Не само што режимските медиуми во Србија шират пропаганда на Кремљ, туку и претседателот Вучиќ владее по моделот на Путин. Ова го оценува германскиот новинар Томас Бреј во анализа за фондацијата Фридрих Науман.
Моќна медиумска машинерија, фабрики за тролови, подметнување и дезинформации… Руската пропаганда има силни карти, а освен тоа, може да смета и на „оската на автократите“ кои ја поддржуваат и го имитираат рускиот модел на владеење, пишува искусниот германски новинар Томас Бреј. .
„Оваа оска започнува со Путин, оди преку унгарскиот премиер Виктор Орбан и српскиот претседател Александар Вучиќ, кој сè повеќе владее како што сака, како и неговиот помлад партнер Милорад Додик во Босна и Херцеговина, сè до словачкиот премиер Роберт Фицо. “, наведува Брај.
Овој новинар, кој ја проучуваше историјата на Источна Европа, а потоа помина речиси четири децении како дописник на најголемата германска новинска агенција ДПА од Белград, повторно се занимава со руската пропаганда во Европа, главно на Балканот и користејќи го примерот на Србија. , во својата нова публикација.
Анализата „Русија, го отвора патот за автократите“ е објавена за Фондацијата Фридрих Науман, која е блиска до германските либерали (ФДП) и е достапна во целост на интернет.
Брај го нарекува Балканот „лабораторија и полигон“ за руската пропаганда. Тој главно се занимава со Србија и потсетува дека таа земја нема воведено санкции кон Русија, пишува за улогата на русофилскиот јастреб Александар Вулин и топлиот „братски“ пречек од руските политичари и покрај агресијата на Москва против Украина.
„Генерално, се разбира дека ЕУ останува убедливо најголемиот донатор на пари за Србија. Но, преку државната пропаганда огромен дел од српското население на тоа гледа поинаку“, пишува Брај.
Српските медиуми како да се Руси
Плодноста на руската пропаганда во Србија ја објаснува со присуството на две служби Спутник и РТ кои се присутни во Белград. Но, тоа, оценува тој, е помалку од половина од приказната.
Клучната поента, пишува германскиот новинар, е тоа што домашните медиуми – оние кои се под контрола на таборот на Вучиќ – преземаат цели текстови од овие руски служби, без никаква проверка или уредување, честопати давајќи им уште поискривени и лажни наслови.
Телевизијата, потсетува Брај, е полна со емисии во кои се појавуваат проруски аналитичари и „теоретичари на заговор“ кои, како што вели, постојано лажат за војната во Украина и за други теми. Ваквите емисии, понатаму наведува Брај, постигнуваат извонредна гледаност Цитирајќи бројни наслови од српските режимски таблоиди и портали, германскиот новинар пишува дека руската и српската пропаганда главно се поврзуваат со негативно прикажување на Западот, честопати и на самата Германија, со сите ритуални претерувања. .
„Според овие написи, ситуацијата на Запад, која речиси секогаш е негативно конотирана, е катастрофална. Широките општествени класи стануваат осиромашени. „Зголемувањето на цените го прави животот неподнослив, а недостигот на храна е насекаде каде што ќе свртите“, се наведува во текстот.
Од друга страна, воодушевувањето од рускиот претседател Владимир Путин, пишува тој, ги надминува границите на новинарството и добриот вкус. Меѓу бројните примери, Брај споменува статија на порталот „Вечерње новости“ за тоа во колку часот Путин појадува со јајца од препелица, како се храни здраво и како тренира.
Заплашувајте и владејте
Покрај пропагандата, земјите како Србија го увезуваат и моделот на Путин за зачувување на моќта, смета Брај.
„Прво и најважно е новиот национализам кој е поттикнат од тврдењето дека соседните земји, НАТО, САД или ЕУ се закануваат на сопствената нација“, пишува Бреј. Користејќи го Вучиќ како пример, тој наведува дека пропагандната порака е дека само апсолутната послушност кон силен лидер може да го заштити народот од моќни закани.
„Вучиќ понатаму тврди, како и сите други европски автократи, дека постои концентрирана медиумска кампања во режија на странски влади, која е насочена кон неговата земја воопшто и кон неговата личност конкретно“, наведува новинарот и оценува.
„Ова е класичен пресврт на улогите на сторител и жртва – и ова е исто така систематски фактор во автократските системи. Затоа што, во државните медиуми, кои владата делумно ги поседува, Западот секојдневно се оцрнува со сè полуди обвинувања според сите правила на пропаганда“.
