Поради масивното зголемување на воената моќ во Србија, официјалните лица во Косово го споредуваат со она што го правеа руските сили пред руската инвазија на Украина.
Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден минатата недела предупреди на „загрижувачки циклус“ на зголемени тензии и спорадично насилство во изминатите неколку месеци меѓу Србија и Косово, земји кои долго време се во несогласувања и одржуваат ладни односи вкоренети во етничките поделби.
Тензиите се разгореа на крајот на септември кога имаше конфликт на северот на Косово, во кој беше убиен и косовски полицаец, а американските власти потоа проучуваа за да набљудуваат „невидена“ мобилизација на српската огнена моќ долж границата со Косово.
„Никогаш немало ваква концентрација на војници во последните години. Оружјето што го имаат таму, тенковите – тоа ни дава лошо чувство бидејќи не знаеме како ќе одговори меѓународната заедница“, изјави косовската министерка за надворешни работи Доника Гервала-Шварц за германската телевизија Дојчландфунк, а пренесува „Инсајдер“.
Слични методи користени од Русија пред инвазијата
Таа додаде дека српската реторика и „методите“ се слични на она што Русија и го направи на Украина – масовно сили долж нивната заедничка граница во месеците што доведоа до евентуалната инвазија на Москва на Украина во февруари 2022 година.
Рускиот претседател Владимир Путин, пријател на раководството во Белград, постојано ја минимизираше ситуацијата и воената ескалација во тоа време. Русија, исто така, во тоа време постојано негираше дека планира инвазија. И Србија се обидува да ги смири стравувањата од инвазија.
Мнозинството од населението на Косово го сочинуваат етнички Албанци, додека етничките Срби во Косово, како малцинство, живеат главно на север. По распадот на Југославија во 1990-тите, Косово бараше независност од Србија, што резултираше со крвава војна која траеше од 1998 до 1999 година, кога НАТО на крајот интервенираше и одговори со бомбардирање што ги избрка белградските сили.
Во 2008 година Косово еднострано прогласи независност од Србија. Иако Србија го отфрли таквиот потег, речиси 100 други земји – вклучително и САД – ја признаа независноста на Косово.
Иако активните борби престанаа пред повеќе од две децении, тензиите меѓу земјите сè уште постојат во северно Косово, и покрај напорите на Западот за нормализирање на врските.
Инцидентот на 24 септември беше една од најлошите ескалации во последните години и беше осуден од западните земји. Сепак, оваа ескалација ги поттикна стравувањата дека односите меѓу Белград и Приштина може сериозно да се влошат и дека може да дојде до дополнително насилство.
Во овој развој, НАТО ги објави плановите за зголемување на големината на својата мировна мисија со седиште во Косово (КФОР).
„Ги повикуваме сите страни веднаш да се деескалираат“, изјави генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, кој ги покани Белград и Приштина на дијалог со посредство на ЕУ. „Тоа е од клучно значење за трајната безбедност на Косово и стабилноста во регионот.
Обид за анексија на северно Косово?
Во меѓувреме, и САД ги објавија своите согледувања за трупањето на српската војска долж границата и изразија загриженост за ситуацијата.
„Го набљудуваме големото воено распоредување на Србија долж границата со Косово, кое вклучува невидено распоредување на напредна српска артилерија, тенкови и механизирани пешадиски единици. Сметаме дека ова е многу дестабилизирачки развој“, рече портпаролот на Советот за национална безбедност на Белата куќа Џон Кирби и ја повика Србија да ги повлече своите сили.
Србија подоцна во понеделникот објави дека повлекла околу половина од своите војници од границата. Косовските власти рекоа дека нивната земја и понатаму е во состојба на висока готовност.
Албин Курти, косовскиот премиер, на платформата Х (поранешен Твитер) напиша дека локалните власти добиле документација и „потврдиле“ дека смртоносниот напад во септември „е дел од поголемиот план за анексија на северот на Косово со координиран напад на 37 различни позиции. По ова би следело формирање на коридор кон Србија, за да се овозможи снабдување со оружје и војници“. Раководството на Србија негираше каква било вмешаност во овој инцидент.
