Што се случи со девојката од една од најпрепознатливите фотографии на светот?
Шарбат Гула, која одамна порасна, во светот се уште е позната како „Авганистанка“. Во 1985 година, само една година откако нејзиниот продорен смарагден поглед беше овековечен од воениот фотограф Стив МекКари, таа стана меѓународен симбол на виорот на војната и го подели Авганистан. Каде е и што прави денес 50-годишниот Авганистанец?
Шарбат Гула стана меѓународно позната во 1985 година, кога воениот фотограф Стив МекКари ја сними во фотографски објектив како 12-годишна авганистанска бегалка. Со продорни зелени очи, таа ја красеше јунската насловна страница на National Geographic и стана „Авганистанка.“ МекКари не го знаеше името на девојката што ја нашол во пакистански бегалски камп, ниту 17 години подоцна, сè до 2002 година, кога отпатувал во Пакистан со телевизиска екипа.бара повторно да ја најде зеленооката девојка. Наоколу ја покажаа нејзината фотографија и се надеваа дека некој ќе ја препознае. Шарбат Гулу потоа конечно беше обединет во ридскиот авганистански свет.
„Времето и тешкотиите ја избришаа нејзината младост. Нејзината кожа изгледа како животинска кожа. Карактеристиките на нејзината вилица се омекнаа. Очите, сепак, сè уште светат; не омекна“, изјави МекКари за National Geographic во 2002 година.
Во тоа време, пред дваесет години, Гула сè уште живо се сеќаваше на моментот кога еден воен фотограф го фати во фотообјектив. Се сети на гневот што го почувствува тогаш. Човекот кој ја насликал бил странец. Никогаш претходно не била фотографирана и никој не ја фотографирал до седумнаесет години подоцна, кога повторно го запознала фотографот, се присети Гула за една статија во списанието National Geographic. А МекКари добро се сети на моментот кога го фати нејзиниот смарагден поглед. Светлината беше блага. Бегалскиот камп беше само море од шатори. Ја забележал срамежливата девојка во шатор прилагоден за училишните часови. „Не мислев дека фотографијата на оваа девојка ќе биде толку поразлична од се што сум направил тој ден“, рече МекКари, потсетувајќи се на утрото во 1984 година.
Бегство од војна, затвор и протерување
Шарбат Гула е сирак роден во авганистанското племе Паштуни. Тие долго време се сметаа за најраспространетиот народ во денешен Авганистан, а традиционалната татковина на Паштуните се наоѓаше источно, југ и југозападно од главниот град на Авганистан. Како што пишуваат во каталогот објавен за време на изложбата Авганистан – словенски погледи во Словенечкиот етнографски музеј, Паштуните исто така биле поделени на многу племиња, од кои многумина биле номадски. Гула, како и многу други авганистански девојчиња, потекнува од семејство погодено од војната. Кога нејзината земја беше фатена во рацете на советската инвазија и кога нејзините родители ги загубија животите, таа веројатно имала само шест години. „Русите беа насекаде. Убија луѓе. Немавме избор“, рече нејзиниот брат пред неколку години на прашањето зошто го напуштиле Авганистан. Тие во придружба на нивната баба искачија на многу снежни врвови и се упатија кон соседната земја.
Гула до 2014 година живеела во Пакистан, но се криела кога властите ја обвиниле дека купила фалсификувана пакистанска лична карта. Гула најпрво застана зад решетки, а потоа пакистанските власти наредија нејзината депортација и ја вратија во Кабул. Гула тогаш изјави дека немаше да дојде зад решетки доколку нејзиниот лик не беше овековечен на насловната страна на светски познатото списание. Хуманитарните организации тогаш исто така остро ја осудија одлуката на пакистанската влада да ја врати Гулу во нејзината татковина, но тогашниот авганистански претседател Ашраф Ганиза приреди прием за неа во претседателската палата и и ги предаде клучевите од новиот стан финансиран од државата.
Гула живееше во Авганистан до крајот на минатата година, кога многу Авганистанци решија да побегнат поради бројните успешни офанзиви на Талибанците. Во ноември минатата година, откако талибанците ја презедоа власта во Авганистан, кабинетот на италијанскиот претседател Марио Драги објави дека Италија организирала евакуација на 50-годишната жена бидејќи побарала помош да ја напушти земјата. Како што најавија тогаш, италијанската влада требаше да и помогне да се интегрира во тамошното општество.
50-годишната Гула денеска е мајка на пет деца, од кои шест починале во повој. Сите тие се родени во договорен брак со неговата сопруга Рахмат Ѓул, со која се омажила на 13 години. Рахмат се сеќава дека се венчале на 16 години. Само краток натпис се појави на насловната страница на списанието National Geographic под нејзината фотографија, „прогонети очи кои зборуваат за стравовите на Авганистанците.
