За прв пат Европската комисија предложи замрзнување на европските фондови на земја-членка – Унгарија, поради прекршување на владеењето на правото и наводна корупција. Одлуката сега е на земјите-членки на ЕУ, пишува Заедничката европска редакција (ENR), проект на 18 новински агенции, меѓу кои и Хина.
Европската комисија сака да ѝ ускрати на Унгарија 7,5 милијарди евра за наводна корупција и непочитување на владеењето на правото, рече во неделата (18-ти септември) комесарот за буџет Јоханес Хан.
„Одлуката е јасен показател за решителноста на Комисијата да го заштити буџетот на ЕУ и да ги искористиме сите алатки што ни се на располагање за да ја постигнеме оваа важна цел“, рече Хан.
Различни тела на ЕУ го обвинија Виктор Орбан за уривање на демократијата во Унгарија, како и за замижување пред распространетата корупција и непочитување на владеењето на правото.
За прв пат Комисијата се обиде да го преземе чекорот за задржување пари поради загриженоста за владеењето на правото во една земја-членка.
Претседателката на ЕК Урсула фон дер Лајен го започна процесот на одбивање финансирање во април оваа година користејќи механизам за владеење на правото, познат и како механизам за условување, кој беше имплементиран во 2021 година за да се обезбеди членките на ЕУ да се придржуваат до општите принципи на блокот.
Клучен услов за активирање на механизмот е верувањето дека се злоупотребуваат средствата од ЕУ.
Унгарија покажа одредена подготвеност да се соочи со проблемот. Таа најави формирање независно тело кое ќе го надгледува користењето на фондовите на ЕУ.
Будимпешта би можела да избегне замрзнување на своите средства доколку ги отстрани причините за предложеното замрзнување пред крајниот рок.
Замрзнувањето на средствата на Унгарија мора да биде одобрено во рок од еден месец со квалификувано мнозинство од земјите-членки.
Со одлука на земјите-членки, пак, рокот може да се продолжи за уште два месеци. За да се блокираат средствата, мнозинството од 15-те земји на ЕУ кои претставуваат 65 отсто од населението на Унијата ќе треба да го одобрат планот.
Како реагираа земјите од ЕУ?
Полска ја поддржува Унгарија
Варшава нагласи дека ќе се спротивстави на „секој потег“ на Брисел да и се ускрати на Унгарија 7,5 милијарди евра европски фондови.
„Полска силно ќе се спротивстави на секој потег на европските институции да ѝ одбијат средства на земја-членка, во овој случај Унгарија, на апсолутно неовластен начин“, изјави полскиот премиер Матеуш Моравјецки за новинарите.
Шефот на полската националистичко-популистичка влада, исто така во конфликт со Брисел, кој го обвинува за кршење на владеењето на правото, потсети дека неговиот унгарски колега и сојузник Виктор Орбан веќе подготвил „план за договор со Европската комисија“.
Унгарија во италијанската изборна кампања
Лидерот на италијанската екстремна десница Џорџија Мелони, фаворит на изборите во Италија на 25 септември, вели дека тука има прашање на суверенитет, со што порано или подоцна ќе треба да се реши.
„Европските тела за одлучување се органи на управување“, објасни Мелони.
„Велиме дека суверенитетот е на народот и дека се изразува на парламентарни избори. Тоа е дебата што треба да ја водиме учтиво, но тоа не значи излез од ЕУ, туку поправка“, рече таа.
„Орбан ќе одлучи, но јас не го правам она што го вели Орбан, на ум го имам само италијанскиот национален интерес“, продолжи таа.
Сепак, „не се согласувам со тоа што ЕУ го прави со Унгарија. Ние не сме заинтересирани за поделба на Европа, туку за посилно обединување на Европа против нејзините противници. Во собранието на ОН Унгарија не гласаше со Русија, туку со Европа. А Полска е на првата линија на конфликтот со Русија и прима бегалци од Украина“, истакна Мелони.
Мелони води кампања како дел од десничарската коалиција која ги вклучува екстремно десничарската Лига на Матео Салвини и партијата Форца Италија на Силвио Берлускони. Последните анкети пред предизборниот молк предвидуваа дека Алијансата ќе освои 46 отсто од гласовите, значително повеќе од нејзините ривали.
Лидерот на Демократската партија, Енрико Лета, остро се огради од тој сојуз. „Не сакаме Италија која е врзана за Унгарија“, објасни Лета.
„Ние не сакаме Италија која им намигнува на Орбан и Путин, сакаме Италија која е во срцето на Европа и која е лојална на нејзините сојузи“, додаде тој.
