Јавните институции на земјите-членки на Европската унија сега можат да им забранат на вработените да носат верски симболи, како што е хиџаб, заради неутралност, пресуди највисокиот суд на ЕУ, нагласувајќи дека таквите ограничувања мора да се применуваат подеднакво за сите вработени и да се вклопат во правниот контекст. на секоја земја членка.
Во пресудата, објавена во вторникот од Судот на правдата на ЕУ, се вели дека таквите забрани се дозволени со цел да се воспостави „целосно неутрална административна средина“.
Сепак, судот исто така рече дека забраните за носење облека или симболи поврзани со филозофски или религиозни верувања мора да се применуваат рамномерно.
„Ваквото правило не е дискриминаторски доколку се применува на општ и неселективен начин за целиот персонал на таа управа и е ограничено на она што е строго неопходно“, се наведува во одлуката.
Од судот беше побарано да донесе одлука откако на вработена муслиманка во општината Анс, во источна Белгија, и беше кажано дека не може да носи шамија на работа. Судските документи наведуваат дека нејзината работа вклучува мал контакт со јавноста.
Набргу потоа, општината ги измени условите за вработување за да бара строга неутралност од сите вработени. Вработената поднела жалба до локалниот суд, опишувајќи ја забраната како дискриминаторска и изразувајќи загриженост дека нејзиното право на слобода на вероисповед е повредено.
Судот забележа дека иако отворените знаци на религиозно верување биле забранети, неколку фотографии обезбедени од тужителот јасно покажуваат дека „се толерираат дискретни знаци на верување“.
Тие симболи вклучуваат носење обетки со крст или одржување на божиќни забави, изјави за Гардијан правниот застапник на лицето.
Локалниот суд се обрати до ЕУ барајќи од Судот на правдата да оцени дали правилото за неутралност е дискриминаторски.
Во одлуката што се однесува на канцелариите на јавниот сектор низ ЕУ, судот со седиште во Луксембург рече дека политиката на строга неутралност „може да се смета за објективно оправдана легитимна цел“.
Сепак, тој забележа дека би било точно и обратното: јавната администрација може да биде оправдана да им дозволува на вработените да носат видливи знаци на верување, без разлика дали се религиозни или филозофски, на општ и неселективен начин.
Националните судови имаа „маргина на дискреција“, се додава, што им овозможи најдобро да одлучат како да ги балансираат индивидуалните права и неутралноста на јавниот сервис. „Сепак, оваа цел мора да се следи на доследен и систематски начин, а мерките донесени за нејзино постигнување мора да се ограничат на она што е строго неопходно“, се наведува во одлуката.
Сибиле Гио, адвокатка која го застапува работникот во Белгија, ја истакна двосмисленоста на судската одлука. „Правото на Европската унија не фаворизира едно решение пред друго. И очекував такво нешто“.
Веста за пресудата предизвика загриженост во некои области. Фемисо, паневропска мрежа што претставува повеќе од 30 муслимански младински и студентски организации, ја опиша пресудата како потенцијално кршење на слободата на религијата и изразувањето.
„И покрај појавата на неутралност, забраните за религиозните симболи секогаш се насочени кон шамијата“, рече организацијата, цитирајќи документ на Фондацијата Отворено општество од 2022 година, кој тврди дека забраните се потпираат на исламофобични дискурси кои го прикажуваат исламското облекување како некомпатибилно со неутралноста.
Пресудата може да ја влоши маргинализацијата на муслиманските жени во време кога исламофобијата беше во пораст, се вели во неа и се додава: „Муслиманските жени веќе се соочуваат со интерсекциска дискриминација по повеќе основи, а таквата пресуда ризикува да го легитимира нивното отстранување од јавниот живот“.
Организацијата повика на „инклузивно работно место, каде што поединци од сите вери можат целосно да учествуваат без страв од дискриминација, вклучувајќи ги и младите муслимани“.
Со одлуката од вторникот беа потврдени неколку одлуки претходно донесени од истиот суд. Во 2021 година, донесе одлука дека работодавците од приватниот сектор можат да го ограничат изразувањето на религиозни, политички или филозофски убедувања кога има „вистинска потреба“ да се „претстави неутрална слика за клиентите или да се спречи социјален спор“.
Една година подоцна, таа рече дека таквите забрани не претставуваат „директна дискриминација“ се додека се однесуваат подеднакво за сите вработени.
Хјуман рајтс воч беше меѓу оние кои ја критикуваа одлуката од 2021 година. „Муслиманките не треба да избираат меѓу својата религија и нивната работа“, рече тогаш во изјавата Хилари Марголис од оваа организација.
Ваквите ограничувања, рече таа, често биле насочени кон муслиманките кои носеле шамии или превези и се засновале на погрешна логика: „Дека приговорот на клиентот на вработените кои носат религиозна облека може легитимно да ги поништи правата на вработените“.
