Таткото на починатиот Вагнеријан: Кога ќе завршат борбите, ќе одам во Бахмут да клекнам и да му се извинам на украинскиот народ
Константин Доброволски, Русин кој со децении ги пронаоѓаше и закопуваше мртвите во Втората светска војна, за Гардијан изјави дека руската инвазија на Украина е „лудост“ и дека неговата земја не ги научила лекциите од таа војна.
Константин Доброволски во последните 33 години оди во шума, но со себе мапи, лопати и стар детектор за метал. Тој ќе го пребарува пејзажот на далечниот север на Русија во потрага по одамна заборавените останки на советските војници од Втората светска војна.
„Баш денеска најдовме останки на пет војници, неколку коски и стари медали. Мораме да побрзаме пред земјата повторно да замрзне“, изјави тој за Гардијан за време на истражувачко патување надвор од арктичкиот град Мурманск.
Заедно со мал тим посветени волонтери, Доброволски (70) го посвети својот живот на пронаоѓање, идентификување и повторно закопување на посмртните останки на повеќе од 100.000 советски војници за кои се верува дека загинале на северниот дел од советската одбранбена линија.
„Кога почнавме да работиме во раните 80-ти, имаше повеќе тела отколку печурки. Најдовме останки на 20.000 војници“, рече Доброволски.
Но, овие денови смртта му е на ум повеќе од кога било досега.
„Секој ден се соочувам со ужасните последици од војната. Но, се чини дека нашата нација не ја научи вистинската лекција од историјата“, рече тој додека разговорот брзо се сврте кон војната во Украина.
Советската победа над нацистичка Германија постепено стана централен дел од концептот на рускиот идентитет на претседателот Владимир Путин за време на неговите две децении на власт. Речиси секое семејство имаше некаква поврзаност со војната, во која советската жртва беше незамисливо огромна.
Кога Русија ја нападна Украина, Путин го искористи сеќавањето, јазикот и сликите на таа војна за да го оправда нападот, велејќи и на својата нација дека народот „се бори за истата кауза како и нивните татковци и дедовци“ и ја одредува Украина како наследник на нацистичка Германија.
„Апсолутна глупост“, рече Доброволски на прашањето за паралелата меѓу двата конфликти.
„Овие две војни се сосема различни. Нашите татковци и дедовци херојски ја бранеа нашата земја и не освоија друга“, рече тој.
„Нашите граници се исцртани во 1991 година. Што по ѓаволите правиме во Украина? Ова е лудило и треба да престане“, додаде тој.
Набргу по почетокот на инвазијата минатата година, на улиците на Москва се појави слоган за зајакнување на поддршката за војната во Украина: „Ние не ги оставаме нашите зад нас“.
„Погледнувам наоколу и ги гледам сите овие тела, а потоа ги гледам овие псевдопатриоти како врескаат дека никој не е оставен зад себе. Треба да поминат еден ден со мене овде на поле и да ги погледнат овие заборавени војници. Како може да зборуваат за патриотизам кога ние не ги ни закопавме како што треба нашите бранители“, рече Доброволски.
Доброволски рече дека е шокиран, но не и целосно изненаден од очигледната поддршка што инвазијата ја уживаше меѓу неговите сонародници.
„Некое време бевме убедени дека војната и смртта се благородна, убава работа. Има многу омраза во општеството“, рече тој.
Тој рече дека со години неволно гледал како Кремљ ја трансформира прославата на Денот на победата на 9 мај во бомбастичен приказ на модерната воена моќ. Укажувајќи на застрашувачкиот слоган „можеме повторно“ што стана популарен на Денот на победата во последниве години, тој рече дека неговата земја „изгледа дека заборавила дека војната е трагедија, а нејзината болка и страдање“.
За Доброволски војната во Украина беше и лична. Откако ги пронашол останките на илјадници советски војници, минатата пролет морал да го погреба сопствениот син кој загинал борејќи се кај Бахмут како дел од озлогласената група Вагнер.
Сергеј го потпишал договорот со Вагнер од затвор, каде му била ветена слобода во замена за шестмесечен престој во Украина.
„Се обидов да направам се за да го спречам да замине, му реков „што правиш синко, билет во еден правец“. Но, не успеав“, рече тој.
Тој не доби прилика да се прости од Сергеј, но рече дека го препознал својот син на видеата објавени на социјалните мрежи од украинската војска неколку дена пред неговата пријавена смрт.
„Не знам дали убил Украинци или не. Како татко, моја должност беше да го погребам, но ја осудувам неговата одлука. Кога борбите ќе завршат, јас лично ќе отпатувам во Бахмут, ќе клекнам и ќе му се извинам на украинскиот народ“, рече тој емотивно.
Во земја каде што и најмалото несогласување е криминализирано, Доброволски е редок глас што се спротивставува на државниот наратив што ги поврзува двете војни. Тој не се срами од своите ставови, бидејќи претходно ја раскажа својата приказна во документарен филм во продукција на Новаја Газета.
„Не се плашам, не. Совеста ми е чиста и тоа ми е најважно“, рече тој пркосно.
Засега планира да продолжи со работа. Во октомври, неговиот тим од волонтери ќе ги закопа посмртните останки.
Војници кои беа ископани оваа година во Valley Glory, воени гробишта во близина на Мурманск, исто така познати како „Долина на смртта“ меѓу војниците.
„Нема да можеме да закопаме сè, помина премногу време, а некои остатоци се уништени засекогаш. За жал, ќе има уште многу да се направи за генерациите што доаѓаат“, рече тој.