Словачка и Хрватска за договор меѓу Комисијата и Будимпешта
Словачкиот премиер Едуард Хегер забележува дека при усвојувањето на буџетот на ЕУ била усвоена и условеноста на владеењето на правото со цел да се помогне во борбата против злоупотребата на фондовите на ЕУ во земјите-членки.
„Ова, сепак, е долгорочен приоритет на мојата влада. „Словачка многу добро знае од сопственото искуство, од времето на поранешните влади, што значи кражбата на фондовите на ЕУ“, рече тој.
Тој исто така истакна дека Унгарија и Европската комисија сега интензивно комуницираат за низа мерки што Унгарија е подготвена да ги преземе за зајакнување на структурите за заштита на европските фондови. Затоа, не е неопходно да се негира повлекувањето на средствата за Унгарија. „Се разбира, ова е посакуваното сценарио“, рече Хегер.
Според него, на предлогот на Комисијата не може да се стави вето. Хегер потсети дека за конечната верзија на предлогот ќе одлучува квалификувано мнозинство од членките на ЕУ по истекот на рокот од еден месец.
Словачка е подготвена да поддржи продолжување за уште два месеци за да и даде на Унгарија повеќе време за преговори, рече словачкиот премиер.
„Хрватска ги поддржува сите механизми за заштита на владеењето на правото, вклучително и овој за условување“, рече Андреја Метелко-Згомбиќ, хрватскиот државен секретар за Европа, во вторникот во Брисел. Таму таа учествуваше на состанокот на Советот за општи работи.
Државната секретарка рече дека би сакала Брисел и Будимпешта да го решат спорот со договор. Будимпешта би можела да избегне санкции доколку навреме ги отстрани причините што го поттикнаа овој предлог на Комисијата.
„Драго ни е што слушаме дека Комисијата и Унгарија се договориле за временска рамка за решавање на ова прашање, која може да трае најмногу два месеци и дека има простор за договор. Би сакале овие превентивни механизми да функционираат и да ја постигнат својата цел“, рече Метелко-Згомбиќ.
Букурешт: За драстична мерка мора добро да се разговара и да се поткрепи
„Перспективата на Романија е дека секоја драстична мерка мора да биде добро дискутирана и добро основана“, рече романскиот претседател Клаус Јоханис во вторникот.
-„Сè уште се надевам дека се пронајдени каналите за комуникација меѓу Брисел и Будимпешта и решенија за овие проблеми, бидејќи во спротивно фронтовите се стегаат, несогласувањето се зголемува – и мислам дека никој не сака нови кризи во ЕУ кои едноставно не можат да донесат ништо добро. Се надевам дека патот на дијалогот на таа тема ќе продолжи“, изјави Јоханис во Њујорк.
Австрија не сака да прави компромиси за владеењето на правото
Австриската министерка за европски прашања Каролине Едштадлер во вторникот пред средбата со европските колеги во Брисел изјави дека Будимпешта веќе ги претставила реформските чекори и план и дека сега прашање е како чешкото претседателство ќе ја третира идејата на Европската комисија.
Она што ми е важно е дека не смее да има компромис во однос на владеењето на правото“, нагласи таа.
Има „јасна процедура“, рече австрискиот министер. Таа додаде дека „секому треба да му се даде можност да ги изнесе своите идеи и концепти во оваа постапка и да се врати на патот на правната држава“.
Што вели Унгарија?
„Летото беше многу конструктивен период фокусиран на решенија и затоа Унгарија предложи 17 мерки кои можат да ги решат сите сомнежи во постапката за условеност, а тоа беше одобрено од Европската комисија во неделата“, рече унгарската министерка за правда Јудит Варга во септември. 20 во Брисел.
„Унгарија сега е целосно посветена на спроведувањето на овие мерки“, додаде Варга пред состанокот на Советот за општи работи во Брисел.
Варга рече дека Унгарија треба да добие време до средината на ноември, бидејќи Будимпешта мора да „воспостави нови институции, а за тоа треба да ангажира нов персонал“.
Таа ја нагласи потребата од законско регулирање и ги повика останатите членки на Унијата да бидат толерантни, позитивни и конструктивни.
Седумнаесет унгарски предлози се насочени главно кон контрола на тендерите и користењето на фондовите на ЕУ, вклучително и формирање на независно тело кое би ја надгледувало примената на правилата за користење на европските пари.
Унгарија, исто така, ќе го намали процентот на тендери со еден понудувач, а владата вети дека ќе им го олесни учеството на МСП на тендерите и ќе соработува поблиску со ОЛАФ, Европската канцеларија за борба против измами.
