Србија се обврза да ги зголеми цените на електричната енергија за најмалку седум проценти од 1 октомври оваа година, според документ објавен денес од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), кој содржи преглед на мерките што српските власти ќе ги спроведат во следните 36 месеци.
Документот, објавен од ММФ, содржи и Програмска изјава потпишана од премиерот Ѓуро Мацут, гувернерот на Народната банка на Србија Јоргованка Табаковиќ и министерот за финансии Синиша Мали на 20 јуни.
„Планираме да спроведеме зголемување на регулираната тарифа на електрична енергија (за домаќинствата) за најмалку седум проценти од 1 октомври 2025 година“, се наведува во Програмската изјава, најавувајќи план за „следното зголемување на регулираната тарифа на електрична енергија најдоцна до 1 октомври 2026 година“.
Зголемувањето на цената на електричната енергија треба да биде „најмалку инфлација плус еден процентен поен“, се додава во документот.
Причината за зголемувањето на цените, според властите, е „подобрувањето на финансиската состојба на Српското електростопанство и потребата од инвестиции во енергетска инфраструктура“.
Покрај електричната енергија, ќе се зголемат и патарините, бидејќи властите се обврзаа да „донесат одлука за зголемување на патарините на автопатите од јули 2025 година“ и да ги „зголемуваат годишно пред летната сезона најмалку за стапката на инфлација“.
Оваа мерка е веќе спроведена.
Планирано е и воведување на целосно нова патарина – за камиони на регионални патишта, па до септември оваа година треба да се развие предлог за „воведување патарини за камиони на регионални патишта со цел зголемување на приходите во согласност со потребите за одржување на патиштата“.
Властите се обврзаа да почитуваат „специјално фискално правило“ кое го ограничува вкупниот износ на плати во јавниот сектор на максимум 10 проценти од вредноста на целата српска економија.
Ова значи дека без разлика колку расте економијата, платите во јавниот сектор исто така можат да растат – но не повеќе од тој процент.
„Очекуваме сметката за плати во јавниот сектор да изнесува 10 проценти од БДП во 2025 година, во согласност со посебното фискално правило“, се наведува во документот.
Во пракса, владата не може да ги зголемува платите во јавниот сектор ad hoc, но мора да обезбеди вкупниот износ на сите плати во јавниот сектор да не го надминува овој лимит, а оваа обврска важи во текот на целиот период на аранжманот со ММФ, до 2027 година.
Што се однесува до пензиите, владата се откажа и од правото да ги зголемува по своја волја, така што тие ќе се зголемуваат исклучиво според автоматската формула дефинирана во Законот за пензиско и инвалидско осигурување.
„Зголемувањето на расходите за пензии строго ќе го следи механизмот за годишна индексација дефиниран во Законот за пензии и нема да има „ненадејни“ зголемувања на пензиите или исплати на бонуси на пензионерите“, се вели во списокот на обврски потпишан од владата во Белград.
Според соопштението, владата се откажа од можноста за обезбедување дополнителна финансиска помош на пензионерите надвор од редовната пензија во текот на годината.
И двете ограничувања претставуваат начин за контрола на јавните расходи и спречување на популистички мерки што би ја загрозиле стабилноста на државните финансии.
Владата, исто така, се обврза дека „фискалниот дефицит нема да надмине три проценти од БДП во текот на 2025-27 година“, а потоа, „дефицит од не повеќе од 2,5 проценти од БДП ќе биде насочен во текот на 2028-29 година“.
Една од најамбициозните цели се однесува на Даночната управа на Србија, па затоа квотата за вработување за 2025 година е зголемена на 1.000 постојани и 800 привремени вработени, се наведува во документот.
Причината за толку големо вработување е, објаснува документот, „значителниот притисок врз човечките ресурси поради бранот пензионирања и потребата од усогласување на знаењето на персоналот со претстојната имплементација на ИТ-системот COTS“.
До крајот на 2025 година треба да се усвои „планот за реструктуирање на EPS“, а се планира и „забрзување на имплементацијата на планот за реструктуирање на EPS“, се вели во документот.
Почнувајќи од март 2026 година, владата „годишно ќе објавува податоци за вредноста на набавките со посебни закони“, што треба да ја зголеми транспарентноста во јавните набавки што во моментов е ослободена од стандардните процедури.
До јули 2026 година, Министерството за финансии за прв пат ќе објави „извештај за даночните олеснувања“, кој треба да открие колку чини буџетот постојниот систем на даночни олеснувања.
Народната банка на Србија се обврза да „одржува рестриктивна монетарна политика“ сè додека инфлацијата трајно не се стабилизира околу целната вредност од три проценти.
Програмската изјава, потпишана на 20 јуни, е дел од аранжманот со ММФ наречен „Инструмент за координација на политиките“ и трае 36 месеци.
За разлика од претходните аранжмани, овој не вклучува финансиска поддршка од Фондот, туку претставува форма на „сертификација“ на економската политика на Србија.
Следниот преглед на спроведувањето на договорените мерки е планиран за октомври оваа година.
