На што да се внимава при изборот на дом за стари лица
Надежда Сатариќ од здружението „Амити“ во Србија и Наташа Тодоровиќ, стручен соработник за здравствено-превентивни активности и експерт за превенција од насилство врз стари лица, во Нови Дан зборуваа за положбата на старите лица и дали постои достоинствена старост, наведувајќи некои примери за организацијата на овие институции во Србија. Воедно, гостите на N1 појаснија и на што треба да се внимава при изборот на дом за стари лица, наведувајќи корисни совети.
Тодоровиќ рече дека последната голема анализа за насилството во институциите, која опфаќа домови за стари лица и болници и други заводи во кои се сместени стари лица, покажала дека 64,2 отсто од вработените во тие институции пријавиле дека извршиле некаков облик на насилство врз старите лица.
„Тоа е голем проблем во целиот свет, постои и во Норвешка, а од друга страна, за да се спречи тоа, многу е важно да се едуцираат и да се поддржат луѓето кои работат во институции каде живеат стари лица“, вели таа. .
Зборувајќи за најновото видео со насилство кое ја шокираше јавноста, вели дека се појавиле две видеа.
„Една од физичко насилство, и една каде бабата плаче, а сестрата ја гали. „Кога се работи за лица со деменција, важно е да не се снимаат, бидејќи тие не дале согласност“, вели Тодоровиќ.
Сатариќ вели дека институциите треба да реагираат, без разлика дали видеото станало јавно или не.
„Сигурен сум дека нејзините роднини не ја потпишале однапред согласноста дека може да се снима. Тоа се работи кои се апсолутно неприфатливи“, вели таа.
Таа вели дека верува во податоците од истражувањето што ги презентирал Тодоровиќ, но дека не е сигурна дека Србија била во примерокот.
„Не знам колку вработени би го препознале сопственото однесување кон корисниците како чин на поткопување на нивното достоинство и насилство и би го признале тоа. Мислам дека има многу повеќе такви појави отколку што ги идентификуваат вработените“, смета Сатариќ.
Посочува дека не знае многу за состојбите во здравствените установи, а подобро ги знае состојбите во домовите за стари лица.
„Има недолично однесување во двете институции. Повеќе се работи за тоа што вработените не се обучени како да комуницираат со стари лица, особено со психички изменети лица, кои боледуваат од деменција, иако за тоа има програми за обука. Многу е мал бројот на кадри кои работат, верувам, и во здравството, но секако во институциите за социјална заштита. Тие се под секојдневен стрес за тоа колку треба да направат и да направат. Под тој стрес, тие се изложени на многу поголем ризик да извршат чин на насилство додека даваат услуга. Да речеме, таа мора да капе корисник кој боледува од деменција, а тој навистина не сака да се капе, тие главно не сакаат да се капат, а таа мора, бидејќи главната медицинска сестра ќе ја прекори што не ја завршила задачата. потоа прибегнуваат кон насилство, инаку не верувам дека има брутално насилство како што видовме на видеото“, вели таа.
Тодоровиќ вели дека насилството е неприфатливо.
„Сите чии родители се во дом мора да ги знаат протоколите и да бидат информирани дека постои можност да ги заштитат своите родители, тоа е многу важно. Да речеме, според податоците од 2020 година на Републичкиот завод за социјална заштита во Србија, имало 42 пријави за случаи на насилство во домови за стари лица, од кои пет кривични пријави. Има пример за добра практика, тоа е Геронтолошкиот центар Белград, каде имаше обука за препознавање насилство. Занемарувањето е насилство“, вели таа.
Сепак, тој истакнува дека „мора да им помогнеме на луѓето кои се грижат за нас и нашите родители“.
„Министерството за труд во Србија ги контролира овие домови, секако дека ги проверува сите домови, кога има некакви проблеми има процедури, се менуваат директори доколку има проблеми, оние кои се насилници се гонат, а лиценцата се одзема. Треба да прашате дали е лиценциран дом од Министерството за труд, бидејќи така се заштитувате себе си, родителите и службата“, вели гостинот N1 за примерот од Србија.
Според Тодоровиќ, постарите лица кои боледуваат од деменција се изложени на најголем ризик од насилство.
„Нема истрага, затоа што не можете да ги прегледате овие луѓе, ние мора да се грижиме за нив, да го заштитиме нивното достоинство и нивните животи“, вели Тодоровиќ.
Тодоровиќ вели дека една студија покажала дека во скандинавските земји луѓето и семејствата се многу посреќни, бидејќи имаат доволен број формални услуги.
„Значи, ако имате формални услуги за вашите родители, имате доволно време да поминете квалитетно време со нив. Понекогаш е неопходно да се едуцираат неформални даватели на услуги. Мислам дека она што ни недостасува на сите е информацијата. Информациите за помош и услуги најчесто се кријат, сите имаме исти човекови права, но ако сте пензиониран професор во Белград, полесно ќе знаете како да добиете едно од вашите права, отколку ако сте жена од југот на Србија Ије и живеат на село“, вели таа.
На што да се обрне внимание при изборот на дом?
Гостите на Н1 зборуваа и за тоа на што да се внимава при изборот на дом за стари лица.
„Најдобро е домот да биде во близина, за да можат да го посетат, а потоа да се распрашаат за сите услуги кои ги задоволуваат потребите на нивните родители, вклучително и здравствената и социјалната заштита. Тие мора да знаат дека плаќаат за домот, но дека има дополнителни трошоци – на пример пелени“, вели тој.
Тодоровиќ потенцира дека е важно да се оди и да се види домот.
„За нас, најважниот збор во ова е дека за да промениме нешто, треба да работиме заедно, да ги промениме животите на луѓето, за да можат достоинствено да стареат“, вели тој.
Сатариќ советува да се внимава како се чувствува внатрешноста на домот.
„Дали е мирис на старец или убав мирис. Потоа како се однесуваат вработените, а потоа најдете некој од корисниците и побарајте ги нивните впечатоци“, советува таа.
