Цените на горивата беснеат на медитеранскиот пазар, американскиот долар е силен, па се прелева на цените на домашните бензински пумпи, пишува во саботата Јутарњи лист, наведувајќи четири опции за ограничување на цените на горивата поради новиот скок од вторник.
Според неофицијални проекции, цената на литар еуросупер би можела да се зголеми за 71 липа и да изнесува 14,20 куни, додека литар еуродизел би се зголемила за речиси куни и пол и ќе чини 14,52 куни.
Доколку се реализираат овие проекции, тоа ќе биде значаен удар за стандардот на граѓаните. Иако министерот за финансии Здравко Мариќ изјави дека е стеснет просторот за државна интервенција, реално е да се очекува дека Владата ќе реагира. Оттука се поставува прашањето – што може да направи Владата? Теоретски, Бански двори имаат четири опции, а секоја од нив има свои предности и недостатоци.
ОПЦИЈА 1: Замрзнете ја малопродажната цена на горивото
Замрзнувањето на малопродажната цена, на релативно ниско ниво, е решението кое на Владата би и донело најголема поддршка од возачите на краток рок, но и најмногу проблеми на долг рок. Имено, ваквиот модел речиси сигурно би довел до огромни загуби на компаниите кои се занимаваат со продажба на нафтени деривати, бидејќи секое зголемување на набавната цена на горивото би морале да го надоместат од сопствени маржи.
ОПЦИЈА 2: Понатамошно намалување на акцизите
Ова е опцијата која Владата најлесно може да ја спроведе и најреално е да се очекува да се преземе. Но, ефектите и од максималното можно намалување на акцизите не се доволни за значително да се одразат на цената. Минималните дозволени акцизи на горивата според европските прописи се 2,45 куни за литар дизел и 2,69 куни за бензин. Накратко, тоа значи дека намалувањето на акцизите до тоа ниво би одзело 25 центи за литар бензин и 45 центи за литар дизел од крајната цена на горивото.
ОПЦИЈА 3: Воведување на променлив ДДВ
Вториот „приходен столб“ преку кој државата може директно да влијае на цените е ДДВ. Имајќи предвид дека апсолутниот износ на данокот што го собира државата расте како што расте даночната основа (куповна цена на деривати), некои експерти долго време бараат воведување модел според кој стапката на ДДВ на горивото автоматски би се приспособила на набавката. цената на горивото, државата би ги остварила даночните приходи што ги планирала во буџетот, но не повеќе од тоа.
ОПЦИЈА 4: Интервенции за насочена заштита на домашните потрошувачи
Конечно, постои можност на одреден начин да се таргетираат само домашните потрошувачи. Ова е многу лизгава патека, со оглед на многу строгите прописи за заштита на потрошувачите и конкуренцијата на заедничкиот пазар на ЕУ. Хрватска веќе имплементира еден таков модел со компании во чии трошоци цената на горивото е важна компонента, како што се автобусите или патните превозници. Ја враќаат разликата меѓу сегашната важечка и минимално дозволената сума на акцизи, пишува новинарот на Јутарњи лист Марко Биочина.
