Ендометриозата е ослабувачка состојба која погодува 10 проценти од жените ширум светот. Состојбата може да има сериозно влијание врз квалитетот на животот на една личност, често предизвикувајќи низа симптоми, вклучувајќи хронична болка, замор и болка за време на сексуалниот однос.
И покрај тоа колку е честа ендометриоза, повеќето жени чекаат повеќе од седум години за дијагноза. Ова не само што значи долги години без третман, туку и ги става на ризик од уште поголеми здравствени проблеми. Нелекуваната ендометриоза може да доведе до оштетување на органите, вклучително и матката и цревата и неплодност.
Во моментов не постои лек за ендометриоза. Тоа е затоа што ендометриозата е сложена и зафаќа многу делови од телото – што значи дека истражувачите сè уште не ги разбираат целосно сите причини за болеста.
Во последните неколку години, студиите открија дека имуниот систем е под влијание на ендометриозата. Сè уште не е јасно дали имунолошкиот систем предизвикува ендометриоза или е само засегнат од неа. Но, истражувањето на оваа врска на крајот може да доведе до подобро насочени третмани за состојбата.
Воспаление и имунитет
Со цел да се разбере како нашиот имунолошки систем и ендометриозата се поврзани, важно е да се разбере процесот на имунолошкиот систем наречен воспаление.
Воспалението е клучна карактеристика на нашиот имунолошки систем. Кога телото ќе наиде на штетен патоген, како што е вирус или бактерија, нашиот имунолошки систем се активира. Телото потоа лачи специјални протеини наречени цитокини кои им кажуваат на нашите имунолошки клетки што да прават.
Симптомите што ги доживувате како резултат на воспаление ќе зависат од причината поради која овие клетки се мобилизирани.
На пример, ако вашето воспаление било предизвикано од исеченица на прстот, може да забележите дека областа околу исечокот станува жешка, црвена и отечена додека имунолошкиот систем работи за да се бори со патогенот и да ја поправи штетата. Ако воспалението е предизвикано од вирус, може да почувствувате симптоми слични на грип, како што е треска.
Во повеќето случаи, воспалението е краткотраен процес. Но, понекогаш имунолошкиот систем тргне наопаку, а вашето тело продолжува да испраќа воспалителни клетки и цитокини дури и кога нема закана.
Автоимуните болести како што е ревматоидниот артритис се пример за ова, каде имунолошкиот систем на телото продолжува да напаѓа, што доведува до долгорочно воспаление во зглобовите.
Воспалението е исто така нормална карактеристика на менструалниот циклус.
Нормалниот менструален циклус се состои од две фази: фоликуларна фаза (од првиот ден на менструацијата до овулација) и лутеална фаза (од овулација до почетокот на менструацијата). Повеќето воспаленија за време на менструалниот циклус се јавуваат во матката, но промените може да се појават и низ телото.
За време на фоликуларната фаза, постои зголемено ниво на естроген што циркулира во телото. Естрогенот го стимулира задебелувањето на слузницата на матката како подготовка за оплоден ембрион.
Но, некои имунолошки клетки имаат специфични рецептори кои го препознаваат естрогенот, предизвикувајќи ги да иницираат имунолошки одговор. Го подготвува телото да се бори против какви било странски „напаѓачи“.
Ендометриоза и имунитет
Истражувањата забележаа повеќекратни промени во имунолошкиот систем кај луѓето со ендометриоза.
Една неодамнешна студија покажа дека пациентите со ендометриоза имале покачени нивоа на воспаление, особено повисоки нивоа на цитокини. Истражувањата исто така покажаа дека луѓето со ендометриоза имаат нарушена функција на имуните клетки – специфичен тип на имунолошки клетки наречени природни клетки убијци.
Тие имаат витална улога во борбата против вирусите и туморите, но истражувањата покажуваат дека полошо функционираат кај луѓето со ендометриоза. Поставата на матката кај пациенти со ендометриоза, исто така, се покажа дека произведува вишок молекули наречени хемокини кои привлекуваат други имунолошки клетки, што го влошува воспалението.
Сè уште не е сигурно дали променетата функција на имунолошкиот систем предизвикува ендометриоза или е само симптом на болеста.
Но, дисфункција на имунолошкиот систем може да објасни зошто постои сомнителна врска помеѓу луѓето со ендометриоза и автоимуните нарушувања како што се лупус, ревматоиден артритис и воспалителна болест на цревата.
Зголеменото ниво на воспаление, исто така, значи дека жените со ендометриоза имаат поголема веројатност да имаат полоши симптоми за време на инфекции.
На пример, истражувањето покажа дека кога пациентите со ендометриоза се инфицираат со Ковид-19, тоа може да ги влоши симптомите на ендометриоза – особено карлична болка, депресија, замор и гастроинтестинални проблеми.
Една неодамнешна студија, исто така, покажа дека жените со ендометриоза имаат 22 проценти поголема веројатност да страдаат од продолжена ковид.
Иако моментално не е познато колку точно имунолошкиот систем е поврзан и предизвикува ендометриоза, работата за понатамошно разбирање на оваа врска може да биде клучна за развој на подобри третмани, или можеби лек за ендометриоза.
Истражување
овие болести сè уште се недоволно финансирани, а времето за дијагностицирање е многу повеќе од она што би се очекувало за други хронични состојби, како што се астма или дијабетес.
Јасно е дека треба да се даде поголем приоритет на истражувањето за ендометриозата и нејзините причини за да се обезбеди ново знаење и подобар третман за милиони жени со оваа состојба, пишува професорката по биохемија Ејприл Рис од Универзитетот Свонси за The Conversation.
