Претседателските избори во Турција, кои ќе се одржат на 23 јуни 2023 година, се несомнено најважните избори во светот оваа година, пишува Politico. На тие избори, земјата од 85 милиони жители ќе одлучи дали ќе продолжи да се движи кон авторитарна, експанзионистичка моќ или ќе избере полиберален, плуралистички пат.
За прв пат откако Партијата на правдата и развојот (АКП) на Реџеп Тајип Ердоган дојде на власт во 2002 година, постои сериозна можност за политички промени. Популарноста на Ердоган опадна бидејќи економските тешкотии се зголемија и анкетите покажуваат дека тој е во сериозна неволја.
Одговорот на Ердоган на новите проблеми е карактеристично брутален и на домашен и на меѓународен план. И покрај противењето и од Вашингтон и од Москва, Ердоган најави дека се подготвува да испрати тенкови во Сирија за да ги истера курдските милиции кои се сојузници со Западот во борбата против милитантите на Исламската држава, пишува Политико.
Ердоган не го загрози својот однос со Путин
Анкара верува дека курдските милиции се поврзани со забранетата Курдистанска работничка партија (ПКК). Турскиот претседател упати и закани до сојузниците во НАТО Грција поради споровите околу бушењето гас, Кипар и наводната „милитаризација“ на грчките острови во Егејското Море, иако е јасно дека меѓународната економска и политичка цена на потенцијалниот напад врз Грција би бил огромен, пренесува Индекс.
Откако започна руската инвазија на Украина, Ердоган ја позиционираше Турција како неопходен посредник меѓу Москва и Киев, помагајќи во договорите за посредници и домаќини на разговори меѓу шефовите за безбедност на САД и Русија. Тој, исто така, успеа да ја поддржи Украина со продажба на воени беспилотни летала, но во исто време одржуваше трговски и енергетски врски со Русија.
Тој не ги загрози односите со рускиот претседател Владимир Путин и не го предизвика гневот на западните земји. Во меѓувреме, турскиот претседател го искористи судскиот систем кој не е точно познат по својата независност дома, за да се обиде да ги дисквалификува своите најсилни потенцијални противници.
Ердоган беше осуден пред да дојде на власт
Градоначалникот на Истанбул, Екрем Имамоглу, популарна личност од секуларната левичарска Републиканска народна партија (ЦХП), кој би можел да биде претседателски кандидат на здружената опозиција, е осуден на повеќе од две години затвор. Засега, пресудата е задржана во жалба, но Ердоган може да се обиде да го забрза судскиот процес за да му забрани на неговиот ривал да се кандидира.
Исто така, на повеќе од 100 политичари од прокурдската Демократска партија на народите (ХДП) им се суди за наводни акти на тероризам, што може да доведе до забрана на движењето. Ердоган, поранешен градоначалник на Истанбул, и самиот се соочи со слично судско малтретирање пред да триумфира АКП во 2002 година.
Тој беше осуден на една година затвор за читање наводна исламистичка песна и му беше забрането да се кандидира за функцијата. Тешко е да се процени колку далеку е подготвен да оди турскиот претседател овојпат во однос на вистинската воена акција за да го обезбеди неговиот реизбор.
„Прекугранична операција со малку жртви би била прифатлива за гласачите“
Во времето на доаѓањето на Ердоган на власт, Турција немаше проблеми со соседите, а сега е во отворен или латентен конфликт со Сирија, Грција, Израел, Египет, Саудиска Арабија и Ерменија. Иако јавното мислење е силно националистичко во Турција, копнениот упад во Сирија што би предизвикал реакција од САД или Русија, принудувајќи ја Анкара да отстапи, може да има спротивен резултат.
Неговата тешка употреба на судството за затворање на опозицијата, исто така, може да му наштети. Од друга страна, ограничена прекугранична операција со малку турски жртви всушност може да биде прифатлива за гласачите, на ист начин како што редовните израелски напади врз Газа како одмазда за ракетните напади на палестинскиот Хамас се сметаат за полициски операции, а не за војни.
„ЕУ го загуби влијанието во Турција“
Следните месеци ќе бидат полни со борбена реторика бидејќи Ердоган ќе сака да ја проектира обновената моќ на Турција во мултиполарен свет, каде средните сили можат да имаат поголемо влијание бидејќи САД и Русија се помалку подготвени или способни да дејствуваат како глобални полицајци.
Европската унија веројатно ќе биде набљудувач. Иако ЕУ е најголемиот трговски партнер на Турција, таа го загуби влијанието во Анкара, со оглед на тоа што процесот на пристапување на земјата во ЕУ е закочен и се завршува. Западните земји несомнено би имале олеснување доколку Ердоган биде сменет, но тие избегнуваат да и помагаат на опозицијата иако тивко се надеваат на поумерена, прозападна Турција во јуни, пишува Индекс.
