Шефот на шведската дипломатија оцени дека неговата земја ги исполнила сите услови за членство во НАТО, апелирајќи до Турција и Унгарија да се откажат од противењето, а генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг најави дека наскоро ќе отпатува во Анкара во оваа прилика.
„Шведска ги исполни сите обврски што ги презеде на самитот во Мадрид минатата година, вклучувајќи го и новиот закон за тероризам“, рече Тобијас Билстром на почетокот на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО во Осло.
Дојде време Турција и Унгарија да почнат да го ратификуваат членството на Шведска во НАТО, додаде министерот.
Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг денеска најави дека „во блиска иднина“ ќе отпатува за Анкара, со цел да се обиде да ги отстрани последните пречки за членството на Шведска.
„Разговарав со претседателот Ердоган на почетокот на оваа недела и ќе одам во Анкара во блиска иднина, за да може Шведска да стане членка на Алијансата што е можно поскоро“, рече Столтенберг на почетокот на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО.
Се зголемува притисокот на Западот врз Турција да ја прифати Шведска во НАТО
Западните земји го зголемуваат притисокот врз Турција да ја прими Шведска во НАТО, бидејќи Стокхолм се обидува да ја задоволи Анкара и да го надмине нејзиното противење на новиот закон за тероризам кој стапува на сила денес.
Некои аналитичари сметаат дека ратификацијата на членството на Шведска може да биде корисна и за турскиот претседател, кој сака американски борбени авиони Ф-16, чија продажба беше блокирана од Конгресот, меѓу другото, поради проблеми со проширувањето на НАТО, Радио Слободна Европа го пренесува пишувањето на светските медиуми.
Американскиот државен секретар Ентони Блинкен ја повика Турција веднаш да го финализира пристапот на Шведска во НАТО, велејќи дека нордиската земја веќе презела значителни чекори за да одговори на приговорите на Анкара, објави Ројтерс.
Говорејќи на 30 мај на заедничката прес-конференција со шведскиот премиер, Блинкен рече дека Вашингтон ќе продолжи да работи на завршување на пристапувањето на Шведска.
Блинкен го отфрли предлогот дека администрацијата на Џо Бајден го поврза одобрувањето на Турција за прием на Шведска во НАТО со продажбата на борбени авиони Ф-16 на Анкара, иако тој рече дека Конгресот го прави тоа.
Турција побара од САД да купат Ф-16 вредни 20 милијарди долари и речиси 80 комплети за модернизација. Иако администрацијата на Бајден постојано повторуваше дека ја поддржува продажбата, таа беше прекината по приговорите на Конгресот поради одбивањето на Анкара да даде зелено светло за проширување на НАТО, но и поради состојбата со човековите права во Турција и нејзината политика во Сирија.
На 29 мај, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган ја повтори желбата на Турција да купи авиони, изјави Бајден на новинарите по разговорот со турскиот претседател, додавајќи дека му рекол дека Вашингтон сака да види одобрение за прием на Шведска во НАТО.
Минатата година, по почетокот на руската инвазија на Украина, Шведска и Финска поднесоа барање за членство во НАТО, напуштајќи ја својата долгорочна политика на воено неврзување. Турција и Унгарија се уште ја немаат одобрено кандидатурата на Шведска.
Во март, Турција го ратификуваше пристапот на Финска во НАТО, но не и на Шведска, тврдејќи дека во скандинавската земја има членови на милитантни групи, особено членови на Курдистанската работничка партија, која Анкара ја смета за терористи.
Шведскиот премиер Улф Кристерсон тврди дека новиот антитерористички закон, кој стапува на сила во четврток, е „последниот дел“ од договорот за обезбедување поддршка на Анкара за приклучување кон воената алијанса, посочува Фајненшл тајмс.
Застојот откако Ердоган го блокираше членството на Шведска, со тврдењата дека Стокхолм мора да стори повеќе во борбата против тероризмот, доведе до јаз меѓу Турција и нејзините сојузници во НАТО додека алијансата се обидува да проектира единство околу војната во Украина, нагласува лондонскиот весник и додава дека ќор-сокакот, исто така, ја доведе во прашање политиката на отворени врати на НАТО за прием на нови членки.
Сепак, постојат сомневања дека турскиот претседател, чиј цврст став кон курдскиот тероризам беше централна карактеристика на неговата кандидатура за реизбор, ќе продолжи да изразува загриженост за членството на Шведска.
Ова, посочува Фајненшл тајмс, го сигнализираше твитот на директорот за комуникации на Ердоган, Фахретин Алтун, кој напиша дека турската влада „искрено се надева дека новиот антитерористички закон ќе биде соодветно спроведен“.
Во меѓувреме, други земји од НАТО го повикаа Ердоган да го поддржи членството на Шведска, тврдејќи дека тоа стана клучно за безбедноста во нордиските и балтичките региони по руската инвазија на Украина.
Додека САД и другите сојузници на НАТО беа толерантни кон желбата на Ердоган да ја зајакне својата програма пред претседателските избори.
Изборите во Турција, кои завршија минатиот викенд, сега, според Фајненшл тајмс, ги засилиле напорите да го убедат да попушти.
Шефот на НАТО изрази внимателен оптимизам во врска со приемот на Шведска во алијансата, додека САД ја притискаат Турција да се откаже од приговорите, два дена по реизборот на Ердоган, пренесува агенцијата Франс прес.
Генералниот секретар Јенс Столтенберг во вторникот рече дека пристапувањето на Шведска е „на дофат“ и се очекува да се случи пред самитот на НАТО на 11-12 јули во литванскиот главен град Вилнус.
Унгарија, чија тврдодесничарска влада ги затегна односите со поголемиот дел од Европската унија, исто така одби да ѝ даде благослов на Шведска, иако нашироко се смета дека ефикасно ги следи одлуките на Турција во тоа.
Се очекува по реизборот за претседател, Ердоган да ги поправи врските со САД и да го одобри членството на Шведска во НАТО, како што веќе направи со Финска, посочува Њујорк Тајмс на мислењата на аналитичарите.
Одобрувањето на влезот на Шведска може да биде корисно за Ердоган, пишува весникот, додавајќи дека тоа би можело да ја отклучи продажбата на американските Ф-16 и опрема за надградба на постарите турски модели. Тие продажби се блокирани во Конгресот, каде што многу пратеници се лути поради врските на Ердоган со Русија и неговото купување на рускиот систем за воздушна одбрана С-400.
Емре Пекер, кој ја проучува Турција за Групата Евроазија, смета дека Ердоган, по неговиот најголем изборен предизвик, ќе ја заостри политиката дома, со цел да ја оневозможи победата на опозицијата во големите градови на изборите следната година.
Во исто време, економските проблеми значат дека Ердоган ќе биде повнимателен во странство, вели Пекер, додавајќи дека „односите на Турција со САД и ЕУ ќе останат трансакциски и затегнати“. Според него, Анкара најверојатно ќе го ратификува членството на Шведска во НАТО оваа година, за возврат да бара финализирање на купувањето Ф-16 од САД.
