Поранешниот американски претседател Доналд Трамп е под истрага за сè, од неговото ракување со строго тајни документи до наводни обиди за поништување на резултатите од претседателските избори во 2020 година, на кои тој загуби.
Трамп во моментов води во анкетите за републиканскиот претседателски кандидат на изборите следната година. Тој е првиот поранешен претседател кој се соочи со кривична пријава за плаќање на порно ѕвездата Сторми Даниелс, а неодамна му беше наредено — во посебен случај — да плати милиони долари на писателот откако беше прогласен за виновен за сексуален напад.
Би-би-си ги наведува случаите кои претставуваат најсериозни правни закани за контроверзниот поранешен претседател.
Њујорк
Што се истражува?
Во Њујорк се водат голем број истраги поврзани со Трамп.
Тој стана првиот поранешен претседател против кого беше покрената кривична постапка. Тој беше обвинет во Њујорк по истрагата за околностите околу исплата на 130.000 долари на поранешната порно актерка Сторми Даниелс.
Даниелс тврди дека двајцата имале интимна врска – што Трамп го негира – и вели дека ги прифатила парите од поранешниот адвокат на Трамп пред претседателските избори во 2016 година за да молчи за нивната афера.
Во исто време, обвинителите во оваа сојузна држава ги истражуваат деловните практики на неговата семејна компанија, Организацијата Трамп.
Јавниот обвинител во Њујорк води граѓанска истрага (која не може да резултира со кривична постапка), и со години истражува дали компанијата на Трамп извршила серија измами во текот на децениите. За истите прашања е во тек кривична истрага.
Што рече Трамп?
Трамп го опиша обвинението за случајот Сторми Даниелс како „политичко гонење“ и рече дека не очекува фер судење.
Поранешниот претседател и неговите адвокати инсистираат дека обвинувањата против неговата компанија се исто така политички мотивирани.
Колку е ова сериозно?
Трамп се изјасни за невин по 34 точки од обвинението за фалсификување деловни книги во случајот Сторми Даниелс. Случајот сега оди на судење, кое најверојатно ќе започне во февруари или март следната година.
Најверојатниот исход ќе биде парична казна.
Криминалната истрага за компанијата на Трамп веќе доведе до неколку пресуди. Компанијата е прогласена за виновна за измама и фалсификување деловни книги и и е наложена да плати парична казна. Ален Вајселберг, извршниот финансиски директор на компанијата, е осуден на затворска казна.
Во граѓанскиот случај, јавниот обвинител поднел обвинение против Трамп и неговите три деца, обвинувајќи го за „остра“ измама и лажење за тоа колку се богати. Во тужбата се бараат 250 милиони долари наводно добиени со измама. Судењето за тој случај ќе започне во октомври годинава.
Мар-а-Лаго
Што се истражува?
Американското Министерство за правда го истражува преземањето на владините документи од Белата куќа кои потоа биле однесени во имотот на Трамп на Флорида, Мар-а-Лаго, откако Трамп ја напуштил канцеларијата на претседателот. Инспекторите се обидуваат да откријат каде се чувале овие документи и кој можеби имал пристап до нив.
Огромниот имот на поранешниот претседател беше претресен во август минатата година, а при рацијата беа пронајдени околу 11.000 документи, вклучително и стотина кои беа означени како строго доверливи.
Не е изненадувачки што многу малку се знае за содржината на документите. Сепак, строго тајните материјали обично содржат информации за кои владините претставници веруваат дека би можеле да и наштетат на националната безбедност доколку бидат објавени.
Што рече Трамп?
Трамп ги негира обвинувањата и ја критикуваше истрагата на Министерството за правда, тврдејќи дека станува збор за „политички мотивиран лов на вештерки“.
Тој изнесе неколку верзии на одбраната, најмногу врз основа на аргументот дека самиот решил да ги декласифицира документите. Засега тој не дал докази дека тоа е вистина.
Поранешниот претседател тврди и дека некои документи се заштитени со правен концепт што оневозможува да се користат во понатамошна постапка. Ангажиран е независен адвокат кој ќе ги прегледа документите и ќе утврди дали тоа е вистина.
