Полициската акција што ја разоткри вистинската состојба
Засилените акциски мерки што ги реализираа полициски службеници од Полициската станица за граничен надзор „Охридско езеро” при регионалниот центар „Запад”, заедно со инспектори од Капетанија на пристаништата Охрид, откриja шокантна слика за состојбата на безбедноста во водите на нашето светско наследство.
Статистиката што вознемирува: 13 објекти – 22 прекршоци
Резултатите од контролата говорат сами за себе
При контрола на 13 пловни објекти и 13 лица, констатирани се 22 прекршоци од Законот за внатрешна пловидба. Ова значи дека секој контролиран објект имал во просек 1,7 прекршока – алармантен показател за состојбата на дисциплината на водата.
Детална анализа на прекршоците:
Управување во забрането време
- Три лица се затекнати при управување скутер за време на забрана
- Ова укажува на игнорирање на основните прописи за безбедност
Управување без дозволи
- Седум случаи на управување на пловен објект без пловидбена дозвола
- Пет случаи на управување без стекнато уверение за управување пловило
- Вкупно 12 случаи (92% од контролираните) управуваа без соодветни дозволи
Алкохол на кормилото
- Алкотестирани се вкупно 16 лица
- Кај 7 лица е утврдено присуство на алкохол во крвта
- Ова значи дека 44% од тестираните управуваа под влијание на алкохол
Законската рамка: Нула толеранција за алкохол
Меѓународни стандарди што се игнорираат
Согласно Законот за внатрешна пловидба, а согласно и меѓународните закони за пловидба, управувачите на пловните објекти не смеат да конзумираат алкохол – поточно, дозволената толеранција е 0 промили.
Ова не е произволна одлука, туку научно втемелен стандард базиран на фактот дека:
- Водата е непредвидлива средина каде брзите рефлекси се витални
- Пловните објекти се високобрзински возила кои можат да достигнат голема брзина
- Последиците од несреќи на вода се често фатални поради отежнато спасување
Меѓународна пракса: Суровост која спасува животи
Што се случува во развиените приморски држави?
Вреди да се напомене дека во другите приморски или океански држави, кога кај управувач на пловен објект се врши алкотестирање и истиот се покаже позитивен на тест, веднаш се преземаат драстични мерки:
САД – Строги федерални казни:
- Веднашно одземање на дозволата за управување
- Парични казни до $5,000 за прв прекршок
- Затворска казна до 1 година при повторувања
- Конфискување на пловилото во сериозни случаи
Австралија – Нула толеранција:
- Веднашна забрана за управување од 3 месеци до 2 години
- Обврзни курсеви за безбедност на вода
- Кривични санкции при предизвикување несреќа
Норвешка – Европски лидер:
- Автоматска казна од 10% од годишниот приход
- Затворска казна од 21 ден до 1 година
- Доживотна забрана при повторни прекршоци
Канада – Федерална сериозност:
- Третман идентичен со управување во алкохолизирана состојба на патот
- Кривични обвиненија со долготрајни последици
- Можност за затвор до 10 години при несреќи
Македонската реалност: Благи казни, големи ризици
Зошто нашите казни не ги спречуваат прекршоците?
Проблеми со македонскиот систем:
Блага казнена политика:
- Казните се премали во споредба со ризикот
- Недостасува долгорочна забрана за управување
- Нема конфискување на пловилата
Недоследна контрола:
- Ретки контроли овозможуваат чувство на безбедност кај прекршувачите
- Недостаток на континуиран мониторинг на водите
- Ограничени ресурси за спроведување на законот
Недостаток на едукација:
- Јавноста не е доволно едуцирана за ризиците
- Нема кампањи за подигање на свеста
- Туристите не се информирани за прописите
Последиците: Зошто ова треба да нè загрижува?
Безбедноста на Охридското Езеро е во опасност
Можни катастрофални сценарија:
Судири помеѓу пловила:
- Алкохолизираните управувачи имаат забавени рефлекси
- Висока брзина + алкохол = смртоносна комбинација
- Езерото е мало и прометно – ризикот од судир е висок
Настрадување на пливачи:
- Неконтролирани скутери во близина на плажи
- Алкохолизирани управувачи не ги забележуваат пливачите
- Фатални повреди од пропелери на моторите
Еколошки катастрофи:
- Изливање на гориво при незгоди
- Загадување на светското наследство Охридско Езеро
- Нарушување на биодиверзитетот во езерото
Туристички репутациски штети:
- Негативни вести за безбедноста ја намалуваат туристичката атрактивност
- Меѓународни предупредувања за безбедноста
- Економски загуби од намален туризам
Итни мерки што треба да се преземат
Системска промена на пристапот
1. Зајакнување на казнената политика:
- Автоматска забрана за управување од 6 месеци до 2 години
- Значително зголемување на паричните казни
- Можност за конфискување на пловилото при повторни прекршоци
2. Засилена контрола:
- Секојдневни патроли во прометните зони
- Модерна опрема за алкотестирање
- Координација меѓу сите контролни органи
3. Превентивни мерки:
- Задолжителни курсеви за безбедност пред издавање дозвола
- Јавни кампањи за подигање на свеста
- Информирање на туристите при издавање дозволи
4. Технолошки решенија:
- Следење на пловилата преку GPS системи
- Автоматски алармни системи при прекршување на правилата
- Дигитални дозволи кои не можат да се фалсификуваат
Меѓународната соработка: Учење од најдобрите
Како можеме да ја подобриме ситуацијата?
Потребни се:
- Студиски посети во развиени приморски земји
- Адаптирање на најдобрите пракси на македонските услови
- Обука на кадарот според меѓународни стандарди
- Воведување на европски стандарди за безбедност на вода
Време е за сериозен пристап
Од благост до ефикасност
Резултатите од полициската акција се будилник за сите нас. Кога на 13 контролирани објекти се најдени 22 прекршоци, јасно е дека имаме систематски проблем кој бара итни и решителни мерки.
Охридското Езеро не е игротека – тоа е светско наследство што заслужува највисоки стандарди на безбедност. Секој пловен објект што се движи на неговите води носи одговорност не само за безбедноста на своите патници, туку и за заштитата на овој природен бисер.
Време е македонските власти да го земат овој проблем сериозно пред да се случи трагедија која ќе биде превозна за сите нас. Благите казни и ретките контроли мораат да бидат заменети со строг систем што ги одвраќа прекршувачите и ја штити безбедноста на сите.
Животите на луѓето не смеат да бидат жртва на нашата благост кон безодговорноста.
Охридското Езеро е предолго место за да го оставиме во рацете на безодговорни управувачи. Времето за промена е сега.
Сашо ДЕНЕСОВСКИ