Претседателот од ТВ
Пишувајќи дека сржта на овие системи е и општиот непотизам и клиентелизмот – во кој политичарите и бизнисмените даваат безусловна лојалност во замена за збогатување – Брај продолжува да го опишува системот на владеење на Вучиќ од телевизијата:
„Сеприсутниот претседател има тенденција да ја доведе јавноста во состојба на постојана возбуда, како во телевизиско реално шоу. „Тој се појавува на малите екрани речиси секој ден за, понекогаш со часови (во просек зборува на телевизија по час и половина дневно) да им презентира на своите граѓани важни, брилијантни, неверојатни, драматични приказни, кои ги најавуваат од владини медиуми“.
Приказните на Вучиќ се за „заговори, организиран криминал, хорор сценарија од иднината, спектакуларни странски инвестиции, поставување камен-темелник или отворање модерни болници, патишта, фабрики, железнички гранки или електрани“, пишува Брај.
Границата меѓу шефот на државата и самата држава целосно исчезнува, а Вучиќ постојано зборува за тоа како го овозможил ова или она, „како да ги вложува приватните пари“.
Дополнително, продолжува Брај, застапува претседателот како „моќен актер“ во меѓународната политика кој, кога ќе му се допадне, се среќава со Путин, кинескиот претседател Кси или шефовите на влади на големите западни земји.
„И покрај релативно малата популација од под седум милиони, луѓето може да добијат впечаток дека претседателот и гарантира на земјата важност што не се заснова на големината или економската моќ“, заклучува новинарот.
Тој исто така додава дека опозицијата и критичарите не постојат во медиумите на режимот, но дека тие сè уште се постојано на мета како е во регионот?
Иако најмногу се фокусира на Србија, а потоа и на Унгарија, Брај во своето дело исто така исцрпно наведува како стојат работите со автократските тенденции и руската пропаганда низ Балканот и Европа.
За Босна и Херцеговина, тој се фокусира на Република Српска и нејзиниот претседател Милорад Додик. Пишува дека медиумите под контрола на Додик „секојдневно шират руски наративи, не само за агресијата врз Украина, туку и ги известуваат практично сите светски проблеми од руска перспектива“.
Користејќи го примерот на Северна Македонија, германскиот новинар подетално пишува за грешките на Европската Унија. Во Скопје, наведува тој, националистите се вратија на власт, а за нивното заживување придонесе и тоа што процесот на пристапување во ЕУ не донесе опипливи подобрувања за обичните луѓе.
Напротив, земјата две децении беше жртва на грчки ултиматуми, принудувајќи ја да го смени името, за потоа да се најде под притисок на Бугарија, која бара Македонците да се откажат од својот идентитет.
„Русија ги користи долгогодишните нестабилни услови во Северна Македонија, предизвикани од погрешните политики на ЕУ, како пропагандна дупка“, додава Брај.
Понатаму се наведува дека Русија со „децении“ се обидува да влијае на настаните во Црна Гора и дека го користи „српското малцинство, како и Српската православна црква во земјата, која потпаѓа под Белградската патријаршија и традиционално ги следи големосрпските цели. .
Брај се осврнува и на децениите на владеењето на Мило Ѓукановиќ, пишувајќи дека тој направил политички чекори, но дека бил автократ чија ера била обележана со епски клиентелизам и проникнување на целата држава од кадрите на неговата Демократска партија на социјалистите.
За Хрватска се пишува дека новинарите се жалат и на стилот на премиерот Андреј Пленковиќ, а Пленковиќ се жали и на претседателот Зоран Милановиќ кој наводно се однесува како апологет на Русија и Путин. „Како врховен командант на армијата, тој постојано го блокираше ангажманот на хрватските војници во проектите на НАТО поврзани со војната во Украина“, пишува Брај.
Што да се прави?
Во последниот дел од анализата на 44 страници, Бреј се обидува да даде идеи за тоа што да се направи за да се намали или порази руското „токсично“ пропагандно влијание.
Таму, на пример, наведува дека треба да се зајакне медиумската писменост на луѓето, бидејќи на тој начин „секој читател и слушател лесно може да препознае измислени информации“ кога ќе ги види и слушне во медиумите.
Тој експлицитно ги спомнува медиумите и порталите кои се занимаваат со проверка на фактите, како што се „Раскрикање“ и „Истономер“, како и странските западни сервиси како ДВ, Би-Би-Си и Радио Слободна Европа.
Како што пишува Брај, овие медиуми го имаат истиот проблем како и проверувачите на факти – нивните извештаи само спорадично стигнуваат до поголемите медиуми и само до оние кои се критички настроени кон властите.
„Веројатно има многу ограничен круг на граѓани кои дури знаат за постоењето на такви програми или активно ги бараат на Интернет“, оценува Брај.
Тој ги повикува Европската комисија и Европскиот парламент да преминат од зборови на дела и, на пример, да бараат од Србија да ги почитува европските вредности во медиумскиот сектор, а не само да тактички маневрира.
