По минатогодишниот рекорден број на младенчиња, првите штркови годинава веќе се враќаат во Словенија. Традиционално, најмногу се во Помурје, а едно гнездо дури се појави и во Блед минатата година.
Првите штркови обично се враќаат во Словенија на крајот на март, а во Чрешњеци кај Горња Радгона годинава првите штркови се забележани веќе на 1 март. Минатата година овде се вгнездиле рекорден број на овие птици од почетокот на пописите, а се извеле рекордни 473 пилиња, изјави Грегор Домањко од Друштвото за набљудување и проучување на птиците на Словенија (ДОППС).
Според Домањко, овогодинешното брзо враќање на штрковите по презимувањето на топлите места може да се припише на поволното време на миграциската рута. Белите штркови доаѓаат во Словенија по јас. источните миграциски рути и летаат по источната страна на Африка, преку Блискиот Исток преку Турција. Ако таму е уште зима, побавно напредуваат бидејќи нема соодветни ветришта. Годинава очигледно имаа поволни временски услови, бидејќи враќањето беше многу брзо, рече тој.
Минатата година во Словенија се вгнездија 300 пара бели штркови, што е најмногу од 1999 година, кога DOPPS почна да ги наведува гнездата на штрковите. Исто така минатата година имало најмногу извелени и флетани пилиња, вкупно 473. Во последниве години, областа каде што се гнездат се повеќе се шири.
Покрај тоа, минатата година, за прв пат по многу години, бројот на штркови не се намали во Помурје, кое традиционално се смета за централен дом на овие птици. „Во областа Помурје постојано се намалуваше бројот на парови за размножување, но минатата година првпат тој број не беше помал од претходните години“, вели Домањко.
„Во Помурје има околу 80 гнезда каде активно се гнезделе штрковите во изминатите години, а сите гнезда заедно се нешто повеќе. Според Горички, дел од нив во моментов се празни, што не значи дека ќе останат празни“, објасни тој. Се создаваат и нови, на пример во Марковци на Горичко и Сподње Ивањци – лани таму гнездоа штрковите, ново гнездо има и во Содишинци кај Мурска Собота, додаде тој.
Пред да се вратат, штрковите ги менуваат основите за гнездата
Штрковите се степски животни и живеат во низините. Затоа во минатото Прекмурје се сметало за нивна земја, но вообичаени се и во Прлекија и Дравско поле. „Тоа се централните области на штрковите од минатото, но сега поради интензивното земјоделство тие бараат други области во Словенија. Кршко Поље на пример и Долењска, исто така веќе се гнездат во Горењска“, рече Домањко. Минатата година дури во Блед имало едно гнездо, што според него е навистина необично.
Во неделите пред враќањето на штрковите, DOPPS обично ги обновува или инсталира основите за нивните гнезда. Така работниците на електрокомпанијата во соработка со ДОППС во среда ги заменија базите за гнездата во Горња Радгона, Мостје и Бенедикт, а во наредните денови истото ќе го направат и во Замаркова и Воличина.
„Основната цел на поставувањето на ваквите основи за гнездење е да се подигне гнездото над жиците и да се намали можноста штркот да се судри со жиците. Притоа гнездото се стабилизира и со тоа е побезбедно, не се навалува и не може да падне“, вели Домањко.
Од 2009 година, работниците на Електра Марибор имаат инсталирано 61 уред за гнездење во Помурје. Гнездата се разликуваат по тежина, некои тежат 100 килограми, а повеќето тежат од 300 до 400 килограми.
И овде ѕвонат штрковите, како и насекаде во Европа. На овој начин, тие можат да ги одредат нивните патишта за миграција и да следат каде живеат, бидејќи младите штркови не се враќаат во гнездото каде што извеле. Бројот на ѕвонести штркови зависи од доброволците кои имаат дозвола и тест за ѕвонење.
„Кога младенчињата ќе наполнат три или четири недели, тие ги ѕвонат во слободно време и на свој трошок, а Природонаучниот музеј на Словенија ги собира податоците“, вели Домањко. Според неговата проценка, кај нас можеби само една шестина од кученцата се обѕрнети.
