Многу земјоделци во Сембер се свртеа кон одгледување на тропско овошје и зеленчук во последниве години. Климатските промени оставија свои последици, па во селата околу Бјелина може да се видат најразновидни растенија, банани, киви, лимони, слатки компири.
Дворот на Јованка Валотиќ веќе неколку години е вистинска оаза на тропско овошје. Седумдесет и шестгодишна жена засадила киви, калинка, сибирски лимон и ананас. Посебно се истакнуваат високите банани со своите украсни листови. Плодот може да се бере секоја четврта година, по што дрвото пресушува, ни вели Јованка и додава:
„Кога дрвото ќе порасне и ќе вроди со плод, се суши истата година. Го намалив, а секоја година растат нови, четири-пет од нив. Ништо не засадив, сето тоа никна само по себе. Само јас наесен го сечам на еден метар, го пикнувам малку со шипки или трева, го покривам, го врзувам, а потоа напролет израснува од него“.
Мини банани и дрво од 12 метри
И Јелена Јашаревиќ има банани во својот двор. Пред околу седум години добила пелцер што го засадила, па сега ужива во сенката што ја даваат бананите. Вели дека можат да пораснат и до 12 метри.
„Има околу 18 банани под секоја копачка, додека цветот се отвора и сите одат во круг. Ќе биде убаво, ќе биде големо цвеќе“, истакнува таа.
За жал, вели Јелена, „домашните“ банани не можат да ја достигнат големината на бананите што ги купуваме во продавниците. Причината е доаѓањето на постудените денови. Потоа, кога на бананите им требаат високи температури, овде почнуваат дождовите.
„Во спротивно не можат многу да пораснат. Тоа се малите, мини банани. Ова е трета година по ред како се породуваат. До оваа година имаше седум дрвја, со седум цвеќиња, но невремето си ја заврши работата за џабе“, вели Јелена и додава дека сега ги чека плодовите на разни џуџести растенија. Лимоните веќе пристигнаа.
Сладок компир – многу напор, но сепак делува
Покрај тропско овошје, се одгледува и зеленчук. Во Мала Обарска, Ѓорѓе Вакчиќ пред три години засади сладок компир, растение карактеристично за Централна и Јужна Америка. Ѓорѓе за себе вели дека вообичаено сака да експериментира и дека тоа е причината поради која се посветил на бататот:
„Тоа е сладок корен, многумина велат компир, но нема врска со компирот. Покрај тоа што се подготвува како компир, таа е туберозна билка. Но, тоа не се прави како компир. Не се произведува од клубенка, туку од расад и е многу поздрав и поквалитетен“, објаснува тој.
Ѓорѓе наведува дека пред да се зафати со производство на слатки компири, кое е многу напорно, прво истражувал за какво растение станува збор:
„Потекнува од Чиле, од семејството на тикви. Засадено е, многу бара да се направи расад, постапката е малку потешка. Купив дури и расад. Се обидов да купам расад, но не е тоа. Засадено е, ќе користам фолија, систем капка по капка, бидејќи има вода, почвата е плодна“.
На крајот, Ѓорѓе вели дека одгледува и гоџи, неколку видови смокви и јагоди, но домаќинството Сембер не може без традиционалната зелка и пченка.
И додека сме сведоци на необично одгледување на егзотично овошје и зеленчук, климатските промени предизвикаа послаби приноси на домашните земјоделски култури. Многу земјоделци велат дека годинава е една од најлошите досега.
