Кога сакаат да станат родители, а тоа не е можно во природна врска, жените и мажите се упатуваат на некои од процедурите на медицински потпомогнато оплодување (ВТО).
„Во овој процес од почеток и двајцата се подложени на преглед, бидејќи – и жените и мажите, според статистиката, подеднакво можат да бидат погодени од стерилитет. „Статистиката понекогаш не помага, па затоа, велат експертите, паровите на кои им е тешко да прифатат дека „проблемот“ е машката стерилност, контактираат со лекарите на клиниките за ИВФ“, објаснува д-р Божана Степанов, специјалист по гинекологија и акушерство. порталот N1.
Д-р Степанов за порталот N1 нагласува дека повеќе треба да се работи на советување и превенција од машки стерилитет.
„Денес, двојките се обраќаат кај лекарите многу похрабро и порано кога ќе увидат дека имаат проблем со постигнување бременост, а во рамките на самата дијагноза за стерилитет, мажите главно зборуваат многу отворено и без проблеми и ги прифаќаат понудените совети и дијагностички процедури. Главно се работи за помлади брачни парови. Секако, среќаваме и парови кои со години чекаат да „нешто да се случи“ без помош од лекар, кои потекнуваат од поконзервативно потекло и на кои им е тешко да прифатат дека „проблемот“ е всушност машкиот стерилитет. “, вели доктор Степанов.
Таа додава дека загрижува и податокот што во последните 50 години бројот на сперматозоиди кај нашите мажи е намален за 60 отсто, а се повеќе мажи помлади од 30 години имаат проблеми со остварувањето на бременоста. Станува збор за речиси 30 отсто од вкупниот број парови кои се опфатени со процедури за ин витро оплодување. Зголемен е бројот на помлади мажи кои се јавуваат со сложени проблеми со азооспермија, што значи целосно отсуство на сперматозоиди во ејакулатот, предупредуваат експертите.
„Она што секогаш го истакнуваме е дека се уште недоволно се работи на советување и превенција од машки стерилитет. Младите мажи сè уште добиваат многу малку совети за тоа како да се заштитат од инфекции, особено сексуално преносливи инфекции, како да прават превентивни прегледи и каде можат да добијат совет и како да го проверат својот статус на плодност. Затоа се трудиме да направиме комплетна дијагноза на машкиот партнер за секој пар кој ќе дојде со проблем со стерилитет“, објаснува д-р Божана Степанов.
Според докторот, ваквата дијагностика вклучува анализа на брисеви од уринарниот тракт, анализа на спермокултура, уринокултура, крвна слика, спермограм (анализа на број, квалитет и мобилност на сперматозоидите), хормонален статус, проверка на функцијата на тироидната жлезда, како и генетски анализа на кариотип и микроделеции на хромозомот Y.
Причини за машки стерилитет
Според д-р Степанов, постојат бројни причини кои можат да доведат до машки стерилитет.
„Почнувајќи со нарушувања на раниот развој (генетски причини), хормонални нарушувања (најчесто за време на пубертетот), влијание на придружните болести (автоимуни заболувања, хронични заболувања), нетретирани инфекции (особено сексуално преносливи), операции во областа на тестисите или, на пример, ингвинална хернија, влијание на дрога, алкохол, пушење, дрога, употреба на кортикопрепарати (спортисти), тешки услови за работа“, објаснува д-р Божана Степанов.
Како што вели, ретки се мажите кои имаат навика еднаш годишно да одат на уролог и радиолог за да ги проверат репродуктивните органи и спермограмот, како што жените одат на преглед кај гинеколог.
„Мажите немаат навика да прават самопреглед, а на лекар одат само ако забележат промена на нивото на скротумот, без разлика дали се работи за оток, црвенило или стврднување“, вели докторката за порталот N1.
„Нема препораки за скрининг преглед на скротумот, освен во случај на семејно оптоварување (татко или брат имал тумор на тестисите), крипторхизам (неспуштен тестис), каде што е зголемена фреквенцијата на рак на тестисите, како и кај пациенти кои беа излечени од оваа маѓепсана болест пред многу години“, наведува докторот.
Ракот на тестисите најчесто се појавува кај мажите на возраст од 18 до 35 години, но загрозени се момчињата во пубертет од четиринаесет години, предупредуваат експертите. За овој тип на рак важи истото како и за другите – колку порано се препознае, толку се подобри изгледите за лекување.
„Најчестите болести на тестисите не предизвикуваат интензивни симптоми и доцна се откриваат. Поради оваа причина, на мажите им се препорачуваат редовни прегледи и ултразвучен преглед (УЗ), кој може да открие промени кои се резултат на рак, воспаление или повреда и со тоа да започне безбедно заздравување на време. Овој преглед може да даде вредни информации во случај на бенигни и малигни тумори, повреди на гениталниот регион, аномалии во развојот, цисти, присуство на течност во скротумот, зголемени вени, присуство на крв во ејакулата, неплодност, импотенција, “, истакнува докторот.
Д-р Степанов исто така додава дека,кога ќе се дијагностицира дека стерилитетот на парот е од машко потекло, постои можност за терапија со суплементи, понекогаш со додавање на хормонска терапија – во случај на полоши наоди на спермограм во однос на бројот, квалитетот и мобилноста на сперматозоидите.
„Кога ќе добиеме наод за азооспермија, односно комплетен недостаток на сперматозоиди, а другите наоди што ги направивме се нормални, советуваме хируршка интервенција – TESA, која обично резултира со примерок од сперматозоиди“, вели таа, додавајќи дека ако сперматозоидите се не се добиени ниту со хируршката метода во примерокот, единствено што може да се препорача е процедурата на ин витро оплодување со дониран примерок од сперма. Кај нас голем број парови се уште не се одлучуваат на овој чекор“, вели докторката.
Нашите соговорници ги советуваат паровите кои нема да ја добијат посакуваната бременост да не чекаат премногу.
„Доколку не дојде до бременост за шест месеци до една година со планиран, насочен однос, обратете се кај вашиот гинеколог или во некој од центрите за неплодност. И бидете трпеливи и верувајте“, советува докторот.
„Од лани, на сметка на редовното здравствено осигурување, паровите кај кои машкиот партнер нема сперма поради некоја болест, сега имаат право да одат на ВТО на државен трошок“, вели д-р Божана Степанов, специјалист по гинекологија и акушерство, супспецијалист по стерилитет и плодност.
