Некои научници би сакале да ја преименуваат слепата пештерска буба, која може да се најде само во Словенија, бидејќи е именувана по Адолф Хитлер. На ова се спротивставува чадор организацијата за именување на животински видови.
Научниците кои откриваат нов вид или род се одговорни за неговото именување. Во биологијата и сродните науки се смета дека научното име е на латински и има два збора. На некој начин може да се каже дека секое битие во науката има „име и презиме“. Првиот збор го означува родот, а вториот типот на суштеството.
На пример, научното име на современиот човек е Хомо Сапиенс, каде што Хомо (латински „човек“) го означува родот, а Сапиенс (латински „разумен“) видот на кој му припаѓа современиот човек. Друг збор го разликува таквиот модерен човек од неговиот сега изумрен роднина, Неандерталецот, со латинско име Homo Neanderthalensis.
Именувањето на видовите живи суштества е дел од пошироката биолошка наука наречена таксономија. Тоа е систем на именување и класификација на видовите со цел да се создаде уредна целина од живиот свет.
При именувањето, научниците често именуваат нови видови по познати или добро познати личности од нивното време или минатото. Неодамна, научниците ги именуваа новооткриените видови по филмски и пејачки ѕвезди (на пр. Леонардо ди Каприо, Тејлор Свифт, Мик Џегер…), политичари (Џорџ В. Буш, Доналд Рамсфелд), верски водачи (Далај Лама), дури и по компании кои се занимаваат со криптовалути (Bitcoin). Така беше и во минатото, при што некои видови биле именувани по луѓе кои денес повеќе не се сметаат за „погодни“, или нивната слава е барем контроверзна. Меѓу нив се и поранешните диктатори Бенито Мусолини и Адолф Хитлер.
Човекот без очи на Хитлер е цел на илегална трговија
Два вида се именувани по Хитлер, кои биле откриени и именувани во времето кога на власт бил германскиот нацистички диктатор, пишува sciencealert.com. Првиот е Rochlingia hitleri, изумрен летечки инсект од периодот на јаглерод (пред 359 милиони до 299 милиони години) откриен од германски палеонтолог во 1934 година; и Anophthalmus hitleri, а втората е слепата пештерска буба од Словенија, која германските истражувачи ја именувале во 1937 година и го носи името Anophthalmus hitleri, а на словенечки ја нарекуваме Хитлеров без очи.
Според словенечката Википедија, Хитлеровата буба без очи е пештерска буба од семејството Carabidae. Станува збор за словенечки ендем кој е откриен само во неколку пештери во Целје. Името го добил откако пронаоѓачот, словенечкиот натуралист Владимир Кодрич, му го продал на германскиот колекционер Оскар Шајбел бидејќи тој самиот не можел да го идентификува. Шајбел утврдил дека станува збор за нов вид и му го дал работното име Anophthalmus kodrici во чест на откривачот. Меѓутоа, пред да го објави откритието, Адолф Хитлер дојде на власт во Германија, а Шајбел, обожавател на Хитлер, ја именуваше бубачката по Хитлер во описот од 1937 година, веројатно за да го привлече неговото внимание. И успеа, бидејќи германскиот диктатор писмено му се заблагодари што го именуваше.
Хитлеровиот безочен вид е заштитен животински вид и забрането е да се отстрани од неговата природна средина. Сепак, речиси изумре бидејќи неонацистите и обожавателите на еден од најголемите криминалци во историјата на човештвото беа подготвени да издвојат високи суми за примероци од словенечката буба.
Дали промената на името на словенечката бубачка би ја спасила?
Сега некои научници се залагаат за преименување на видовите именувани по контроверзните луѓе како Хитлер, но официјалното раководно тело кое евидентира и одобрува преименување на видовите е против тоа. Меѓународната комисија за зоолошка номенклатура (ICZN), како што се нарекува телото, објави статија во Zoological Journal of the Linnean Society во јануари, во која се препорачува „постојана употреба на научни имиња како што [првично] беше пропишано“.
Според ICZN, промената на името на видот би предизвикала конфузија кај истражувачите, бидејќи засегнатиот вид ќе има две посебни имиња во научната литература. Ова се коси со примарната цел на организацијата – стабилност на именување. Покрај тоа, ICZN, исто така, откри дека постојат стотици илјади животински видови именувани по луѓе или места, а преименувањето на некои ќе ја отвори можноста дека, поради една или друга причина, некој ќе предизвика и многу други имиња.
На оваа одлука на ICZN се противат десетици истражувачи, пишува sciencealert.com. „Не можеме да дадеме приоритет на стабилноста пред социјалната правда“, рече Маркос Рапосо, таксономист во Националниот музеј на Федералниот универзитет во Рио де Жанеиро во Бразил, за магазинот Science. Истражувачите тврдат дека науката не треба да биде изземена од пошироки општествени промени. „Биолошките науки се нераскинлив дел од општеството“, напиша таа во списанието Linnean Society една група истражувачи, со првиот потпишан Рапос. „Затоа, важно е да се разбере дека биологијата, вклучително и поврзаното поле на зоолошката номенклатура, не треба да работи во вакуум, целосно независно од општествените норми“.
Анџали Госвами, палеонтолог во Природонаучниот музеј во Лондон и претседател на Зоолошкиот журнал на Linnean Society, смета дека треба да се сменат барем „најгрубите имиња“ на животните. „Постојат начини барем да започнете со најнавредливите имиња, а потоа да преминете на подобра пракса“, изјави таа за магазинот Science.
Едно решение предложено од истражувачите кои го поддржуваат преименувањето е создавањето на специјален комитет на ICZN кој ќе разговара за етиката на сомнителните имиња. Сепак, ICZN тврди дека тие се прво таксономисти, а не етичари.
Во врска со името на словенечката буба, Википедија на англиски пишува дека претседателот на (ICZN) Томас Папе изјави за весникот Економист: „Името не беше навредливо кога беше предложено и можеби нема да биде навредливо за 100 години“. Едно од можните решенија предложени од потпретседателот на ИЦЗН, Патрис Бушар, е „неофицијална промена на популарното име“. Проблемот е што бубачката нема популарно име. Антропологот Мирјана Роксандиќ од канадскиот универзитет Винипег е за промена на името на словенечката буба. „Тоа е невин инсект“, изјави таа за Економист, „Зошто да не стави крај на нелегалната трговија со него со промена на неговото име?“.
Контроверзноста околу имињата на видовите не е нова. Меѓу ботаничарите, дебатата за растителните видови со контроверзни имиња го достигна врвот во 2021 година, пренесува The Conversation. За ова прашање ќе се гласа на Меѓународниот ботанички конгрес во Мадрид следниот јули, а исходот може да влијае на тоа како ICZN реагира на повиците за преименување на животинските видови во иднина.
