Додека Европа е на работ на целосна трговска војна со САД, 27-те комесари на ЕУ ќе се соберат во среда за да решат едно од најгорливите прашања во Брисел – финансиите. Политико откри сè што треба да знаете за следниот седумгодишен план за трошење на Европската Унија.
Земјоделци, стартапи, филмски работници и лобисти за одбрана – сите тие имаат удел во седумгодишниот паричен фонд на ЕУ, кој моментално вреди 1,2 трилиони евра. И сите тие се борат да го заштитат својот дел од колачот од веројатните намалувања планирани од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, пишува Политико.
Реформата на огромниот буџет на ЕУ може да се запомни како едно од нејзините најважни достигнувања – или како големо фијаско. „Буџетот е политика изразена во бројки“, рече Јоханес Хан, поранешниот комесар за буџет на ЕУ.
Жестоки буџетски разговори
Последните недели од жестоките преговори за седумгодишниот план за трошење покажаа дека е во право. Комесарите се побунија против обидите на Фон дер Лајен да ги укине нивните омилени програми, а владите беа преплавени со пораки од лути политичари и граѓани. Земјоделците дури се заканија дека ќе излезат на улица ако не се исполнат нивните барања.
„Имам трактор и сум подготвен“, предупреди Масимилијано Џансанти, раководител на моќното европско земјоделско лоби Копа, како одговор на гласините дека огромниот буџет на ЕУ за помош на земјоделците ќе биде намален.
Остануваат само неколку дена до презентирањето на предлогот на Фон дер Лајен во среда, а многу работи се уште се неизвесни. Сè што ќе одлучи Комисијата може да биде отфрлено од националните влади и Европскиот парламент во текот на двегодишни макотрпни преговори.
Клучни прашања
Пред среда, комесарите и нивните врвни советници ќе мора да одговорат на клучните прашања: Колку ќе биде голем буџетот? Какви даноци ќе се наплаќаат за да се отплати долгот на ЕУ? Дали регионите сè уште ќе бидат важни? Овие прашања ќе бидат предмет на итни преговори во Берлемонт.
ЕУ ќе мора да направи повеќе со приближно иста количина пари во наредните години.
Голем прашалник виси над бројките и тие се чуваат во тајност до последен момент. Сепак, познато е дека расположливите пари нема да бидат доволни за новите приоритети – од одбрана до иновации и климатски катастрофи – кои се натрупаа во последните неколку години. Во време на намалени буџети и забавување на растот, двете најголеми земји од ЕУ – Франција и Германија – и неколку други земји немаат голем интерес да испраќаат дополнителни средства во Брисел, што ја става Комисијата во многу тешка позиција, објавува tportal.
Намалување на буџетот за земјоделство?
За да се ослободат повеќе средства за одбрана и стартапи, буџетскиот оддел на ЕУ размислува да намали до 20 проценти од буџетот за земјоделство и регионален развој, кои заедно сочинуваат две третини од сегашниот фонд на пари. Но, тоа нема да биде лесна задача, бидејќи земјоделските лобија, истражувачите и регионите низ Европа – со силна поддршка во Парламентот и Европскиот совет – се спротивставуваат на какви било намалувања.
Единствен паричен фонд
Големата идеја на Фон дер Лајен е да спои мноштво програми во еден национален паричен фонд, кој ќе ги одредува трошоците во сектори како што се земјоделските субвенции и социјалното домување. Според овој нов систем, буџетските плаќања – особено регионалните трошоци, кои сочинуваат една третина од буџетот на ЕУ – ќе бидат поврзани со спроведувањето на реформите.
Застапниците тврдат дека ова ќе го олесни пристапот до фондовите на ЕУ и ќе ја зголеми продуктивноста, охрабрувајќи ги националните реформи. Но, многу влади на ЕУ се загрижени дека оваа промена би можела да ги зајакне централните влади и да ги ослаби маргиналните региони, кои во моментов играат клучна улога во трошењето на фондовите на ЕУ.
Исто така, постојат долгогодишни стравувања дека предавањето пари на националните влади – за разлика од посиромашните региони, како што е случајот денес – би можело да ја поткопа една од клучните цели на ЕУ, а тоа е да се намали јазот помеѓу побогатите и посиромашните области.
Нови даноци
Комисијата е под силен притисок да воведе нови давачки или трансфери на ниво на ЕУ, познати како „сопствени ресурси“, за да се покрие годишниот долг од 25-30 милијарди евра создаден за финансирање на закрепнувањето по Ковид. Но, дискусиите во Брисел во последниве години ја потврдија максимата на Винстон Черчил дека „не постои нешто како добар данок“.
Националните влади се претпазливи да не му дадат на Брисел премногу моќ да извлекува пари од своите гласачи и генерално се противат на префрлање на дел од нивните даночни приходи во Унијата. Во моментов, огромното мнозинство од нејзиното финансирање доаѓа од придонеси од националните влади.
Само еден од нашите европратеници гласаше против Урсула фон дер Лајен: Еве како гласаа останатите
Комисијата минатиот петок откри три нови даноци, насочени кон нерециклиран електронски отпад, тутунски производи и големи компании во ЕУ, оние со промет поголем од 50 милиони евра, според интерен документ што го виде Политико. Ова доаѓа покрај две одделни идеи од 2021 година за воведување данок на јаглерод на границата на ЕУ и одземање дел од приходите од системот за тргување со емисии.
Иако овие идеи се уште се на маса, секоја се соочи со отпор од различни земји-членки на ЕУ, па затоа наоѓањето едногласност за каков било нов данок нема да биде лесна задача.
Зелена потрошувачка
За време на последните преговори за буџетот, ЕУ се согласи да потроши најмалку 30 проценти од своите трошоци за климатски цели. Но, зелената потрошувачка веќе излезе од мода, со оглед на подемот на десничарските партии и конкурентноста што ја надмина заштитата на животната средина на листата на приоритети.
Комесарот за клима на ЕУ, Тереза Рибера, шпанска социјалистка, се бори да ја зголеми – или барем да ја зачува – целта за климата од 30 проценти за да покаже дека Унијата не ја напушта својата зелена агенда. Од друга страна, комесарот за буџет, Пјотр Серафин, се залага во спротивна насока од страв дека толку висок праг би го отежнал прераспределувањето на средствата за реалните потреби.
Фон дер Лајен има многу малку време да донесе конечна одлука за климатската цел, но и за сите други важни прашања.
