Враќањето на руската нуклеарна закана и тензиите меѓу големите сили создадоа основа за раст на нуклеарното оружје во следната деценија по 35 години намалување, се вели во извештајот на Референтниот центар во Стокхолм.
Враќањето на руската нуклеарна закана и тензиите меѓу големите сили создадоа основа за раст на нуклеарното оружје во следната деценија по 35 години намалување, се вели во извештајот на Референтниот центар во Стокхолм.
Девет нуклеарни сили – Велика Британија, Кина, Франција, Индија, Израел, Северна Кореја, Пакистан, САД и Русија – имаа 12.705 нуклеарни боеви глави на почетокот на 2022 година, или 375 помалку отколку на почетокот на 2021 година, според Меѓународниот институт за мировни истражувања. Стокхолм (СИПРИ). Бројот беше намален од 70.000 боеви глави во 1986 година, бидејќи Соединетите Американски Држави и Русија постепено ги намалуваа своите арсенали изградени за време на Студената војна.
Сепак, се чини дека овој период на разоружување е при крај и заканата од нуклеарна ескалација сега е на највисоко ниво во периодот по Студената војна, предвидува СИПРИ. „Наскоро ќе дојдеме до точка каде што бројот на нуклеарно оружје ќе почне да расте, за прв пат од крајот на Студената војна“, изјави за АФП Мет Корда, еден од авторите на студијата. „Значи, одиме во некој вид на опасен терен.
По минималното намалување минатата година, „нуклеарните арсенали треба да растат во следната деценија“, велат од СИПРИ.
За време на војната во Украина, рускиот претседател Владимир Путин постојано ја споменуваше употребата на нуклеарно оружје. Во меѓувреме, неколку земји, вклучително и Кина и Британија, официјално или неофицијално го модернизираат или зголемуваат својот арсенал, соопшти институтот. Залихи на нуклеарно оружје „Ќе биде многу тешко да се придвижиме кон разоружување во наредните години поради оваа војна и начинот на кој Путин зборува за нуклеарното оружје“, рече Корда. Ваквите загрижувачки изјави ги охрабруваат „другите сили со нуклеарно вооружување да ги преиспитаат сопствените нуклеарни стратегии“, рече тој.
Нема победници во нуклеарна војна
И покрај фактот што забраната за нуклеарно оружје стапи на сила на почетокот на 2021 година и петгодишното продолжување на американско-рускиот договор „Нов СТАРТ“, ситуацијата се влошува веќе некое време, наведува СИПРИ. Меѓу другото, загрижува иранската нуклеарна програма, но и развојот на се понапредни хиперсонични ракети.
Падот на вкупниот број на оружје е резултат на намалувањето на „старите боеви глави“ на САД и Русија, според СИПРИ, но бројот на оперативното оружје останува „релативно стабилен“. Само Москва и Вашингтон поседуваат 90 отсто од светскиот нуклеарен арсенал. Русија останува најголемата нуклеарна сила со 5.977 боеви глави на почетокот на 2022 година, што е за 280 помалку во однос на претходната година, а тие боеви глави или се распоредени, или се на залиха или треба да се уништат, наведува институтот. Се верува дека повеќе од 1.600 руски боеви глави можат веднаш да бидат оперативни, според СИПРИ.
САД имаат 5.428 боеви глави, 120 помалку од минатата година, но САД имаат повеќе војници од Русија.
Севкупно, Кина е на трето место со 350, потоа Франција со 290, Британија со 225, Пакистан со 165 и Индија со 160 и на крајот Израел со 90 боеви глави.
Израел е единствената од деветте земји која официјално не го признава поседувањето нуклеарно оружје.
Во однос на Северна Кореја, СИПРИ за првпат наведува дека комунистичкиот режим на Ким Џонг-Ун сега има 20 нуклеарни боеви глави. Се верува дека Понгјанг има доволно материјал за да произведе околу 50 од нив.
На почетокот на 2022 година, пет постојани членки на Советот за безбедност на ОН, кои се исто така нуклеарни сили – Велика Британија, Кина, Франција, Русија и Соединетите Држави – издадоа изјава во која се вели дека „нема победник во нуклеарна војна и дека таква војна никогаш не треба да се случи“.
Сепак, посочува СИПРИ, петте земји „продолжуваат да ги прошируваат или модернизираат своите нуклеарни арсенали и се чини дека важноста на нуклеарното оружје во нивните воени стратегии продолжува да расте“. „Кина значително го зголемува својот нуклеарен воен арсенал, а според сателитските снимки, ова вклучува изградба на повеќе од 300 нови ракетни силоси“, соопшти институтот. Според проценките на Пентагон, Кина би можела да има 700 боеви глави во 2027 година.
Обединетото Кралство минатата година објави дека ќе ги зголеми залихите на сите нуклеарни боеви глави и повеќе нема да ја објавува во јавноста за колкава сума станува збор.
