Денес, сè, од флаширана вода до сок од портокал се чини дека е збогатено со дополнителни витамини и минерали. Можеби звучи како лесен начин за задоволување на дневните нутритивни потреби, особено ако не се храниме најздраво, но преголемиот внес на витамини и минерали може да направи повеќе штета отколку корист.
Премногу витамин Ц или цинк може да предизвика гадење, дијареа и грчеви во стомакот, а премногу селен може да предизвика губење на косата, гастроинтестинални проблеми, исцрпеност и благо оштетување на нервите.
И додека многумина од нас не се предозираат, не е невозможно често да консумираме повеќе од препорачаните дневни количини. Замислете дека јадете збогатени житарки за појадок, земате енергетски бар за ужина, збогатени тестенини за вечера, а исто така земате и дневен мултивитамин. Така сте ги надминале препорачаните количини на витамини и минерали.
WebMD дава совети како да се избегне ова.
Проверете ги дозите
Обичната храна, односно храната која не е збогатена со дополнителни витамини и минерали, обично не претставува проблем.
„Тешко е да се претера само со храна“, вели Јохана Двајер, постар истражувач во канцеларијата на Националниот институт за додатоци во исхраната.
Но, треба внимателно да размислите за суплементите што ги земате, како и за збогатената храна и пијалоци што ги консумирате.
„Повеќето луѓе не сфаќаат дека нема корист од надминување на дневните препорачани количини на витамини и минерали. Тие исто така не разбираат дека последиците можат да бидат негативни“, објаснува Двајер.
„Ако земате додатоци во исхраната, изберете ги оние што не ја надминуваат дневната доза“, советува тој.
Консултирајте се со вашиот лекар за додатоците во исхраната што ги земате, како и за дозите. Вашиот лекар може да ви помогне да не претерате.
„Ако земате редовни мултивитамини, не мора да се грижите дали земате премногу“, вели Ендрју Шао, виш потпретседател за научни и регулаторни работи во Советот за одговорна исхрана.
„Повеќето мултивитамини се безбедни, дури и ако ги земате со збогатена храна, тие нема да ви наштетат“, додава тој.
Знаци дека земате премногу
„Не сум имал некој кој дошол со опасно високи нивоа на витамин А или Д – тоа е сосема невообичаено“, вели Дејвид Кац, директор на Центарот за истражување и превенција на Универзитетот Јеил, кој е специјализиран за исхрана. „Поголема е веројатноста да видам дека некој зема повеќе суплементи отколку што е оптимално.
Научниците сè уште не знаат дали редовното земање повеќе витамини или минерали отколку што ви треба (што не е исто како и земање мегадози) е всушност проблем, вели Кац.
„Можеби има некои знаци на загриженост, но тие се многу суптилни“, вели тој.
Овие благи симптоми вклучуваат проблеми со спиењето или концентрирањето, проблеми со нервниот систем како што се вкочанетост или пецкање или чувство на нервоза – во зависност од тоа со која хранлива материја сте предозирале.
Поголемиот проблем, вели Кац, е што прекумерно ја збогатуваме нашата храна со витамини и минерали.
Производителите повеќе не зборуваат за тоа што „отстранале“ од храната – масти, шеќери или сол – туку сега нагласуваат со што ја збогатиле храната – витамин Д, пробиотици, омега-3 киселини – во зависност од тоа што е во мода.
На што да внимавате?
Витаминот Д, калциумот и фолната киселина се три хранливи материи од кои можеби добивате премногу, вели Двајер, особено преку суплементи.
Возрасните кои редовно земаат повеќе од 4.000 единици (IU) витамин Д, горната граница за безбеден дневен внес, може да развијат сериозни проблеми со срцето.
Фолната киселина се додава во производите од жито – бело брашно, тестенини, ориз, леб и житарки – за да помогне во спречување на вродени дефекти кај бебињата чии мајки не добиваат доволно фолна киселина за време на бременоста. И додека збогатувањето на храната го намали бројот на вродени дефекти за 25 до 50 проценти, тоа може да создаде нови здравствени проблеми за оние кои земаат премногу од овие киселини.
Не е тешко да се добијат повеќе од 1.000 микрограми фолна киселина дневно (безбедна горна граница за возрасни) од збогатена храна или додатоци, но прекумерниот внес на фолна киселина може да ги прикрие знаците на недостаток на витамин Б12 кај постарите лица. Недостатокот на витамин Б12, ако не се лекува, може да доведе до трајно оштетување на нервите.
Но, не треба да се грижите за храната која природно е богата со фолна киселина.
Повеќето луѓе денес можат да добијат доволно фолна киселина без да се потпираат на суплементи“, вели Двајер и нагласува дека „повеќето од нас воопшто не треба да се потпираат на суплементи ако имаме правилна исхрана, што е и најдобар и најбезбеден начин да се добие доволно витамини и минерали“.
