Тридневниот самит на неодамна проширената групација БРИКС започна во вторникот, при што владата на рускиот претседател Владимир Путин покани дваесетина светски лидери во југозападниот руски град Казан, јави Дојче Веле.
На 16-от самит на БРИКС присуствуваат лидерите на Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка. Самитот е проширен со нови членови, меѓу кои Египет, Етиопија, Иран, Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати, што покажува дека блокот расте во сила и влијание, претставувајќи околу една третина од глобалната економска продукција.
Алтернативни платни системи, осигурителна компанија, фонд за неразвиени…
Меѓу главните теми на агендата е економската соработка меѓу земјите-членки, со акцент на создавање на алтернативни платни системи. Русија предлага иницијатива за прекугранични плаќања во рамките на БРИКС, која би овозможила трансакции во национални валути, со цел намалување на зависноста од американскиот долар и избегнување на западните санкции. Рускиот претседател Владимир Путин рече дека „ова е клучен чекор кон економска сувереност.“
Една од главните теми е и формирањето на БРИКС осигурителна компанија. Оваа иницијатива треба да обезбеди непречена трговија меѓу земјите-членки, без да се потпираат на западните осигурителни компании. Индискиот премиер Нарендра Моди изјави дека „создавањето независни финансиски механизми е од витално значење за стабилноста на регионот.“
На самитот ќе се дискутира и за формирање на финансиски фонд за поддршка на земјите-членки во случаи на економски кризи, како алтернатива на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
– Целта е да имаме финансиска мрежа која нема да биде контролирана од западните земји – изјави кинескиот претседател Си Џинпинг.
Една од идеите што се дискутира е создавање на платформа за трговија со жито, која ќе им овозможи на земјите-членки независно од западните берзи да договараат цени и услови. Бразилскиот претседател Лула да Силва рече дека ова ќе ги „стабилизира цените на житото и ќе го зголеми извозот.“
БРИКС-земјите планираат и поголема соработка меѓу кредитните агенции. Целта е создавање на нов систем за оценување на кредити кој ќе биде независен и ќе користи вештачка интелигенција за пообјективни проценки. Ова го потврди и Саудискиот престолонаследник, кој истакна дека „транспарентноста во оценувањето на кредитите ќе ја зголеми довербата во инвестирањето.“
Индија и Кина остануваат врвни руски партнери
Самитот е прв по проширувањето на групата БРИКС во 2023 година, а исто така е шанса за Кремљ да покаже дека каква било политичка изолација на Русија за време на нејзината инвазија на Украина не ги надминува границите на НАТО.
Главните меѓународни партнери на Русија, како што се кинескиот лидер Си Џинпинг, индискиот премиер Нарендра Моди и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган се приклучуваат на самитот, кој е најголемиот меѓународен собир организиран од Путин откако тој почна целосна инвазија на Украина во февруари 2022 година.
При приемот на индискиот премиер Нарендра Моди, Путин зборуваше за „стратешките односи“ на Москва со Индија.
– Руско-индиските односи имаат карактер на особено привилегирано стратешко партнерство и продолжуваат активно да се развиваат – му рекол Путин на Моди, откако двајцата биле снимени како се ракуваат и се прегрнуваат.
Моди рече дека сака враќање на мирот во Украина и ги поддржа напорите за тоа за време на разговорите со Путин. Пред неговото заминување за Казан, Моди рано во вторникот рече дека Индија „придава огромно значење на БРИКС“.
– Со нетрпение очекувам опсежни дискусии за широк спектар на теми. Исто така, со нетрпение очекувам да се сретнам со различни лидери таму – додаде тој.
Кинескиот претседател Си Џинпинг, исто така, пристигна во Казан во вторникот наутро, при што портпаролот на Министерството за надворешни работи Лин Џиан на брифинг за новинарите изјави дека овогодинешниот самит го означува „почетокот на поголема соработка на БРИКС“.
– Кина е подготвена да работи со другите страни за да се залага за стабилен и одржлив развој на поголема соработка во БРИКС, да отвори нова ера за глобалниот југ да бара сила преку солидарност и заеднички да промовира светски мир и развој – рече тој.
И Индија и Кина ѝ обезбедија на Русија економска поддршка, откако Москва ја оркестрираше инвазијата на Украина во февруари 2022 година.
Партнерството на Русија и Кина, пошироко, се обидува да се спротивстави на она што Пекинг и Москва го гледаат како светски поредок, во кој доминираат САД. Кина и Русија ги опишаа нивните врски како „безгранични“, непосредно пред Русија да ја започне својата целосна инвазија на Украина во 2022 година.
За Јужна Африка Русија е „ценет сојузник“
Во меѓувреме, за време на разговорите со рускиот претседател Владимир Путин, јужноафриканскиот претседател Сирил Рамафоса рече дека ја смета Москва за „ценет сојузник, од деновите на нашата борба против апартхејдот, па до сега“.
Јужна Африка се воздржа од резолуциите на ОН со кои се осудува руската инвазија на Украина, но повика на прекин на конфликтот. Путин рече дека односите на Русија со Јужна Африка се фокусирани на „стратешко партнерство, еднаквост и меѓусебно почитување“.
– И, се разбира, Русија придава особено значење на зајакнувањето на односите со земјите од африканскиот континент – додаде Путин.
КОИ СЕ ЗЕМЈИТЕ НА БРИКС И КОЈ УЧЕСТВУВА НА САМИТОТ?
Оригиналниот акроним БРИКС ги означува петте земји Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка. Тој е создаден како алтернатива на економскиот поредок предводен од Запад, кој се гледа како Г7 – група од седум богати западни држави, вклучувајќи ги САД и Германија, меѓу другите.
Групата БРИКС одлучи на својот самит во 2023 година да се обиде да ги прошири своите редови.
Аргентина, Етиопија, Египет, Иран, Обединетите Арапски Емирати и Саудиска Арабија беа поканети да се приклучат, иако аргентинскиот претседател Хавиер Милеи одби по победата на изборите, велејќи дека сака повеќе да заземе прозападен курс.
Помошникот на Путин за надворешна политика Јуриј Ушаков рече дека 36 земји го потврдиле учеството и дека повеќе од 20 ќе испратат шефови на држави. Се очекува Путин да одржи околу 20 билатерални состаноци, а самитот може да се претвори во „најголемиот надворешнополитички настан некогаш одржан“ на руска територија.
МУ РЕКОВ НА ПУТИН ДEKA ИМАМ ДОГОВОРЕНО СО ТУСК Вучиќ нема да присуствува на самитот на БРИКС
Пред настанот, украинското Министерство за надворешни работи го критикуваше генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, за неговите наведени планови да присуствува на самитот, откако руските официјални лица на почетокот на овој месец изјавија дека шефот на ОН му рекол на министерот за надворешни работи Сергеј Лавров дека ќе биде во Казан.
Киев рече дека Гутереш ја одбил нејзината покана за мировен самит во Швајцарија, но ја прифатил поканата за Казан од „воениот злосторник Путин“. Сепак, заменик-портпаролот на ОН, Фархан Хак, им рече на новинарите во понеделникот дека идните планови за патување на Гутереш сè уште не се поставени.
