Агенцијата за цивилно воздухопловство (АЦВ) излезе со официјално соопштение во врска со правилата за управување со дронови, со цел да се избегнат понатамошни шпекулации и недоразбирања кои можат дополнително да ја зголемат тензијата во јавноста.
Во соопштението се нагласува дека „Правилникот за воздухоплови без екипаж“, со кој се имплементираат европските регулативи Regulations (EU) 2019/945 и 2019/947, стапил на сила на 1 јуни 2024 година, а неговата примена е одложена до 1 јануари 2025 година. За време на 2024 година, Агенцијата спровела низа активности за информирање на јавноста, вклучително и работилница организирана на 14 декември во Домот на АРМ, каде сите заинтересирани можеле да добијат релевантни информации директно од стручните лица на АЦВ.
Дополнително, сите податоци за правилата на оперирање со дронови во македонскиот воздушен простор се достапни 24/7 на официјалните веб-страници www.caa.gov.mk и www.drone.gov.mk. Од Агенцијата потенцираат дека непочитувањето на правилата под изговорот „не сме знаеле“ е целосно неприфатливо.
Забраната за надлетување луѓе постои веќе една деценија
АЦВ потсетува дека забраната за директно надлетување луѓе е на сила повеќе од 10 години, уште од Уредбата за условите под кои воздухоплов без екипаж може да лета во македонскиот воздушен простор, донесена од Владата во 2015 и 2017 година. Истото правило е содржано и во новиот правилник кој ги имплементира европските регулативи. Член 4 од оваа регулатива предвидува дека „далечинскиот пилот мора да управува со дронот на безбедно растојание од луѓе и не смее да лета директно над собири на луѓе“.
Со оглед дека Македонија ја применува истата регулатива како и останатите европски земји, сите оператори на дронови – македонски и странски – мора да бидат запознаени со пропишаните ограничувања.
Строги правила за управување со дронови
Во однос на неодамнешните настани, АЦВ нагласува дека лицата кои управувале со дронови морале да бидат регистрирани оператори и да поседуваат потврда за регистрација издадена од Агенцијата. Истовремено, тие не смееле да го надлетуваат собирот на луѓе, бидејќи ниту една категорија операции со дронови (А1, А2 или А3) не дозволува таква активност.
Оние што управувале со дронови требало да имаат и соодветен сертификат за оспособеност за далечински пилот (А1/А3 или А2), издаден од АЦВ. Единствениот начин за управување со дронови во близина на луѓе (без директно надлетување) е со поседување на оперативно одобрение за оператор на дронови во посебна категорија, издадено од АЦВ. Ова одобрение се добива по спроведување на управна постапка, која вклучува детална проверка на операторот и неговиот систем за управување со безбедноста на летот, при што далечинските пилоти мора да имаат сертификат за операции од категоријата А2.
Регулации за забранети и ограничени зони
Во врска со поставувањето на забранети или ограничени зони за летови со дронови, член 7 од македонскиот Правилник за воздухоплови без екипаж и член 15 од европската регулатива не предвидуваат ограничувања во однос на големината или времетраењето на овие зони. Единственото ограничување, според Чикашката конвенција за цивилно воздухопловство, е дека ваквите зони не смеат да се простираат над меѓународни води.
Кога се создава забранета зона за летови со дронови, таа веднаш се објавува на мапата за резервиран воздушен простор, која е достапна во секое време на www.drone.gov.mk и www.caa.gov.mk. Секој оператор на дрон е должен да го најави својот лет на оваа мапа и да се запознае со состојбата во воздушниот простор каде што планира да лета. Ова е неопходно не само за неговата безбедност, туку и за безбедноста на другите оператори и сите лица на земја.
Надзор и санкции
Покрај инспекторите од Агенцијата за цивилно воздухопловство, надзор над активностите со дронови можат да вршат и полициските служби, согласно член 144 став 3 од Законот за воздухопловство.
АЦВ уште еднаш предупредува дека неовластено и некоординирано управување со дронови не само што го загрозува воздушниот сообраќај, туку може да предизвика сериозни последици врз животот и имотот на луѓето на земја.
