Анксиозноста е чувство на страв или грижа што е типично поврзано со ситуации на несигурност.
„Тоа е нормално човечко чувство. Сите го имаме и никогаш нема да се ослободиме од него. Анксиозноста еволуираше за да не заштити, и благодарение на неврологијата и алатките од психологијата, можеме да научиме како да ја користиме и да научиме за даровите или супермоќите што ни ги дава“, вели д-р Венди Сузуки, професор по неврологија на Универзитетот во Њујорк. Големото размислување.
Пластичноста на мозокот е извонредна способност на мозокот да се менува и преуреди како одговор на надворешното опкружување. Д-р Сузуки, се обиде да ги искористи и истражи границите на пластичноста на мозокот за да одговори на некои многу предизвикувачки прашања, особено нашите високи нивоа на анксиозност.
Обично кога ќе го слушнеме зборот „анксиозност“, првото нешто што мислиме е „како да се ослободиме од неа. Тоа е болест. Го имам.”
Д-р Сузуки, од друга страна, сакаше да го сврти целиот наш начин на размислување за анксиозноста во нејзината книга „Доба на анксиозноста“.
Анксиозноста е чувство на страв или грижа што е типично поврзано со ситуации на несигурност. Амигдалата е структурата на мозокот која автоматски се активира кога ќе слушнеме непознат звук во средината на ноќта што ја поттикнува нашата анксиозност, а областа на мозокот што може да помогне да се смири таа ситуација е префронталниот кортекс, област вклучена во извршната функција.
Но, за жал, во ситуации на висок стрес, голема анксиозност, она што се случува не само што се активира амигдалата, туку и нашиот префронтален кортекс се исклучува, па тоа ја влошува ситуацијата уште повеќе.
Негативна пристрасност наспроти когнитивна флексибилност
Едно нешто што во суштина нè сопнува е нешто што се нарекува „негативна пристрасност“, што вели дека имаме тенденција да ја гледаме негативната страна на ситуацијата повеќе отколку позитивната страна.
Се случува ако сте уморни, ако сте под стрес, ако се појават многу проблеми, да имате склоност да го гледате светот во црно светло – „Оваа личност ме мрази. Никогаш нема да се вработам. Никогаш нема да станам толку слаб како што сакам…“ Сите овие работи стануваат дел од големиот камен на анксиозноста што нè влече со нас.
„Когнитивна флексибилност“ е идејата дека можеме да ги видиме ситуациите и да им пристапиме на многу различни начини. Ние сме суштества од навика и понекогаш несвесно ѝ пристапуваме на истата ситуација на ист начин како кога имавме шест години.
Когнитивната флексибилност вели дека доколку постои реализација, постојат и други начини да се пристапи кон тоа. Имате способност да го направите токму тоа.
Докторката Сузуки се обидела да ги разоткрие подароците кои ни ги даваат различните видови анксиозност и дошла до бројка од шест, но смета дека три се најважни.
Вознемиреноста на суперсилите ни дава
Првата е суперсила на продуктивноста – „што ако? список“. Што ако не сте го направиле тоа, или што ако сте го направиле, а не сте го направиле правилно? Таа анксиозност е фокусирана на работите кои се важни во вашиот живот. Тоа е клучот.
Еволутивно, анксиозноста еволуираше за да нè поттикне на акција. Пред два и пол милиони години или се боревте со опасност што предизвикува вознемиреност или бегавте од неа. Тоа е одговор на борба или бегство.
Начинот да се трансформира тоа е да се претвори таа листа „што ако“ во листа на задачи. Преземете акција за секое од прашањата што-ако, без разлика дали тоа е барање помош од пријател, правење нешто, пребарување на Google и прегледување низ нив едно по едно.
Супермоќта број два е супермоќта на протокот. Протокот е психолошка состојба. Тоа се оние моменти кога правиш нешто во што навистина си добар. Времето стои. Како да се движите во забавена снимка и се ви оди одлично.
Сите податоци сугерираат дека анксиозноста може да го елиминира протокот. Знам дека сакав да зборувам за протокот, но не можев само да кажам: „Па, извини, ако имаш вознемиреност, нема проток за тебе“. Добро, можеби тоа не е класичен тек. Можеби тоа е „микро тек“. Сопствената вознемиреност може да ги направи вашите сопствени моменти на микропротек што сите ги имаме во текот на денот, дури и ако не сфаќате дека сте, уште повеќе ветровити.
Суперсила број три. Д-р Сузуки нè советува да размислиме за анксиозноста што ни е најпозната, нашата најчеста форма на анксиозност.
Сè што треба да направиме е да забележиме кога другите можеби страдаат од истиот облик на анксиозност, а тоа е нашата супермоќ. Сè што треба да направиме е да испратиме љубезен збор, едноставна рака за помош во таа ситуација. Професорката нагласува дека оваа велесила најмногу и се допаѓа бидејќи смета дека денес ни треба повеќе од повисоко ниво на емпатија.
„Активистичкиот начин на размислување“ е флексибилен, оној кој може да погледне во ситуација и да види многу различни можности, од таа негативност, па сè до: „Можеби ова ќе ме научи на нешто навистина интересно.“ Активистичкиот начин на размислување бара когнитивна флексибилност. Ќе пробаме нешто ново. Понекогаш е тешко, додава професорот, но ако е секогаш вежбаме на различни начини, може да ни стане многу моќна алатка, пренесува РТС.
Таа дава личен пример за активистички начин на размислување, кој можеме да го искористиме кога ќе изгубиме сакана личност, што се случува на сите во нашите животи.
Нејзиниот активистички начин на размислување беше свесен дека сета таа болка, таа загуба и таа тага ја поткрепува љубовта кон починатите членови на семејството. Таа ги внесе овие смирувачки, корисни, речиси поволни мисли во нејзината анксиозност. Се прашуваше дали може да излезе од оваа вознемиреност некоја можност да научи, да расте и да научи повеќе за себе.
