Лекот кој е 50 до 100 пати посилен од морфинот е фентанил и главно се дава на пациенти кои страдаат од екстремни болки, особено оние по операција. Сепак, фентанил почна да се злоупотребува како синтетичка дрога во САД во последниве години.
Екстремно евтина и лесно достапна синтетичка дрога која ги зафати Соединетите држави и стана број еден убиец од предозирање е – фентанил.
Инаку се користи како лек во различни форми за пациенти кои страдаат од екстремни болки бидејќи е посилен од морфинот.
Денес таа е позната и како „дрога за зомби“ која стигнала и во Европа и во Хрватска. Првите смртни случаи кај нас се забележани како последица од предозирање со фентанил.
Што е фентанил?
Лек за болка сличен на морфинот, само екстремно посилен од тоа. Најчесто се дава на луѓе по операција или сериозни повреди или болки предизвикани од рак.
Освен што ја намалува болката, ја намалува и анксиозноста и стресот од болката што ја доживува личноста.
Фентанил како лек се издава само со рецепт и доаѓа во неколку форми:
– фластер на кожата
– спреј за нос
– пастили или таблети (се раствораат во устата)
– инјекции (најчесто се даваат во болници)
Лесно е да се стане зависник од оваа дрога, затоа лекарот мора да се грижи за пациентот што ја користи. Во некои случаи, пациентот треба да зема фентанил неколку недели, па лекарот многу веројатно ќе даде детални упатства за тоа како да се однесува во случај да се појави зависност од дрога.
Фентанил и несакани ефекти
Како и со било кој друг лек, фентанил има несакани ефекти.Некои од нив може да бидат: запек, гадење, поспаност, заматен вид, вртоглавица, несмасност, слаба концентрација и нарушена способност за донесување одлуки.
Доколку забележите некој од наведените несакани ефекти, задолжително контактирајте го вашиот лекар, кој ќе ве упати во понатамошниот третман. Некои луѓе се нетолерантни на фентанил поради многу причини, затоа бидете внимателни.
Не се препорачува да се консумира фентанил ако:
– не користете силни опиоидни лекови против болки редовно, т.е. ако вашето тело веќе не е навикнато на овој тип на лек
– сте имале алергиска реакција на фентанил во која било форма
– имате потешкотии со дишењето, како што е астма или некое белодробно заболување
– зависни сте од алкохол или често пиете
– имате напади од секаков вид
– преживеавте повреда на главата
– имате неправилно чукање на срцето, т.е. аритмија
– имате низок крвен притисок
– имате зголемена простата
– имате проблеми со надбубрежната жлезда, бубрезите или црниот дроб
– се обидувате да забремените, сте бремени или доите
Фентанил како лек
Синтетичкиот фентанил се појави на улиците на САД пред шест години и оттогаш стана лек број еден за смртни случаи од предозирање. Го произведуваат самите дилери на дрога кои нарачуваат чист фентанил преку интернет преку темната мрежа, а една „доза“ чини само 10 долари на улица.
Со оглед на тоа дека е многу лесно достапен, евтин и екстремно создава зависност, се поголем број луѓе почнале да ја користат оваа дрога. Може да дојде во различни форми како прашок, во течна форма како капки за очи или спрејови за нос, па дури и во форма на таблети.
Покрај тоа што се продава како посебен лек, фентанил стана стандардна состојка измешана во други форми на лекови. Се меша со хероин, кој е 50 пати посилен и поопасен, како и со кокаин, метамфетамин и МДМА.
Треба да се нагласи дека фентанилот е многу „смртоносен“ лек, односно многу брзо „убива“, особено ако човек го конзумира прв пат и во преголема количина. Само 0,002 грама фентанил е доволен за да убие возрасен.
Како функционира фентанил како лек?
Освен што е исклучително опасен лек, фентанилот многу брзо предизвикува зависност. Фентанил делува на телото како хероин, морфин и други опиоидни дроги. Кога се консумира, се врзува за опиоидните рецептори на телото лоцирани во областите на мозокот кои ја контролираат болката и емоциите.
Колку повеќе се зема, мозокот се прилагодува на лекот и на тој начин ја намалува неговата чувствителност. Затоа е тешко да се почувствува задоволство од доза која била доволна на почетокот на консумирањето, а потоа се јавува зависност. Кога консумираат фентанил, луѓето доживуваат:
– извонредна среќа
– поспаност
– гадење
– збунетост
– затвор
– намалена свест
– проблеми со дишењето
– несвестица
Опасност од предозирање со фентанил
Предозирањето со фентанил е многу честа појава. Кога ќе дојде до предозирање со фентанил, лицето престанува да дише и се јавува хипоксија, односно кислородот не стигнува до мозокот. Тогаш може да дојде до трајно оштетување на мозокот, кома и смрт.Доколку дојде до предозирање со фентанил, најважно е да повикајте брза помош и објаснете ја причината за предозирањето за да знаат каков третман да применат. Налоксон е лек кој може да го третира предозирањето со фентанил доколку се администрира – веднаш.
Работи така што брзо се врзува за опиоидните рецептори и ги блокира ефектите на опиоидните лекови. Сепак, фентанилот е посилен од другите опиоидни лекови како што е морфинот и може да бара повеќекратни дози налоксон. Налоксон обично се препишува со инјектирање, но доаѓа и во форма на назален спреј кој исто така може да помогне при предозирање со фентанил.
Третман на зависност од фентанил
Ако некое лице стане свесно за оваа дрога, можно е да се излечи од него. Сепак, повлекувањето од фентанил не е лесно. Кога ќе се прекине потрошувачката, луѓето имаат тешки симптоми кои започнуваат неколку часа по последното внесување на лекот, имено:
– болки во мускулите и коските
– дијареа и повраќање
– налети на студ
– проблеми со спиењето
– неконтролирани движења на нозете
– желбата за повторно консумирање
Заклучок
Фентанил, лек за болка што обично се користи во болниците и се продава како лек на рецепт, почна да се користи нелегално како лек. Луѓето кои примаат фентанил како лек се изложени на ризик да развијат зависност, затоа се под строг лекарски надзор.
Синтетичкиот фентанил стана најпопуларниот лек кој освен што создава екстремна зависност, е многу евтин и лесно достапен и се меша со други лекови во форма на прашок.
Само 0,002 грама фентанил е доволно за да убие возрасен. Сепак, оваа дрога може да се одвикне со одредени напори.
