовни протести барајќи, меѓу другото, откажување на ваквите емисии.
„Сакам едноставно да биде забрането. Овие луѓе не можат да бидат примери“.
Ињац не е сам во ова.
Десетици илјади луѓе протестираа на улиците во изминатите денови барајќи забрана за насилни телевизиски емисии по минатонеделните масовни престрелки, во кои животот го загубија 17 лица, меѓу кои и осум ученици во основно училиште во Белград.
Културата на криминалот
Сè помоќното движење на отпорот го предводи јавноста, на која очигледно и е доста од сеприсутното насилство во Србија, во политиката и на телевизија.
Мафиозите, воените злосторници и фудбалските хулигани редовно се слават и им се дава простор во провладините медиуми.
Реалните шоуа во Србија се особено популарни во последните две децении, но во последните години тие станаа значително понасилни и силно се промовираат од провладините телевизиски куќи.
Додека некои од најлошите емисии истечеа, турбопопуларната Задруга сè уште се прикажува на шестото место на Пинк, една од најголемите телевизиски станици во земјата. Неоправданата бруталност сè уште е сеприсутна на малите екрани во Србија.
Културата на криминалот е фундаментална одредница на српското општество долго време.
Организираните криминални групи презедоа контрола врз огромни делови од економијата за време на крвавиот распад на Југославија во 1990-тите, кога строгите западни санкции ги принудија обичните луѓе да се свртат кон црниот пазар за основни потреби.
Мафијашите и членовите на паравоените групи се збогатија за време на воените години, додека остатокот од земјата се бореше да преживее, зацврстувајќи во очите на јавноста силна врска помеѓу богатството и организираниот криминал.
Критичарите велат дека мафијашите сè уште имаат огромно влијание.
Појавата на реалити телевизијата ги донесе членовите на криминалното подземје директно во домовите на луѓето, со нивниот озлогласен начин на живот рекламиран како забава.
Според една проценка, до 60 отсто од програмите на двете најпопуларни телевизиски станици во земјата во последните години се состојат од насилни реални шоуа.
„Имате директна промоција на насилство, криминал и мизогинија, кои се прелеаа на социјалните мрежи, а подоцна и на целото општество“, рече Саво Манојловиќ, белградски адвокат кој се залага за откажување на вакви емисии.
„Тие избраа учесници со психолошки проблеми и криминално минато, знаејќи добро што би направиле во таква средина“, изјави тој за АФП.
Индоктринација
Сепак, се чини дека радиодифузерите почнаа да попуштаат по неодамнешните масовни убиства и протести.
Пинк најави дека привремено ќе ја отстрани Задругата од програмата „од најдлабоко сочувство и почит“ за жртвите на масовните убиства.
Српскиот претседател Александар Вучиќ не е покосен од протестите. Тој ги оцени како „политички“ маневар со цел да се дискредитира неговата десничарска популистичка влада.
„Подготвени сме да зборуваме за реални шоуа… Но, тие ја сакаат мојата глава. Никогаш не сакаа ништо друго“, изјави Вучиќ во интервју оваа недела.
Претседателот, кого неговите противници го обвинуваат дека е поврзан со криминалци во Србија, е познат по неговиот стил на конфронтација.
Тој и неговата партија редовно ги омаловажуваат политичките противници и странските ривали како „ѓубриња“, „крадци“ и „педофили“, а на седниците на парламентот доминираат груби навреди.
„Насилството стана доминантен облик на комуникација во Србија, не само на реалните телевизии. Изложени сме на постојани политички пораки дека противниците мора да бидат уништени“, изјави за АФП Миклош Биро, пензиониран професор по психологија.
Универзитетската професорка од Белград Јелена Ѓорѓевиќ рече дека реалните шоуа што се прикажуваат на провладините мрежи совршено се вклопуваат во актуелната политичка клима во која агресијата најмногу се наградува.
Емисијата редовно се прикажува заедно со политички емисии, вклучувајќи чести интервјуа со Вучиќ, членови на неговата партија и други сојузници.
„Мислам дека тие свесно и стратешки таргетираат необразовани, осамени и мизерни гласачи кои уживаат во такви програми и ги врзуваат за телевизијата што ја гледаат“, рече таа.
„Тоа е сурова форма на индоктринација што ја спроведуваат владетелите.
