Во неделите кога десетици илјади граѓани протестираат и бараат исполнување на нивните барања, претседателот Александар Вучиќ повторува дека зад тоа се крие нивната желба само за негова оставка, која тој нема намера да ја поднесе. Тој предлага Собранието да го разреши, но споменува и референдум на кој граѓаните би се изјасниле за него за претседател. Правниците посочуваат дека Уставот не предвидува ваков вид референдум.
Претседателот сè уште ја замислува старата желба.
„Да бидам искрен, најмногу би го сакал тој референдум за претседателот. Да видам како ќе поминат“, вели Вучиќ.
ТВ Прва: Го сакаш.
Вучиќ: Сакам.
ТВ Прва: Ви се допаѓа изјаснувањето на граѓаните, мерењето на избори.
Вучиќ: Секогаш најмногу ми се допаѓа.
Сепак, референдум за претседателот нема. Правниците повторуваат дека Уставот предвидува три јасни случаи во кои завршува мандатот на претседателот – истекување на мандатот, постапка за оставка и разрешување.
„Постапката за разрешување подразбира најмалку една третина од пратениците да ја покренат таа постапка, а потоа во рок од 45 дена Уставниот суд констатира дека тоа е кршење на Уставот и дури потоа две третини од пратениците мора да гласаат за таква чин. Во правна смисла, не постои можност за нешто да се одлучи на референдум на ваква тема“, објаснува професорот Миодраг Јовановиќ од Правниот факултет.
Претседателот алудира на разрешување во парламентот, но дополнително упорно ја споменува непостоечката институција референдум за претседател.
„Само поднесете, вие сте 85 (пратеници во Собрание), не ви требаат ни 85, донесете 70 потписи, ќе ви дадам до две третини. Одиме на референдум за претседателот, дали народот е задоволен од својот претседател или не. И заменете ме чисто, законски, уставно, сето тоа чисто како солза. Зошто се плашите од волјата на народот“, вели Вучиќ.
Законот е прецизен и вели дека граѓаните на референдум одлучуваат за прашања за кои тоа е определено со Устав и закон, како и за прашања од надлежност на Народното собрание, односно собранието на автономна покраина, општина или град, доколку така одлучи надлежното собрание. Референдумот се распишува за граѓаните да го кажат својот став за предлогот на актот, за потврдување на донесениот акт или за прашање од општо значење.
Од ова би заклучиле дека можеби референдумот што го спомна Вучиќ е од општа важност.
„Она што тој го предлага овде, теоретски се нарекува плебисцит. Плебисцитите се декларации за народот и Наполеон Бонапарта тоа го практикувал во историјата, тоа може да каже нешто за тоа како се гледа себеси и моќта што ја практикува, што не е далеку од она што е во пракса, затоа еден вид целосна узурпација на моќта и намалување тоа на една институција во државата и укинување на сите други институции“, рече професорот Јовановиќ.
Дури и ако е хипотетички законски можен референдум за претседател, само се поставува прашањето – зошто да се преиспита волјата на граѓаните, како претседателот да не бил директно избран од граѓаните на избори, втор пат по ред и само пред една година. Освен што не би имал противкандидат на референдумот.
