Кога многу луѓе мислат на пациент со рак на белите дробови, прво помислуваат на пушач. Но, лицето на оваа болест се промени. Во текот на изминатите 15 години, се повеќе жени, непушачи и млади луѓе боледуваат од рак на белите дробови.
Ракот на белите дробови е водечка причина за смрт од рак кај жените, а повеќе жени умираат од рак на белите дробови отколку од рак на дојка, јајници и дебелото црево. Американското здружение за бели дробови известува дека стапките на рак на белите дробови се зголемиле за 79% кај жените во текот на изминатите 44 години, додека тие се намалени за 43% кај мажите. И за прв пат во историјата, има повеќе млади жени отколку мажи дијагностицирани со рак на белите дробови.
Естеламари Родригез, торакален онколог, вели дека гледа се повеќе млади жени кои никогаш не пушеле дијагностицирани со рак на белите дробови. За оние кои никогаш не пушеле, ракот на белите дробови е неочекуван, и за пациентот и за нивниот лекар, што често може да доведе до одложување на дијагнозата. Истражувачите забележале зголемен тренд на стапките на рак на белите дробови кај жените во различни делови на светот и почнуваат да разбираат зошто случаите се во пораст.
Рак на белите дробови кај жените
Првото објаснување лежи во фактот дека многу жени почнале да пушат подоцна од мажите, поради што ракот на белите дробови предизвикан од пушењето најчесто се дијагностицира подоцна.
Жените исто така почнале да пушат во време кога најмногу се користеле цигарите со филтер. Ова доведе до зголемен ризик од рак наречен аденокарцином, поради начинот на кој филтрите во цигарите носат чад до надворешните делови на белите дробови.
Некои истражувања сугерираат дека жените се поподложни на канцерогените ефекти од изложеноста на чад од тутун (вклучувајќи пасивно пушење) и може да развијат рак на белите дробови по помалку години пушење во споредба со мажите.
Сепак, важно е да се нагласи дека повеќето луѓе на кои им е дијагностициран рак на белите дробови денес не се активни пушачи. Околу 20% од жените со рак на белите дробови никогаш не пушеле.
Фактори на ризик
Покрај пушењето и пасивното пушење, постојат неколку други фактори на ризик поврзани со рак на белите дробови. Тие, исто така, вклучуваат семејна историја на рак и изложеност на азбест, радон и загадување на воздухот, според Conversation.
Изложеноста на канцерогени материи на работното место, која вклучува вдишување на хемикалии како што се арсен, берилиум, кадмиум, силициум и никел, сè уште е проблем во некои делови од светот. Потенцијалниот ризик од рак на белите дробови од чадот од е-цигари и марихуана сè уште се проучува, но тој е потенцијално загрижувачки.
Неодамна, истражувачите открија дека генетиката исто така може да игра улога во ризикот од рак на белите дробови кај некои пациенти со долга историја на рак на белите дробови. Студиите на овие семејства помогнаа да се идентификуваат потенцијалните гени за подложност на рак на белите дробови и факторите на ризик од околината.
Промените во гените кои промовираат или штитат од развој на тумор може да придонесат за развој на рак на белите дробови, а истражувачите допрва треба да идентификуваат специфични мутации кои може да укажуваат на предиспозиција за рак на белите дробови.
Рано откривање на рак на белите дробови
Според новите упатства од САД, скрининг за рано откривање на рак на белите дробови сега се препорачува за сите возрасни на возраст од 50 до 80 години кои пушеле најмалку една кутија цигари во 20 години и за сите сегашни пушачи и поранешни пушачи кои престанале да пушат во рок од последните 15 години.
Во последниве години, зголеменото разбирање за генетските промени кои можат да доведат до рак и како да се искористи имунолошкиот систем за лекување на ракот, доведе до нови насочени терапии и имунотерапевти кои ја подобрија прогнозата на пациентите со рак на белите дробови. Жените имаат тенденција да имаат подобра прогноза од мажите со рак на белите дробови, особено ако тие никогаш не пушеле и имаат тумори со молекуларни промени кои можат да се третираат со целни терапии.
Сепак, кај жените, симптомите на рак на белите дробови може да останат непрепознаени. Симптомите на ракот на белите дробови може да вклучуваат кашлање, отежнато дишење, хроничен замор и болка во грбот, градите или рамото, што може да се помеша со друга болест. Жените имаат тенденција да бидат помлади кога се дијагностицираат од мажите, што значи дека тие може да страдаат подолго со симптоми и затоа го одложуваат барањето лекарска помош. Покрај тоа, лекарите веројатно нема да ги припишат овие симптоми на рак на белите дробови кај помладите пациенти.
Препознавањето на раните симптоми на ракот на белите дробови, проширувањето на подобноста за скрининг за рак на белите дробови и тестирањето на генетските биомаркери за да се избере најдобрата терапија се некои од чекорите што би можеле да помогнат во справувањето со глобалната епидемија на рак на белите дробови кај жените.
