Нарушувањата на менталното здравје, вклучувајќи депресија, шизофренија и анорексија, покажуваат врски со биолошките маркери пронајдени во рутинските тестови на крвта, според новата студија на генетски, биохемиски и психијатриски податоци од речиси милион луѓе.
Истражувањето ќе го зголеми разбирањето за тоа што предизвикува ментална болест и може да помогне да се идентификуваат новите форми на третман.
Здраво тело, здрав ум
Луѓето често го сметаат менталното здравје одвоено од здравјето на остатокот од телото. Ова е далеку од вистината: постојат јасни докази дека многу биохемикалии вклучени во болести како што се дијабетес и автоимуни состојби директно влијаат на функцијата на нашиот мозок.
Многу студии се обидоа да го решат ова со фокусирање на супстанции наречени биомаркери кои лесно може да се измерат во крвта.
Биомаркер е едноставно нешто во телото што е знак за одредена болест или процес. Тие често се однесуваат на поспецифични тестови кои лекарите ги бараат од вас, како што се холестерол, шеќер во крвта, ензими на црниот дроб, витамини или маркери на воспаление.
Биомаркерите пронајдени во рутинските тестови на крвта се корисни затоа што често се под влијание на исхраната и начинот на живот или лековите.
Комплексната улога на генетиката во менталното здравје
Често е тешко да се проучи улогата на овие биомаркери во крвта во услови на ментално здравје. Многу студии во оваа област честопати не се доволно големи за издржани заклучоци.
Едно решение е да се разгледаат генетските влијанија и на менталните болести и на супстанциите измерени во крвта. Генетиката е корисна затоа што сега има податоци од милион поединци кои доброволно се пријавиле во истражувачки студии.
И менталната болест и крвните биомаркери се она што генетичарите го нарекуваат „комплексни особини“. Многу гени се вклучени во сложени особини, а факторите на околината исто така придонесуваат.
Широката достапност на генетски податоци им овозможи на научниците да истражат како огромен број мали промени во секвенцата на ДНК се поврзани со ризикот од ментална болест. Истата серија може да биде поврзана и со измерени нивоа на биомаркери во крвта.
На пример, низа од одреден ген може да го зголеми ризикот од развој на шизофренија и исто така може да биде поврзана со намалување на нивото на витаминот што циркулира во крвта.
Повеќето од овие секвенци се индивидуално поврзани со многу мали промени во нешто како што е ризикот од ментална болест, но може да се поврзат за да создадат поголеми ефекти.
Како биомаркерите на крвта се поврзани со менталната болест?
Една неодамнешна студија се обиде да ја искористи генетиката за да ја истражи врската помеѓу девет нарушувања на менталното здравје и 50 фактори измерени во рутински тестови на крвта, како што се холестерол, витамини, ензими и индикатори за воспаление.
„Користевме податоци од големи студии спроведени од други луѓе, со податоци од речиси милион волонтери. Нашата студија прво го потврди постоењето на она што се нарекува генетска корелација помеѓу биомаркерите на крвта и менталната болест, која беше поприсутна отколку што беше прикажано претходно“, изјави австралискиот научник Вилијам Реј за The Conversation.
Генетската корелација значи дека ефектите од промените во секвенцата на ДНК врз ризикот од ментална болест и нивоата на даден биомаркер биле повеќе слични еден на друг отколку што би се случило случајно.
Според научникот, постоела позитивна генетска корелација во студијата помеѓу бројот на белите крвни зрнца и депресијата. Ова може да укаже дека некои процеси во нашето тело влијаат и на депресијата и на белите крвни зрнца.
„Ако би можеле да идентификуваме што е овој заеднички процес, тоа би можело да доведе до подобро разбирање на она што предизвикува депресија и би можело да биде насочено кон лекување“, вели научникот.
Корелација и каузалност
Студијата покажа дека постои корелација помеѓу генетиката на менталната болест и факторите во крвта, но тоа не кажува дали биомаркерите на крвта се вклучени во она што предизвикува ментална болест.
За да се разликува корелацијата од каузалноста во медицината, пристапот кон златниот стандард е да се спроведат клинички испитувања каде пациентите добиваат третман или плацебо по случаен избор. Сепак, овие тестови се скапи и тешки за спроведување.
„Го направивме следново најдобро нешто: користевме секвенци на ДНК поврзани со промени во крвните биомаркери за да дејствуваат како природно клиничко испитување. Овој процес го користи фактот што ние по случаен избор наследуваме ДНК секвенци од нашите родители, на ист начин како што учесниците во клиничкото испитување по случаен избор добиваат третман или плацебо“, објаснува Реј.
Тоа е сложен метод и резултатите бараат внимателно толкување.
„Најдовме докази дека некои супстанции измерени во крвта навистина може да бидат вклучени во причината за некои ментални болести. Протеините поврзани со имунолошкиот систем, на пример, можат да бидат вклучени во депресија, шизофренија и анорексија“, додава тој.
Сега е потребна понатамошна работа за да се идентификува колку точно овие тестови на крвта се вклучени во овие нарушувања, како и да се открие дали тие можат да бидат насочени за лекување.
