Според нашите информации, за насилство врз пациенти на Клиниката за психијатрија во Љубљана бил информиран и Комитетот на Обединетите нации против тортура. За ова прашање се подготвува и делегацијата на нашата земја, која ќе го брани четвртиот периодичен извештај на Словенија пред оваа комисија во ноември. Во меѓувреме, на нашите откритија за прв пат реагираше новата министерка за здравство, Валентина Преволник Рупел. Министерството очекува дека новиот совет на институтот, кој првпат ќе се состане на 9 ноември, ќе ги разгледа „сите наводи и ќе преземе соодветни мерки во согласност со своите овластувања“.
Словенечката делегација на 15 и 16 ноември ќе присуствува на седницата на Комитетот на Обединетите нации (ОН) против тортура во Женева. Пред комитетот, таа ќе го брани четвртиот периодичен извештај на Словенија според Конвенцијата на ОН против тортура и други сурови, нечовечки или понижувачки казнување или постапување. Според нашите информации, Министерството за правда на чело со Доминика Шварц Пипан му наложило на Министерството за здравство да подготви одбрана во врска со насилството на Клиниката за психијатрија во Љубљана. Според нашите информации, Министерството за здравство во моментов ја подготвува содржината.
Потсетуваме дека на крајот на мај го објавивме првиот истражувачки прилог со сведоштва за насилство врз пациенти во оваа јавна здравствена установа, а пред неколку дена објавивме и нова истражувачка сторија. Имено, за N1 се огласија и две вонредни студентки со долгогодишно искуство во здравството, кои веќе пријавиле насилство врз постари пациенти на одделението за геронт-психијатрија во декември 2022 година. За Н1 детално опишале какво насилство гледале врз постарите лица. Добивме и документација која докажува дека и вработените пријавиле несоодветен однос кон постарите пациенти. Целиот напис можете да го прочитате овде: Ви откриваме нови сведоштва за насилството: „Пациент со деменција повеќепати бил удиран со клоци и тупаници“.
На прашањето дали е точно дека словенечката делегација ќе се брани пред Комитетот на Обединетите нации против тортура и поради сомнежи за насилство во Психијатриската клиника во Љубљана, Министерството за правда одговори: „Во моментов не можеме да ја предвидиме содржината на прашањата за одбраната, како членовите на Комитетот на ОН против тортура, на делегацијата може да и се праша што било од содржините опфатени со споменатата конвенција“. Без разлика, интересно е што делегацијата се подготвува за ваква специфична тема, бидејќи конвенцијата опфаќа многу области, од здравствени и социјални институции до затвори и системот за азил и други области каде што поединци може да бидат изложени на принуда, тортура, нехумана или понижувачки третман .
Причина за тоа најверојатно е фактот што неодамна комисијата била информирана за прашањето за насилството на психијатриската клиника. Како што дознаваме, Народниот правобранител во септември до споменатата комисија испратил таканаречен извештај во сенка, во кој, меѓу другото, го истакнал и проблемот со насилството врз пациентите на споменатата клиника. „Во јуни 2023 година, онлајн порталот N1 објави текст со неколку сведоштва за насилство на Универзитетската психијатриска клиника Љубљана. Народниот правобранител ги повика надлежните институции да ги истражат наводите. Според најавите, клиниката ја посетил и Народниот правобранител, а Државниот превентивен механизам сега подготвува длабинска посета со акцент на ова прашање“, се наведува во извештајот во септември. Поканети беа и невладините да подготват извештај во сенка за почитување на конвенцијата, рокот за поднесување беше 2 октомври.
Од Министерството за правда не информираа и дека словенечката делегација, која треба да ја предводи министерот Шварц Пипан, допрва треба да добие одобрение од Владата. Се очекува на одбраната да присуствуваат претставници од Министерството за правда, Министерството за труд, семејство, социјални работи и еднакви можности, Министерството за внатрешни работи и полицијата, Министерството за здравство, Министерството за солидарна иднина, Министерството за образование, Канцеларијата на Владата Република Словенија за националности, Канцеларијата на Владата на Република Словенија за грижа и интеграција на мигрантите и постојаното претставништво на Република Словенија во Канцеларијата на ОН и други меѓународни организации во Женева.
Комитетот против тортура се состои од десет независни експерти кои го следат спроведувањето на неговите одредби преку системот за периодично известување на земјите што ја потпишале конвенцијата. Како што беше споменато, Словенија ќе го претстави четвртиот периодичен извештај во средината на ноември.
Првата реакција на новиот министер за здравство
Новата министерка за здравство, Валентина Преволник Рупел, вчера првпат одговори на нашиот извештај за насилството на психијатриската клиника. Како што е напишано во одделот за односи со јавноста, министерот „најостро ги осудува сите форми на насилство, но уште погрозно е ако тоа се врши врз ранливите групи“. „Секоја индикација за наводно насилство ја земаме до крајност сериозно и го третираме според надлежностите. Затоа, Управата за контрола, квалитет и инвестиции во здравството при Министерството за здравство (УНКИЗ) воведе системска контрола, за која е надлежна независна контролна комисија. Кога ќе се знаат резултатите од увидот, за нив ќе ја информираме и јавноста. Дополнително, поради сомневање за неправилности за кои знаел УНКИЗ, до полиција е испратена пријава против непознати сторители поради сомнение дека сториле кривично дело службено кривично гони на Универзитетската психијатриска клиника Љубљана. Исто така, УНКИЗ упати апел до Инспекторатот за труд на Република Словенија да изврши инспекциски надзор“, пишуваат и од министерството.
Тие потсетија дека владата на состанокот минатиот четврток назначи нови членови на управниот одбор на Клиниката за психијатрија во Љубљана. Според министерството, конститутивната седница ќе биде свикана на 9 ноември. „Министерството за здравство очекува новиот совет внимателно да ги решава сите поплаки и да преземе соодветни активности согласно своите надлежности“, напишаа оттаму.
Министерството не одговори на прашањето што неколкупати го поставувавме: зошто претходниот совет на институтот, во кој владата смени пет претставници на основачот по објавувањето на нашиот прв напис, не се состана цели четири месеци и покрај тоа што дека клиниката е под лупа на криминолозите и Комисијата за системска контрола. Не одговорија ниту на прашањето како – со оглед на сериозноста на откритијата во нашиот напис, кој беше објавен пред неколку дена и за кој се сомничат нови кривични дела – ќе постапат.
Целото наше досие на оваа тема можете да го прочитате овде – Досие N1: Сведоштва за насилство на Клиниката за психијатрија во Љубљана.
