Во моментов не се достапни околу 300 различни лекови – само во Германија. Алтернатива обично е достапна, но не секогаш. Проблемот постои во целиот свет.
Дури и во аптеките во Германија на пациентите се почесто им се кажува: „Тој лек моментално не е достапен“. Списокот на Федералниот институт за лекови и медицински помагала (BfArM) вклучува лекови за ХИВ, како и инсулин што луѓето со дијабетес тип 1 мора редовно да го инјектираат. Во Германија има тесни грла со достава на нарачки, но според BfArM се уште нема проблеми во снабдувањето на пациентите, пишува Дојче веле.
„Тесното грло во испораките е прекин на испораката на вообичаениот обем што се очекува да трае подолго од две недели или значително зголемена побарувачка што не може соодветно да се исполни“, се наведува на веб-страницата на Федералниот институт.
Овде е особено важно дали постојат алтернативни препарати за терапија и дали овие лекови моментално се на пазарот. Но, краткорочните проблеми со снабдувањето, исто така, претставуваат значителен дополнителен товар за аптеките, бидејќи дури и ако се достапни алтернативи, тие прво мора да се најдат и набават.
Дополнително, тоа создава стрес кај пациентите: тие можеби го земале истиот лек со години, а сега одеднаш од нив се бара да се префрлат на друг лек – само затоа што нивниот лек повеќе не е на пазарот.
Подолг список на лекови кои не се достапни
Покрај инсулинот и лековите против ХИВ, недостасуваат антибиотици, спрејови за астма, антихипертензивни, антиканцерогени, антиепилепсиски лекови, па дури и ибупрофен и парацетамол итн.
Во исто време, не се неопходни сите активни состојки во различни лекови за лекување на пациентите. „На пример, од повеќе од 250 извештаи за тесни грла во снабдувањето, само 10 извештаи се однесуваат на активни состојки кои се клучни за третманот“, се наведува во BfArM.
Мартин Шерер од ДЕГАМ, Германското здружение за општа и семејна медицина верува дека има доволно најважни лекови, барем во Германија:
„Тесните грла при породувањето не се причина поради која јас како лекар препишувам поголеми пакувања. Ова дури може да биде опасно, бидејќи чувствителните вредности како што се крвниот притисок, разредувањето на крвта или вредностите на тироидната жлезда мора редовно да се проверуваат, како и дозата на лекот“.
Проблемот постои во целиот свет
Земјите ширум светот се погодени од недостиг на лекови. Колку се сериозни проблемите за секој поединец не зависи само од болеста.
Луѓето кои страдаат од рак или дијабетес, на пример, или ХИВ-позитивни пациенти треба итно и редовно да земаат лекови. Ако третманот е прекинат или дури и целосно прекинат, тоа може да доведе до компликации.
Според британскиот медицински журнал (BMJ), недостатокот на лекот ремифентанил во Велика Британија веќе има последици: опиоидот, кој делува во телото само кратко време, се користи во операции. Со овој препарат пациентите побрзо закрепнуваат од анестезијата. Така, долгорочните несакани ефекти може да се избегнат. Сепак, сега има проблеми со испораката.
Во меѓувреме, Виетнам е исто така загрижен поради недостатокот на важен лек кој се користи во операцијата на срцето.
Африка: Децата се особено погодени
Во многу африкански земји ситуацијата е уште полоша. И онака таму има сериозен недостиг на лекови. Ситуацијата дополнително се комплицира поради тесните грла во испораката. Според Центарот за истражување на заразни болести на Универзитетот во Минесота (CIDRAP), има недостиг од околу четири милиони дози од вакцината против ротавирус.
Ова особено ги погодува децата во Кенија, Танзанија, Сенегал и Камерун. Ротавирусната инфекција предизвикува дијареа кај малите деца, што доведува до дехидрација на нивните тела. Како резултат на тоа, повеќе од два милиони деца треба да бидат хоспитализирани секоја година.
ХИВ се третира со таканаречени антиретровирусни лекови. Досега тоа функционира добро, барем во индустријализираните земји.
Во земја како Индија, на пример, каде што стапката на инфекција е особено висока, има многу помалку опции за третман. Антиретровирусни лекови се едноставно премногу скапи. Во Германија, лекувањето на пациент со ХИВ годишно чини меѓу 20.000 и 30.000 евра.
Меѓутоа, во Индија, многумина зависат од бесплатните лекови за ХИВ. Иако ги има и во приватни аптеки, ретко кој во таа земја може да си ги дозволи. Тие се дистрибуираат во државните антиретровирусни центри. А ако нема повеќе лекови за ХИВ, не може да се набават ниту приватни аптеки, ниту државни центри.
Лепра, каснување од змија…
Низ светот има бројни болести кои се туѓи за Европејците. Без медицински третман, многу од нив може да бидат фатални. Ова ја вклучува, на пример, Хансен-овата болест, попозната како – лепра. Друг пример е каснувањето од змија, што не е невообичаено во Индија. Тие можат да бидат и фатални доколку не се достапни потребните лекови.
Пазарот на лекови е се повеќе монополизиран. Ако фармацевтските компании се најдат во неволја, тоа може да има сериозни последици – затоа што често нема други компании кои можат веднаш да го обноват производството.
Многу лекови се произведуваат во Азија бидејќи трошоците за производство таму се многу помали. Преместување на производните капацитети во Европа не е можно преку ноќ. Глобализацијата има своја цена: „Во глобализираниот свет, фармацевтското производство зависи и од глобалниот развој“, вели Шерер. „На пример, тоа зависи од меѓународните проблеми со суровините, зголемувањето на цените и тешкотиите во транспортот, на пример од Кина или Индија. Дополнително, зголемените трошоци за енергија се одразуваат на снабдувањето со лекови“.
Многу околности доведуваат до фактот дека производството на лекови стагнира на краток рок, па дури и треба да се прекине. Соодветните алтернативи честопати не се доволни. И така, лекарите и фармацевтите, фармацевтските компании и производствените компании мора повторно и повторно да жонглираат со постоечките ресурси и да се надеваат дека недостигот на лекови е само краткорочен.