Сепак, Трамп не одговори директно на главното прашање: како овие документи првенствено завршиле на неговиот имот?
Колку е ова сериозно?
Станува збор за активна кривична истрага што може да резултира со обвиненија.
Министерството за правда верува дека Трамп можеби го прекршил Законот за шпионажа со задржување на безбедносни информации „кои би можеле да бидат искористени на штета на Соединетите Американски Држави“.
Освен обвиненијата за самите документи, обвинителите анализираат и дали се работи за кривично дело попречување на правдата.
Одделот ангажираше независен адвокат да ги надгледува сите истраги против Трамп. Џек Смит ќе ја води истрагата и на крајот ќе одлучи дали ќе бидат покренати обвиненија.
Бунт на Капитолото
Што се истражува?
Обвинителите ја истражуваат улогата што наводно ја играл Трамп во нападот на зградата на Капитол на САД на 6 јануари 2021 година, кога толпа негови поддржувачи упаднаа во зградата во обид да ја спречат потврдата за изборната победа на ривалот на Трамп за претседателската функција, Џо. Бајден.
Конгресната комисија ги истражуваше постапките на Трамп веќе 18 месеци. Тие одржаа серија сослушувања и го кажаа својот случај дека тврдењата на Трамп за изборна измама директно доведоа до немири.
По сослушувањето, комитетот го обвини Трамп дека го поттикнува бунтот и ги предаде своите докази на Министерството за правда.
Одделот води кривична истрага за настаните од 6 јануари и за поширокиот контекст на обидите на Трамп да ги поништи изборните резултати, но истрагата е обвиткана во тајност. Тоа е најголемата полициска истрага во историјата на САД и се уште не е јасно до кој степен Трамп е цел на истражителите.
Што рече Трамп?
Трамп ја негира одговорноста за немирите и продолжува да ги повторува своите целосно неосновани тврдења дека имало широко распространета измама на изборите во 2020 година.
Колку е ова сериозно?
Одделот за правда ќе одлучи дали ќе поднесе обвинение, а истрагата веќе резултираше со обвиненија за неколку стотици луѓе кои го нападнаа Капитол.
Поранешниот претседател во таа истрага не е повикан на распит, но се уште не е исклучено тоа да се случи.
Теоретски, Трамп би можел да биде обвинет доколку обвинителите најдат доволно докази дека неговите постапки доведоа до немири.
Грузија
Што се истражува?
Обвинителите истражуваат дали Трамп, заедно со некои од неговите сојузници, незаконски се обидел да го смени својот тесен пораз во државата на претседателските избори во 2020 година.
Кривичната истрага беше отворена откако беше откриен едночасовен телефонски разговор меѓу поранешниот претседател и највисокиот изборен функционер на Грузија. Повикот се одржа на 2 јануари 2021 година.
„Само сакам да најдам 11.780 гласови“, му рече Трамп на републиканскиот државен секретар Бред Рафенспергер, мислејќи на бројот на гласови што му се потребни за да ја освои Грузија.
Осум месеци пред жирито беа презентирани докази, а потоа поротата го достави својот извештај кој не беше објавен.
Што рече Трамп?
Трамп ја опишува оваа истрага – во негов стил – како „лов на вештерки“.
Тој, исто така, го нападна службеникот што ја води истрагата — округот Фултон, Џорџија, главната обвинителка Фани Вилис — велејќи дека таа е „млада, амбициозна, радикална левичарка од Демократската партија“.
Колку е ова сериозно?
„Обвиненијата се многу сериозни. Ако биде обвинет и осуден, ќе има затворски казни“, изјави Вилис за Вашингтон пост во септември.
26-члената порота нема овластување за покренување обвинение, но можно е тие да препорачале тие да бидат поднесени. Меѓу другото, поротата анализираше дали има барање за изборна измама, лажење владини функционери и изнуда.
Не се знае дали истрагата се води директно против поранешниот претседател, но познато е дека дел од истрагата се и некои негови блиски соработници.
Се очекува Вилис ова лето да објави дали Трамп и другите ќе бидат обвинети.
